Ўзбекистон элчиси Равшан Усмонов Оксфорд ислом тадқиқотлари маркази директори Фарҳан Низомий билан музокара ўтказди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
Учрашувда Фарҳан Низомий Ўзбекистон бой маънавий, маданий ва илмий меросга эга эканини, ўзбек заминининг буюк аллома ва мутафаккирлари ислом цивилизацияси ва жаҳон илм-фани ривожига улкан ҳисса қўшганини таъкидлади. Шу муносабат билан Ўзбекистоннинг ихтисослашган муассасалари билан илмий-тадқиқот ва ҳамкорлик алоқаларини ривожлантириш Оксфорд ислом тадқиқотлари маркази фаолиятининг устувор йўналиши экани алоҳида қайд этилди.
Шунингдек, Ўзбекистондаги ўзгаришлар, мамлакатимизнинг халқаро майдонда, шу жумладан ислом оламидаги нуфузини ошириш бўйича ислоҳотлар юксак баҳоланди.
Томонлар қўшма илмий семинарлар ташкил этиш, Ўзбекистон илмий марказларидан тадқиқотчиларни Оксфорд ислом тадқиқотлари марказига амалиёт ўташ учун юбориш, нодир қўлёзмаларнинг факсимил нусхаларини олиш ва бошқа масалаларни муҳокама қилдилар.
Индонезия ва Малайзия каби Осиё мамлакатларида ўз самарасини исботлаган исломий молия воситаларини илгари суриш бўйича келишувга эришилди.
Музокаралар якунида Оксфорд марказида «Ўзбекистон кунлари» тадбирини ўтказиш тўғрисида келишиб олинди.
Оксфорд ислом тадқиқотлари маркази 1985 йилда ислом ва мусулмон дунёси соҳасидаги илмий тадқиқотларни қўллаб-қувватлаш мақсадида ташкил этилган. Марказда ўзбекистонлик тадқиқотчилар Имом Ал-Бухорий ва Имом Ат-Термизий номидаги махсус яратилган стипендия дастурлари доирасида мунтазам амалиёт ўташади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Илгари мусулмонлар айрим уламоларни улуғлаб, “Шайхул Ислом” (Ислом дини шайхи), “Фахрул Ислом” (Ислом дини фахри), “Ҳужжатул Ислом” (Ислом дини ҳужжати), “Нажмул уламо” (Уламолар юлдузи), “Муфтий сақолайн” (Инсу-жин муфтийси), “Лисонул мутакаллимийн” (Мутакаллимларнинг сўзловчи тили) каби унвонлар билан атаганлар. Бундай аташ асло муболаға бўлмаган. Балки у муҳтарам уламолар ҳақиқатдан ушбу унвонларга лойиқ бўлганлар. Масалан, “Шамсул аимма” (Имомлар қуёши) унвони берилган Сарахсий раҳматуллоҳи алайҳ ўн икки минг рисолани ёд олгани нақл қилинган.
Абу Мансур Мотуридийни яқиндан таниган уламолар ва шогирдлари томонидан у зотнинг мартабаларини намоён этувчи кўплаб унвонлар берилган:
– Имомул ҳудо (Тўғри йўлга бошловчи);
– Муваттиду ақоиди аҳлис сунна (Аҳли сунна ақидалари асосчиси).
Абу Мансур Мотуридийнинг мазкур унвонлари ҳам асло муболаға эмас, балки у зот ҳақиқатан шу мартабага лойиқ зот бўлганлар.
Уламолар айтадиларки, Ҳужжатул Ислом (Ислом дини ҳужжати) дейилганда фақат Имом Ғазолий тушунилганидек, Имомул ҳудо (тўғри йўлга бошловчи) дейилганда ҳам фақат Имом Мотуридий тушунилади.
Абдулқодир Абдур Раҳим,
Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институти
катта ўқитувчиси.