Кийим инсонни табиатнинг турли ҳодисаларидан ва танага зарар берадиган ташқи таъсирлардан асрашга хизмат қилади. Кийим инсоннинг характерини, унинг ички ва ташқи дунёсини, ахлоқий сифатларини, ақлий салоҳиятини, эстетик дидини намоён қиладиган омиллардан.
Биз инсонннинг кийимига қараб, унинг оиласидаги муҳитни ва қандай инсонлигини билиб олишимиз мумкин. Замон тезлашиб, ёшлар орасида ҳаё мезонига жавоб бермайдиган турли кийимларнинг кўпайиши ва ёшлар тили билан айтганда «мода»ларнинг кун сайин ортиб бориши кийиниш одоби ва маънавий ахлоқнинг бузулишига олиб келяпти.
Афсуски, бу модаларнинг ортиши ёшларнинг кийинишига жуда катта таъсир ўтказяпти. Айрим йигит ва қизларнинг кийинишида деярли фарқ қолмади. Қизларнинг шим кийиши эса ҳозир кўтарилаётган масала эмас. Тор шим кийиб олиб, шаталоқ отиб кўчаларда ҳаё пардасини юлиб ташлаган қизлардан ёки Европанинг турли кинофильмларидан «ўрнак» олаётганлар сони ортиб боряпти. Бундай ёшларнинг маънавий ахлоқи аллақачон бузулиб бўлган. Бир савол қийнайди: наҳотки уйдан шундай расво тарзда кийиниб чиқаётган қизнинг ота ёки акаси «Ҳей, ўзингни йиғиштириб ол», демайди. Бундай кийиниш ва бундай яшаш тарзини тарғиб қилаётганларнинг асл мақсадлари бор.
Сўнгги икки йил давомидаги жаҳон модаларини томоша қилсангиз, у ердаги илгари сурилаётган фикрларни кўрасиз. Эркаклар кийимлари модасида қарасангиз, уларнинг кийимларида турли гул безакларидан фойдаланилган, ипак матолар ва шунга ўхшаш бир қараганда аёллар кийимини эсга солувчи унсурлардан фойдаланилган. Аёллар кийимлари эса аксинча – жиддий тусда бўлиб, бир қараганда, эркаклар кийимларини эслатиб юборади. Бу эса инсоннинг жинсини ўзгартиришга ҳаракат қилишнинг руҳий биринчи зарбаси ҳисобланади. Бундай ўзи жуда содда бўлиб кўринадиган тузоқларнинг оммалашишига ёшларимиз билиб-билмай ўз ҳисса қўшишяпти.
Дунё мусулмонлари бундай жинсни ўзгартириш каби тубан ишга қарши ғояларни олиб бораётган бир пайтда биз унинг ривожланишига сабабчи бўлиб қолмайлик. Кўчаларда қизларнинг турли йиртиқ шимлар кийишига гувоҳ бўляпмиз. Қиз бола учун бундай шимлар кийиш ҳаром. Худди шундай эркак кишилар учун ҳам аёллар кийимига ўхшаш кийимларни кийиш ҳаром.
Кийим нафақат кишининг юзи, балки унинг оиласи, агар четга чиқадиган бўлса, миллатнинг юзидир. Ривожланган технологиялар замонида яшарканмиз, қайси бир ёшнинг қўлига қараманг, сўнгги русумдаги телефонлари бор. Турли ғояларни инсон онггига сингдириш учун ўргимчак тўри деб аталмиш интернетнинг ўзи етарли.
Бундай замонда яшаётган ҳар бир ота-она учун ўз боласининг қўл телефонини текшириш вожибдир. Чунки улар бутун маълумотнинг 90 фоизини китобдан эмас, турли интернет сайтларидан олишяпти. Кийинишда ҳам интернет сайтларида кўриб қолган қандайдир шахсларга тақлид қилишяпти. Эътибор бериб қарайдиган бўлсак, аёлларнинг кийими кун сайин беҳаёлашиб боряпти. Агар чуқурроқ кириб борадиган бўлсак, бу иш ҳам айни бир мақсаднинг амалга ошаётганидан далолат беради. Ҳозирда аёлларимиз орасида бурқа (ниқоб) тақиш урфга айланмоқда. Юз ва қўлларни ёпиб оладиган даражада кийиниш юртимизда фитнага сабаб бўляпти. Шундай кийиниш керакки, бу фитнага сабабчи бўлмасин.
Бизнинг мазҳабимизда ва жумҳур уламолар мазҳабида ҳам аёл кишининг юз ва кафт қисми аврат ҳисобланмайди. Бу тўғрисида турли ҳадислар ривоят қилинган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Эй Асмо, аёл киши вояга етганида ундан мана бу ва мана бу (юз ва қўлларини кўрсатиб) жойларидан бошқа аъзоси кўриниши мумкин эмас» деб юз ва икки кафтларига ишора қилдилар (Имом Абу Довуд ривояти).
Ислом мўътадилликни ёқтиради ва ёқлайди. Кийиниш тарзимизда ҳам бунга амал қилишимиз энг гўзал ишлардан биридир. Кийим билан фаҳшни тарғиб ҳам қилмайлик, кийим билан фитнага ҳам сабабчи бўлиб қолмайлик. Динимиз белгилаган мезонларда, кийиниш маданиятига амал қилиб либос кийсак, бунинг ажр ва мукофотини Аллоҳ таоло, албатта, беради.
Тошкент шаҳар бош имом-хатиби
Саййид Раҳматуллоҳ Термизий
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Бир куни Ҳасан розияллоҳу анҳу уйидан янги, тоза кийимлар кийиб, виқор билан кўчага чиқди. Бир гуруҳ дўстлари, ходимлари билан Мадина кўчаларининг бирида кетаётиб, елкасида бир меш сув кўтариб олган, қашшоқликдан эзилган кекса яҳудийни учратиб қолди. Қария Ҳасан розияллоҳу анҳуни бундай кўркам кийимда кўриб, чидай олмади, «Илтимос, бирпас тўхтаб, сўзимга қулоқ солинг!» деди. Ҳасан розияллоҳу анҳу тўхтади. Яҳудий: «Эй Расулуллоҳнинг набираси! Менга раҳм қилинг, адолат қилинг! Бобонгиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Дунё мўминнинг зиндони, кофирнинг жаннатидир», деган эдилар. Лекин кўриб турибманки, сиз бу дунёда ҳам неъматларга кўмилиб, фаровон яшаяпсиз. Унда бўлса, бу дунё сиз учун жаннат, мен учун эса дўзах экан-да? Ахир мен қийинчиликда, қашшоқликда яшаяпман. Лекин сиз мўминсиз, мен эса ундай эмас», деди.
Ҳасан розияллоҳу анҳу бундай деди: «Кўзингдан парда олиб ташланганида, Аллоҳ таоло менга ва барча мўминларга жаннатда қандай неъматлар тайёрлаб қўйганини кўрганингда эди, бу дунё шунчалик гўзаллигига қарамай, биз учун зиндонлигини кўрган бўлардинг. Аллоҳ таоло сенга ва барча кофирларга дўзахда қандай азобу қийноқлар тайёрлаб кўйганини кўрганингда, шунчалик қашшоқ, паришонлигингга қарамай, бу дунё сен учун жаннат эканлигини тушунган бўлардинг».
Дарҳақиқат, мусулмонлар бу дунёда қанчалик фаровон яшамасин, жаннатдаги неъматлар олдида ҳеч нарса эмас. Худди шунга ўхшаб, мусулмон бўлмаганлар ҳам бу дунёда фаровон яшаётган бўлса, бу Аллоҳ таолонинг Роҳман исмининг бир тажаллийси бўлиб, вақтинчалик берилган иноятдир, охиратда кўриладиган азобларнинг қаршисида ҳеч нарса эмасдир.
«Ким дунёни истаса, дунё уни ерга уради!»
Ҳасан розияллоҳу анҳу ўрни келганда, одамларга насиҳат қилиб, ҳаётда бошқаларга ибрат бўлиб яшаш, гўзал хулқ-атвор эгаси бўлиш лозимлигини айтар эди. У ўзининг ижтимоий ҳаётга оид маслаҳатларидан бирида бундай деган: «Кимки дунёни хоҳласа, дунё уни ерга уради! Кимки дунёга қалбини боғламаса, унга парво қилмайди. Кимки дунёни севса, у бойларнинг қулига айланади. Кечаги куни билан бугунги куни тенг бўлган киши зиёнда, кимнинг ўтмиши бугунидан яхшироқ бўлса, у ҳам зиёндадир. Ўзини мукаммал деб ҳисоблаган одамда камчилик кўп бўлади. Гўзал ахлоқ инсонга зийнатдир. Садоқат бойликдир. Шошқалоқлик енгилликдир. Қалби дунёга боғланган одамлар билан бирга ўтириш доғдир. Ёмон одамлар билан бирга бўлиш эса ўзгаларда шубҳа уйғотади».
«Миллионер саҳобалар» китобидан