Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Iyun, 2025   |   29 Zulhijja, 1446
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:51
Peshin
12:31
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
25 Iyun, 2025, 29 Zulhijja, 1446
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

Ma'naviy tahdidlar va ularning oldini olish zarurati

30.10.2021   2363   3 min.
Ma'naviy tahdidlar va ularning oldini olish zarurati

Yurtning ertangi kuni, taraqqiyoti yoshlar zimmasidadir. Hozirgi vaqtda yoshlarning ma'naviy olamini yuksaltirish, ularni milliy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalash masalasi eng dolzarb vazifa bo'lib kelmoqda. Yurtboshimiz aytganlaridek: “Ayniqsa, hozirgi murakkab va tahlikali zamonda milliy va diniy qadriyatlarimizga yot turli xurujlar, yoshlarimizning ongi va qalbini egallashga qaratilgan g'arazli intilishlar, mafkuraviy tahdidlar tobora kuchayib borayotgani barchani yanada hushyor va ogoh bo'lishga undaydi”. Jamiyatning ma'naviy barqarorligini izdan chiqarishga yo'naltirilgan tahdidlarga ma'naviy tahdidlar deyiladi.

Ma'naviy tahdidlar jamiyat hayotining barcha jabhalarini izdan chiqarishi, jamiyat boshqaruvida tartibsizlik va parokandalakni vujudga keltirishi, ijtimoiy kuchlarni bir-biriga qarama-qarshi guruhlarga ajratib tashlashi, mamlakatda ijtimoiy qatlamlararo, millatlararo, dinlar va diniy konfessiyalararo antagonistik ziddiyatlarni tug'dirishi, mamlakatning ijtimoiy barqarorligini butunlay izdan chiqarishi mumkin. Yoshlarga ma'naviy tahdidlar haqida ma'lumot berish ularni bo'lajak ma'naviy xavf xatarlardan saqlash masalasi hozirgi davrning eng dolzarb muammolaridan biridir. Ma'naviy tahdidlar ma'naviy barqarorlikni izdan chiqaradi.

Masalan: 1. Ichki tahdidlar – ma'naviy barqarorligimizga o'z ichimizdan turib zarar etkazuvchi odatlar va xatti-harakatlar.

  1. Tashqi tahdidlar – ma'naviy barqarorligimizga tashqaridan turib, muayyan reja asosida zarba berishga mo'ljallangan xodisalar va harakatlar.
  2. Ichki tahdidlar loqaydlik, takabburlik, befarqlik, milliy qadriyatlarga e'tiborsizlik, sotqinlik, milliy nigilizm, millatchilik, xudbinlik va kosmopolitizm.
  3. Tashqi tahdidlar diniy va siyosiy ekstremizm, aqidaparastlik, terrorizm, missionerlik, sektantlik (tariqatchilik), qadriyatlarga hujum, ommaviy madaniyat va boshqalar.

Keyingi paytlarda xalqimizning ming yillar mobaynida sayqallanib kelgan qadriyatlarimizni obro'sizlantirishga, ularni antidemokratik qadriyatlar deb atab kamsituvchi g'oyalar yoyilmoqda. Masalan, oila qardriyatini kamsituvchi feministik g'oyalar, mahalla qadriyatini kamsituvchi kosmopolitik g'oyalar vujudga kelmoqdaki, ular yoshlarni milliy qadriyatlaridan begonalashtirishni o'zlariga maqsad qilib olishgan. Yovuz kuchlarga qarshi kurashish, diniy toqatsizlik va ma'naviy mafkuraviy tahdidlarning oldini olish, tinchlikni saqlash, insoniyatning muayyan bir ma'naviy-ruhiy negizida jinslashishini talab qiladi. Barcha halqlarning ezgu g'oyalari, ayniqsa benazir umuminsoniy qadriyatlari, yuksak ma'naviyatlari dunyo ahlini birlashtirish va ruhan yaqinlashtirishga zamin yaratadi.

Botir NOSIROV
Hovos tumani “Husnobod”
jome masjidi imom-xatibi

MAQOLA
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Feyk xabar tarqatish yolg‘onga sheriklikdir

25.06.2025   436   2 min.
Feyk xabar tarqatish yolg‘onga sheriklikdir

Bugungi kunda axborot tarqatish imkoniyati har bir insonda mavjud. Birgina so‘z, aloqa qurilmalaridagi birgina harakat butun jamiyatda shov-shuv, vahima keltirib chiqarishi mumkin. Anglamay yoki o‘yinqaroqlik bilan yoki maqsadli yolg‘on axborot tarqatish hollari ko‘p kuzatilmoqda. Xususan, din va e’tiqod kabi nozik masalalarda tarqatilayotgan feyk xabarlar nafaqat shaxsiy xatolik, balki jamiyatga salbiy ta’sir o‘tkazuvchi umumiy mas’uliyat hamdir.

Yolg‘on gapirish og‘ir gunohlardan sanaladi. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Rostgo‘ylikni mahkam tutinglar. Zero, rostgo‘ylik ezgulikka yo‘llaydi, ezgulik esa jannatga boshlaydi. Kishi rost gapirish va rostgo‘ylikka intilishda davom etaveradi, natijada Alloh huzurida rostgo‘y deb yoziladi. Yolg‘onchilikdan saqlaninglar. Zero, yolg‘onchilik gunohkorlikka, fojirlik esa do‘zaxga boshlaydi. Banda yolg‘on gapirish va yolg‘onchilikka intilishda davom etaveradi, nihoyat Alloh huzurida yolg‘onchi deb yozilad”, dedilar. (Imom Buxoriy, Muslim, Termiziy rivoyati).

Shunday ekan, haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan axborotni tarqatish qat’iy man qilingan.

Feyk xabar tarqatishning ko‘plab salbiy oqibatlari bor:

  1. Jamiyatda fitna keltirib chiqaradi – noto‘g‘ri ma’lumot odamlar o‘rtasida ishonchsizlik, gumon va bo‘linishlarga sabab bo‘ladi;
  2. Dinning mavqeyini tushiradi – to‘g‘ri tushunchalarni buzib ko‘rsatadi, e’tiqod qiluvchilarni adashtiradi;
  3. Rasmiy diniy muassasalarga nisbatan ig‘vo va ishonchsizlikni keltirib chiqaradi – feyk xabarlar ba’zan taniqli rasmiy diniy mas’ullar nomidan soxta fatvo va bayonotlar sifatida tarqatiladi;
  4. Jinoyatga olib boradi – ba’zi hollarda feyk xabarlar odamlarni tajovuzkor harakatlarga undaydi.

Qur’oni karimning Hujurot surasi 6-oyatda shunday marhamat qilinadi:

“Ey iymon keltirganlar! Agar fosiq xabar keltirsa, aniqlab ko‘ringlar, bilmay bir qavmga musibat yetkazib qo‘yib, qilganingizga nadomat chekuvchi bo‘lmanglar”.

Feyk, yolg‘on xabarlardan ehtiyot bo‘lish kerakligini Qur’oni karim ta’kidlamoqda. Demak, har qanday xabarni tekshirish va ehtiyot bilan yondoshish kerak.

Rost xabarni qanday ajratish mumkin:

  • Rasmiy axborot manbalariga tayanish;
  • Sarlavhasi emas, mazmuniga e’tibor berish;
  • Tarqatayotgan shaxs yoki sahtfalarni tekshirib ko‘rish;
  • Mutaxassislarga murojaat qilish.

Har bir xabar – tarqatuvchi uchun ham, undan foydalanuvchi uchun ham mas’uliyat. Aloqa vositalari va ijtimoy tarmoqlarga joylayotgan post bilan yo to‘g‘rilikni targ‘ib qilish, yoki odamlarni chalg‘itish mumkin.

Shunday ekan, feyk axborot tarqatish og‘ir ma’naviy jinoyatdir. Har bir musulmon bunday xatarli holatdan o‘zini va boshqalarni saqlashi lozim.

Xorazm viloyati Shayx Qosim bobo

jome masjidi imom-xatibi Shermuhammad Boltayev

MAQOLA
#logo