Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446

Ro'zadorga makruh bo'lgan amallar

11.04.2021   6646   3 min.
Ro'zadorga makruh bo'lgan amallar

Makruh amal – shariatda yomon ko'rilgan, nomaqbul va xunuk ish sanaladi. Ro'zadorga makruh bo'lgan amallar deyilganda, ro'zani buzmaydigan, ammo savobini kamaytiradigan, buzishga yaqin bo'lgan ishlar tushuniladi.

  1. Ro'zador saqich yoki shunga o'xshash narsani chaynashi makruhdir. Chunki, ko'rgan odam ro'zador emas ekan degan xulosaga keladi. Payg'ambarimiz salollohu alayhi vasallam “Kim Allohga va Oxirat kuniga imon keltirgan bo'lsa, o'zini shubhali o'ringa tashlamasin”, deganlar
  2. Ro'zador ayol yosh go'dagiga yoki bemorga ovqatni chaynab bersa bo'ladi. Bunda farzand ona sutiga to'ymaydigan bo'lsa hamda chaynab beriladigan taom bo'lsa joiz. Chaynamay ham ediriladigan taom bo'lsa, og'izga olib chaynab berish shart emas.
  3. Ayol kishi sho'rvani tatib ko'rishi makruhdir. Bu farz ro'zasida uzrsiz bo'lsa. Agar uzr sababli tatib ko'radigan bo'lsa, makruh hisoblanmaydi. Erning xulqi, fe'li yomon bo'lsa, uzr sanaladi. Farzdan boshqa, masalan nafl ro'zada xoh uzr bo'lsin, xoh uzr bo'lmasin, taomni tatib ko'rish joizdir. “Fathul qodir”da “kim bir narsani tatib ko'rsa, og'zi ochilmaydi, ammo makruh bo'ladi”, deyilgan. Hulosa qilinsa, farz ro'za tutayotgan ayol erining xulqi yomon bo'lmasa, taomning mazasini, tuzini tatib ko'rishi yaxshi emas.
  4. Kishi yog' yoki asalni sotib olayotganda yaxshisidan yomonini ajratib olish olish uchun uni tatib ko'rishi makruhdir.
  5. O'pish, ushlash va quchoqlash agar g'uslni vojib qiluvchi ishga sabab bo'lsa makuruhdir. Agar ro'zani buzuvchi ish sodir bo'lishidan qo'rqmasa, joiz deganlar.
  6. Hoh kunduzi, xoh kechki tomon bo'lsin, ro'zador xo'l yoki quruq misvokni ishlatsa bo'ladi. Ko'p ulamolar kuchli ehtiyoj va zarurat bo'lmasa, misvok qilish makruh, agar halqumga mazasi kelsa, ro'zani buzadi deganlar. Biz aytamiz: misvok xoh qurquq, xoh xo'l bo'lsin, xoh kunduzi xoh og'iz ochishga yaqin bo'lsin uni ishlatish joizdir. Chunki hadisda Payg'ambarimiz salollohu alayhi vasallam Oisha onamizdan qilingan rivoyatda: “Ummatimga mashaqqat bo'lmaganida, ularni har namozda misvok qilishga buyurar edim”, deb aytganlar. Sahobalar ham Payg'ambarimizni ro'zadorlik holatlarida ko'p marotaba misvok qilayotganlarini rivoyat qilganlar. 
  1. Halqumga yutmay boshi va yuzidan salqinlanish maqsadida suv quyish, xo'l lattaga o'ranib olish joiz. Tahoratdan boshqa o'rinda esa, og'izga suv olib chayish makruhdir.
  2. Tahorat asnosida og'iz va burunni mubolag'a qilib chayish ham makurhdir.
  3. Zuluk va shunga o'xshash narsa vositasida ko'p qon oldirib tanani zaiflashtirish.

       10. Ikki-uch kun iftorliksiz ulab ro'za tutish

Ko'zga surma qo'yish makuruh emas. Ya'ni ro'zaga ziyon bermaydi.

“Fatava Sirojiya” va “Fathu babi inaya” kitoblari

asosida N.Saidakbarova tayyorladi

RAMAZON-2021
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Muazzam kunlar og‘ushidamiz

05.06.2025   8607   4 min.
Muazzam kunlar og‘ushidamiz

Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.


Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.


Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.


Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan  ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.


Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!


Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.


Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.


Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni,  yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.


Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.


Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.


Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.

Xolmurod MAMAJONOV,

Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari