Bismillahir Rohmanir Rohim.
Kasal yoki musofir kishilar, homilador yoki emizikli ayollar, ro'za tuta olmaydigan qariyalarga ro'za tutmaslikka ruxsat berilgan. Qur'oni karimda: “Bas, sizlardan kimki bemor yoki safarda bo'lsa, sanog'i boshqa kunlardandir. Madori etmaydiganlar zimmasida bir miskin kimsaning (bir kunlik) taomi fidyadir...”, deyilgan (Baqara surasi 184-oyat).
Ro'za tutsa, kasalligi ziyoda bo'lishidan qo'rqqan bemor, ro'za tutmaydi. Safardagi kishiga ro'zasi zarar qilmasa, ro'za tutgani afzal. Lekin ro'za tutmasa ham uzrli hisoblanadi, gunohkor bo'lmaydi.
O'zi yoki bola (homila)siga zarar etishidan qo'rqqan emizikli yoki homilador ayol ham, ro'za tutmaydi. Ro'za o'ziga yoki bolasiga zarar qilmaydigan emizikli va homilador ayollar, albatta, ro'zani qoldirmay tutadilar. Yuqorida sanalgan uzrli kishilarning barchasi Ramazondan keyin imkon bo'lishi bilan qolib ketgan kunlarning ro'zasini tutib beradilar.
Ro'za tuta olmaydigan qariyalar fidya, ya'ni, Ramazonning har kuniga bir miskinga bir kunlik taom yoki uning qiymatini beradilar. Ro'za tuta oladigan qariyalar odatdagidek ro'za tutaveradilar.
Hayz va nifos ko'rgan ayollar ham uzrli kunlarida ro'za tutmaydilar. Pok bo'lishlari bilan ro'zani tutib boshlaydilar. Qolib ketgan kunlarni Ramazondan keyin tutishadi. (“Hidoya”, “Ixtiyor”, “Fathu bobil inoya” kitoblari).
Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo hay'ati
Imom Abul Mu’in Nasafiy rahmatullohi alayh "Tabsiratul adilla" asarlarida Xuroson va Mavoraunnahr aholisi hanafiylikni Imomi A’zam rahmatullohi alayhning yetakchi shogirdi Imom Muhammad ibn Hasan Shayboniy, uning shogirdi Abu Suraymon Juzjoniy, uning do‘sti Shayx Abu Bakr Ahmad, Shayx Is'hoq Sobih Juzjoniy, Imom Abu Bakr Juzjoniy, Imom Abu Nasr Ahmad ibn Abbos Iyodiy Ansoriy va Imom Moturidiy silsilasi orqali o‘rgangan deb keltiradi. Imom Nasafiyning ta’kidlashlaricha bu olimlar ilk davrdan boshlab Movarounnahrning barcha hududlarida hamda Xurosonning Marv va Balx shaharlarida hanafiylik mazhabini yoyishda jonbozlik ko‘rsatishgan.
Imom Moturidiy rahimahulloh Imom Abu Hanifa rahmatullohi alayhning e’tiqodiy qarashlarini yaxshi o‘zlashtirishdan tashqari mintaqamizda hanafiylik tarqalishida muhim hissa qo‘shganlar.
Kosonsoy tuman "Buzrukho‘ja" jome masjidi imom-xatibi
Sodiqjon Abdurahmanov
Manba: @Softalimotlar