Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Oktabr, 2025   |   29 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:23
Quyosh
06:41
Peshin
12:13
Asr
15:51
Shom
17:37
Xufton
18:49
Bismillah
21 Oktabr, 2025, 29 Rabi`us soni, 1447

Eng katta dushman nafsmi yoki Shaytonmi?..

23.02.2021   3571   5 min.
Eng katta dushman nafsmi yoki Shaytonmi?..

Nafs isloh qilinsa, Shayton g'ulu qilolmaydi. Insonning asl dushmani o'z ichidadir, u ko'p narsalar istaydi. Bolalikdan boshlab hali qand-qurs, hali shakar, hali xo'rozqand yoki o'yinchoqqa ega bo'lish istagi uyg'onadi. Bajaramiz, bajaramiz... Nafs esa istaklarining bajarilishiga odatlanadi... Bu istaklar bitta emas, ikkita emas, ko'p...

Ana shu nafs istaklarining talabini to'xtata bilish lozim. To'xtatish uchun ham nafsni tarbiya qilish kerak! Inson o'ziga o'zi: «Ha, chiroyli, ko'nglim juda  istaydi, ammo olmayman, chunki – harom». «Ha, uyqu ko'p  shirin, kechqurun juda kech  yotdim, turishga qiynalaman, ammo turishim va namozni o'z vaqtida o'qishim shart», – deya olishi kerak.

Inson o'z nafsini enga bilishi kerak. Tasavvuf, bu – inson o'z nafsini engib, Allohning amrini bajarish holiga kelmog'i, gunohlardan qochish holiga kelmog'idir...» Shayton masalasidan ham ko'ra muhimroq bu!.. Zotan Shayton insonga to'g'ridan-to'g'ri bo'yinturuq urib, zanjirlab,  bog'lab, sudrab etaklamaydi.

«Yur, seni asir oldim», – deb bandi qilib, gunoh erlarga sudrab ketmaydi. Shayton: «Uni qil, buni qil...» deb taklif qiladi. Buni «Shayton vasvasasi» deymiz. Shayton yomon, xunuk ishlarni chiroyli ko'rsatadi. Nafs uni bajaradi... Nafs yomon illatlarni xushlagan paytida agar inson uni jilovlamasa, nafs yomon  ishlar qiladi. Shunday qilib, Shayton panada qoladi. Insonning eng katta dushmani nafsi bo'ladi.

Eng ulug' jihod – insonning nafsi, xohish-istaklariga qarshi jihodidir. Nafsning orzulari ko'p va kuchlidir... Bu orzular besh pog'onadan iborat bo'ladi:

  1. Kichiklikdan balog'at yoshiga qadar eb-ichish, tomoq dardi... Men nabiramdan: «Qo'lingdan tutib, baqqolning oldiga olib borsam, nima istaysan?», – deb so'rasam, «Qand, shokolad, bodroq», – deydi. Ya'ni eb-ichish orzusi... Bolalarda shunday...
  2. Balog'at yoshiga etgan vaqtda unashtirilmoq, uylanmoq orzusi... Birovga yoqqisi, birovni yoqtirgisi keladi. O'zi yoqmasa, xafa bo'ladi... Bu orzular juda kuchli... Bular insonni oqibati xunuk vaziyatlarga ro'para qiladi. Tomoqqa muhabbat qo'yish ham baxtsizlik keltiradi. Harom ediradi, o'g'rilik qildirtiradi va hokazolar. Bu istaklarga bardosh berish juda qiyin....
  3. Endi odatiy udumlarga ko'ra oila ham qurdi deylik... Bundan so'ng turli sarf-xarajatlar: uy-ro'zg'or, kiyim-kechak xarjlari, xotinning, bolalarning ehtiyojlari, uy ijara bo'lsa, uning haqqi bor... Bu vaqt ishi pul bilan bog'liq bo'lib qoladi. Mol-mulk istagi paydo bo'ladi. Buni hamma ham sevadi. Pulni yaxshi ko'rmagan, mol-mulkni sevmagan inson yo'q... Bu ham nafsning orzusi, bu ham kuchli bir orzu... «Molmulkim ko'p bo'lsin, pullarim, boyligim ko'p bo'lsin, ular bilan nimalar qilishim mumkin?», – deya orzulashlar bor... Bu kuchli, qattiq istaklar ham insonlarga ko'p og'ir oqibatlar keltiradi.
  4. Kishining mol-dunyosi ko'paygandan keyin uni: «Pulim bor, hamma narsam bor, nega bir partiyaga kirib falon bir deputat bo'lmaysan? Bunday ishlar qilmaysan, unday ishlar qilmaysan», – deya, mavqe – maqom hirsi – orzu-havaslarni qondirish hirsi chulg'ab oladi. Bu – juda kuch-qudratli bir orzudir...

Bu mavqe – maqomlar uchun juda ko'p talashish-tortishishlar, maxfiy mujodala, ya'ni kurashlar, janglar bo'ladi, zimdan adovatlar, pand berishlar, fitnalar, ixtiloflar bo'ladi... Podshoning o'g'li otasiga isyon qilib, otasini taxtdan ag'daradi, unga eng poygakdan joy berib qo'yadi....

  1. Oqibatda bu mavqe – maqom hirsi eng buyuk arbob-bosh bo'lish orzusini qitiqlaydi. Buni «hubbi riyosat» – boshliq bo'lish ishqi deydilar. Bu – mavqe maqom hirsining eng yuqori darajasi...

– Mana, sen ham deputatsan!

– Ha, ammo deputatman. Birovning izmidaman...

Juda hazilkash bir professor birodarimiz bor bu erda. Unga to'rt-besh partiyadan «bizga a'zo bo'ling», degan taklif tushibdi. U aytibdiki: «Men bunday deputatlarning «bosma tulumba»[1] bu majlisiga kirmayman. Ya'ni «Ho'p bo'ladi, – deginu maishatingni qilaver» tarzidagi bir faoliyat bo'lgani uchun istamayman!», – debdi.

Deputat! Ammo deputatlik etmaydi. Direktor, mudir, vazir, ammo u ham etmaydi... Prezident bo'lgisi keladi. Ish-orzular mana shu taxlit davom etadi...

 

"Islom va axloq" kitobidan olindi

 

[1] Bosma tulumba - suv chiqaradigan qo'l nasosi. Zaruriyat bo'lsa, bosib-bosib suv chiqariladi...

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Saudiya Arabistoni podshohligi haj va umra vazirligi xabari!

20.10.2025   2840   1 min.
Saudiya Arabistoni podshohligi haj va umra vazirligi xabari!

Saudiya Arabistoni Haj va umra vazirligi “Haj – 2026” mavsumida ziyoratchida “Nusuk” platformasidan olingan tibbiy sog‘lomlik to‘g‘risida guvohnoma bo‘lgan taqdirda unga haj vizasi berilishi haqida bayonot e’lon qildi.

Saudiya Arabistoni Sog‘liqni saqlash vazirligi haj safari bilan shug‘ullanuvchi vazirlik va idoralarga har bir ziyoratchini sinchkovlik bilan tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish va haj safariga borish layoqatiga mos kelmaydigan kasallik bor-yo‘qligini aniqlash majburiyatini yukladi. Bu talab hojilar xavfsizligi va salomatligini ta’minlashga qaratilgan.

Haj-2026 hojilari diqqatiga:
Tibbiy ko‘riklardan o‘tmasdan va tegishli guvohnoma olmasdan haj vizasini rasmiylashtirish imkoni yo‘q.
Bayonotda, quyidagi kasalliklarga chalingan ziyoratchilar haj safariga yuborilmasligini ma’lum qildi:

Dializ talab qiladigan buyrak yetishmovchiligi;

Minimal jismoniy yuklamada ham namoyon bo‘luvchi yurak yetishmovchiligi;

Davriy yoki doimiy ravishda kisloroddan foydalanishni talab qiluvchi o‘pkaning surunkali kasalliklari;

Jigar yetishmovchiligi belgilari bilan kechuvchi jigar sirrozining og‘ir bosqichi;

Og‘ir ruhiy va nevrologik buzilishlar;

Qarilik demensiyasi kasalliklari;

Homiladorlikning oxirgi uch oyi, shuningdek, yuqori xavfga ega bo‘lgan har qanday homiladorlik;

Faol yuqumli kasalliklar (shu jumladan, silning ochiq shakli, gemorragik isitmalar va hokazo);

Kimyoterapiya yoki boshqa immunitetni susaytiruvchi muolajalardan o‘tayotgan faol onkologik kasalliklar;
Saudiya Haj vazirligining mazkur talablari buzilgan yoki yolg‘on ma’lumot berilgan taqdirda, Haj vazirligi tomonidan chora ko‘rilishi bildirilgan.

“Haj” va “Umra” tadbirlarini tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha Respublika jamoatchilik kengashi ziyoratchilarni ushbu talablarga to‘liq amal qilishga chaqiradi, hamda ushbu talablar haj ishtirokchilarining hayotini va salomatligini saqlashga qaratilganini ma’lum qiladi.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi 
Haj va Umra markazi

Dunyo yangiliklari