Dunyo qiymatsiz, oxirat ahamiyatli bo'lgani uchun obid va zohidlar ibodatlarini har doim sidqu sadoqat, vafoyu ixlos bilan ado etganlar. Tungi ibodatlarning fazilati ko'p bo'lgani uchun turadi, ishq va shavq bilan ularni bajaradi.
Zohid – oshiqdir; kunda ham, tunda ham xolisona qilgan ibodatlari qalbini nurlantiradi, ishqullohni, muhabbatullohni hosil qiladi. Yunus Emro kabi kecha-kunduz yonib-o'rtanadigan bir oshiqi sodiq, obidi zohid bo'ladi. Qilgan amalining natijasi shunday bo'ladi...
Dunyoni sevgach, inson bu hayotni sevadi. Agar hayotdagi imonsizlar kabi elib-yugurishni, harom mol to'plashni, to's-to'polon, talon-taroj qilishni istasa, xush ko'rsa nima bo'ladi?... Unda ko'zni hirs pardasi qoplaydi, hirsga berilib, harom ishlar qiladi, harom molga qo'l uzatadi, birovni shiladi, o'g'rilik qiladi va hokazo.
Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qat'iy tarzda:
الراشی و لمرتشی في النار
“Pora bergan ham, pora olgan ham do'zaxiydir”, – dedilar. “Roshi” va “murtashi” “rishvat” so'zidan yasalgan ikki kalimadir. Biz “rushvat” deymiz. Arablar yanada ortiqroq “rishvat” deb ataydilar. Roshi-rishvat – pora beruvchi. Murtashi-rishva – pora oladigan kishi. Poraning turi ko'p. Masalan: pora – haqi bo'lmagan ishni bajarish uchun, ishning boshida turgan rahbarlarni harom yo'lga, g'ayri qonuniy yo'lga boshlash, to'g'ri yo'ldan ko'z yumishi, nohaqlik qilishi uchun beriladigan pul yoki boshqa biror narsa. Natijada har ikki tomon harom ishga qo'l urgan bo'ladilar.
Hoh sud, xoh soliq, xoh hokimiyat ma'muriyati bo'lsin, u erda davlat tomonidan har bir fuqaroning haqini hisob-kitob qiladigan, ishchilariga maosh beradigan rahbar xodimi bo'ladi. Bu xodim, albatta, adolatli qonunga ko'ra ishlashi, har bir fuqaro haqini ko'z qorachig'idek asrashi kerak. Lekin pora berib o'z ishini bajaradigan kishi: – “Sen xalq Haqi bilan ishing bo'lmasin, lavozimingni ham o'ylama. Men senga shuncha pora beraman. Meni ishimni bajar. Nohaq bo'lsam ham, ishim bitsin. Men seni ko'rmadim, sen meni ko'rmading, tamom, vassalom”, – deb ishini bajarib ketsa nima qilgan bo'ladi?
Qonunni, nizomni buzgan, adolatli qonun majmuasini o'z foydasiga ishlatgan, haqsizlik qilib ishini bajarib ketgan bo'ladi.
Pora olgan rahbar vijdonini egan, nohaqlikka, adolatsizlikka rozi bo'lgan, o'z manfaatini o'ylagan, xalq haqiga xiyonat qilgan bo'ladi.
Mana shunday yo'llar bilan jamiyatdagi qonunlar oyoq osti bo'ladi, rivojlanish oqsaydi, haqlar toptaladi, mazlum va begunoh xalqning haqi himoyalanmaydi. Zolimlar xalq pulini, molini, davlat xazinasini, byudjetdagi boylikni talon-taroj qiladilar, xalq manfaatlarini aslo o'ylamaydilar. Qal'a devoridan biror joyga darz ketsa, bir teshik ochilsa, qal'a qulagani, hovuzning ostki qismi teshilib, hovuz suvlari oqib ketgani kabi, natijada olamning ta'sis etgan nizom – qonunlari buziladi, dahshatli zararlar yuzaga keladi...
Ya'ni bunday zararlar pul-molga o'chlik, xizmatchining o'z vazifasini to'g'ri bajarmaganidan yuzaga keladi, albatta. Alloh bunday adolatsizlikni sevmaydi. Shuning uchun “pora bergan ham, olgan ham jahannamga mahkumdir deyilgan...”
Demak, ikkisi ham do'zaxda kuyadi. Unday bo'lgandan keyin mo''min bu ishni qilmaydi. Chunki mo''minning maqsadi Allohning roziligini topish, jannatga kirish, do'zaxga kirmaslikdir.
Albatta, do'zaxga kirmoq, do'zaxda yonmoq insonlarning jahannamni yaxshi tasavvur va tafakkur qilmaganliklari, teran idrok aylamaganliklarining jazosidir... Do'zaxga kirishni go'yo bir poyezd bekatidan o'tmoq, bir erga borib kelmoq kabi engil deb o'ylaydilar. Holbuki, inson bir gugurt donasini qo'lida uzoqroq ushlab tursayu barmog'ining uchginasi kuysa, bir necha kunlar og'riydi, chimmillaydi, suv to'playdi, po'sti shilinib ketadi.
Bir gugurt donasining oloviga chidamagan insonni, kuyik dardidan azob tortib yig'lagan bolani ko'z oldimizga keltiraylik! Ana shundan insonning jahannam olovida qanday yonishini bir tasavvur qilib ko'ring...
Albatta, ba'zilar ishonmagandan keyin befarq bo'ladilar yoki dunyo hirsiga berilib, ko'zini g'aflat pardasi qoplasa, diniy tuyg'ulari zaiflashib do'zaxni nazar-pisand qilmaydilar... Bundaylarni “azizun zuntiqom” – intiqom oladigan, azizu jalil bo'lgan Alloh jazosini berishi shubhasiz.
Mana, dunyoga muhabbat qo'yish – o'g'rilik, zulm, haqsizlik, adolatsizliklarning qilinishiga, jamiyatning qonun va nizomlari buzilishi sabab bo'ladi. Qonun himoyachilari o'zini ko'rmaganga oladi... Haqli, mazlum bir chekkada ko'z yoshi to'kib qolsa, nohaq – zolim, adabsiz, vijdonsiz ishini bajarib yuraveradi. Jamiyat uchun bunday ahvol yaxshi emas. Jamiyatning poydevori adolatdir, zolimning zulm qilishiga imkon bermaslikdir. Qonunlarni to'g'ri qo'llashdir. Bo'lmasa, jamiyatga zarar etadi. Shuning uchun insonning ko'zi to'q, dunyoga hirs qo'ymasligi lozim...
Mana shu tuyg'u insonni haromlardan, haqsizliklardan, o'g'irliklardan, zulmlardan saqlaydi va uni Allohga yo'naltiradi, ko'z yoshlarini to'kdirib ibodat qildiradi. Oshiqi sodiq, faol bir insonga aylantiradi.
"Islom va axloq" kitobidan olindi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Shavkat Mirziyoyev Janobi Oliylariga
Bismillahir Rohmanir Rohim
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakotuh
Muhtaram Prezident Janobi Oliylari!
Alloh taologa behisob shukrki, Sizning bevosita tashabbuslaringiz va sa’y-harakatlaringiz bilan haj amallarini yuqori saviyada tashkil etishga muvaffaq bo‘lmoqdamiz.
Bunday e’tibor va ehtiromni biz hojilar chin yurakdan his etib, yaratilgan barcha qulayliklar uchun Sizga chuqur minnatdorlik izhor etamiz.
Hurmatli Prezident Sizni va Siz orqali yurtdoshlarimizni haj ibodatini ado etayotgan hamyurtlarimiz nomidan musulmon ummati uchun eng ulug‘ bayram – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etamiz.
Zero, Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi vasallam) “Duolarning eng yaxshisi arafa kuni qilingan duodir”, deb xushxabar berganlar.
Alloh taoloning bayti joylashgan muqaddas zaminda – Mino, Arafot kabi muborak manzillarda ulug‘ amallarni ixlos ila bajarmoqdamiz.
Sizni vaqt ajratib, muborak haj ziyorati uchun yaratilgan sharoitlar va salomatligimiz haqida so‘raganingiz hamda har kuni holimizdan xabardor bo‘lib turganingiz ibodat bilan yurgan biz hojilarni cheksiz darajada mamnun etdi.
Bunday e’tibor va ehtiromni Saudiya Arabistonining mutasaddilari ham yuqori baholab, Siz Janobi Oliylariga hurmat va duolarini izhor etmoqdalar.
Muborak maskanlarda har bir ziyoratchi Sizning g‘amxo‘rligingizni yurakdan his qilib, ko‘zlarida yosh bilan duolar qilayotganini alohida aytib o‘tmoqchiman.
Sizga aytadigan yana bir xabarimiz, Saudiya Arabistonida bo‘lib turgan yurtimizning diniy soha vakillari hamda ziyoratchilari tomonidan mavsum davomida Qur’oni karim 10 ming marotaba xatm qilinib, yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik tilab duolar qilindi.
Hurmatli Prezident, Siz yaratib bergan imkoniyatlardan ruhlanib, o‘zbekistonlik hojilar yurtga qaytganimizdan keyin “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Sizga ko‘makchi bo‘lmoqchimiz.
Siz boshchiligingizda yurtimizda tinchlikni mustahkamlash, xalqimizning ma’naviyatni yuksaltirish, ayniqsa yoshlarning sifatli ta’lim olishi, kasb-hunar egallashi, kerak bo‘lsa dunyoni egallashi kabi masalalar eng ustuvor vazifaga aylandi.
Shunday ekan, biz hojilar yurtimizga qaytgach, quyidagi ishlarni amalga oshirmoqchimiz:
– ona-Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, aholi orasida tinchlik-osoyishtalikni qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarga targ‘ib etish;
– kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilmni qadrlash va ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish;
– to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yoriylikka amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish;
– kiyinishda va muomalada oddiylik va kamtarinlikka amal qilish, dabdababozlik, isrofgarchilik, maishatbozlik kabi illatlardan yiroq bo‘lishni targ‘ib qilish;
– yoshlarni muvaffaqiyatlarga faqat o‘qib-o‘rganib, ilm bilan erishish mumkinligini o‘rgatish;
– ustozlar, o‘qituvchi va murabbiylarga doimo ehtirom ko‘rsatish, ularni moddiy qo‘llab-quvvatlash ishlariga ko‘mak berish;
– mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish;
– hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish;
– xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish.
Barcha hojilarimiz yurtimizga qaytgandan so‘ng ushbu tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga va’da beramiz.
Zero, jonajon Vatanimiz kelajagi, xalqimiz farovonligi va yurtimiz shonu shuhrati Siz aytganingizdek yoshlarimiz qo‘lidadir. Ular ertaga O‘zbekistonni yanada kuchli, yuksak taraqqiy etgan davlatga aylantirish uchun o‘zlarining bor bilimi, iqtidori va kuch-g‘ayratini safarbar qilsa, ko‘zlagan barcha ezgu maqsadlarimizga, albatta erishamiz.
Yusuf Xos Hojib bobomiz aytganlaridek:
“Zakovat bor joyda ulug‘lik bo‘ladi,
Bilim bor joyda buyuklik bo‘ladi”.
Hurmatli Prezident Janobi Oliylari!
Biz, 15 ming hoji duolar ijobat bo‘ladigan Arafotda turib, Alloh taolodan Sizga mustahkam sog‘lik, uzoq umr va ulkan muvaffaqiyatlar tilab, olib borayotgan barcha ishlaringizda madadkor bo‘lishini so‘rab iltijolar qilyapmiz.
Alloh taolo butun dunyo mo‘min-musulmonlariga Qurbon hayitini muborak aylasin, tinchlik-xotirjamlik ato etsin, ibodatlarimizni O‘z dargohida husni qabul aylasin, ona Vatanimizni obod, xalqimiz hayotini yanada farovon qilsin!
Qurbon hayiti muborak bo‘lsin!
Hurmat va kamoli ehtirom ila,
O‘zbekiston hojilari,
Makka shahri Arafot vodiysi,
2025 yil 5 iyun