Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Sentabr, 2025   |   29 Rabi`ul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:51
Quyosh
06:09
Peshin
12:21
Asr
16:34
Shom
18:26
Xufton
19:38
Bismillah
21 Sentabr, 2025, 29 Rabi`ul avval, 1447

“Bilmayman” deya olish ham ilmdir (davomi)

15.01.2021   2357   4 min.
“Bilmayman” deya olish ham ilmdir (davomi)

avvalgi qismi

Imom Buxoriy Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh solallohu alayhi vasallam: “Qachonki omonatlar zoye bo'lsa qiyomatni kutaver”, dedilar. U: “Yo Rasululloh, uning zoye bo'lishi qanday?” dedi. “Qachonki ishlar o'z ahlidan boshqaga o'tkazilsa, qiyomatni kutaver”, dedilar.

Bundan Qur'on, hadis, fatvo kabilar juda katta omonat ekanini hamda bu muborak omonatlarni zoye qilish Qiyomatning alomatlaridan ekanini bilishimiz lozim. Shu bilan birga bu omonatlardan kimningdir yoki muayyan bir siyosiy toifaning manfaatlari yo'lida fodalanish ham katta hiyonat va omonatni zoye qilishdir.

Muhammad Shayboniy rahmatullohi alayh: “Hadisni fiqhsiz amaliyotga qo'llab bo'lmaydi, fiqh ham hadisga asoslanmay mavjud bo'lmaydi”, deydilar.

Imom Shotibiy rahmatullohi alayh esa: “Albatta, dinda shiddat va chuqur ketish halokatdir. Chunki fatvo so'rovchini mashaqqat va tanglik tarafiga olib borilsa, unga din yomon ko'rinadi va oxirat yo'liga yurishdan kesilib qoladi”, deydilar.

Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhu “Ilm uchtadir: gapiruvchi Kitob (ya'ni Qur'on), Sunnat (sobit hadis) va “bilmayman” deganlar.

E'tibor qiladigan bo'lsak, Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudek Alloh taoloning Kitobini va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sunnatlarini juda yaxshi biladigan zot, o'z o'rnida bilmagan narsalarini darhol tan olib «bilmayman», deyish bilan faxrlanar edi.

U kishi “Bilmayman”ni ilmning uchdan biri demoqdalar. Lekin hozirgi kunda ba'zi bir kimsalar kibr va odamlarning oldida go'yoki obro'si tushib qolishidan qo'rqib va “Men haqimda nima deb o'ylashadi”, degan xavotir bilan ilmsiz ravishda fatvo berishga jur'at qilishmoqda.

Ibn Asokir rahimahulloh Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim ilmsiz ravishda fatvo bersa, uni Osmon va Yer farishtalari la'natlashadi”, deganlar.

Demak, bundan anglashimiz lozimki, ilmsiz holda fatvo berish gunohi kabira – katta gunohlardan biridir.

Bugungi kunda ham o'tmishda bo'lgani kabi mujtahidlik martabasiga erishish mumkinligi to'g'risida turli fikrlar mavjud. Shunday bo'lsa-da, har qanday holatda ham biror bir masalaga hukm chiqarish zarur bo'lsa, avvalo mazhablar ta'limotiga tayanishimiz lozim bo'ladi. Agarda muayyan masalaning echimi ularning birortasida ham topilmasa, musulmonlarga osonlik va qulay sharoit yaratish nuqtai nazaridan muftiylar tomonidan fatvolar chiqarilishi vojib bo'ladi.

 

Davomi bor.

Manbalar asosida

Akmalxon Ahmedov tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida

20.09.2025   5021   3 min.

Mamlakatimizning bir guruh diniy-ma’rifiy soha vakillaridan iborat delegatsiya Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida amaliy tashrif bilan bo‘lib turibdi.

Delegatsiya tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim Muhammadsiddiqov, Ta’lim va ilmiy-tadqiqot bo‘limi xodimi Muhammadamin Nasriyev, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor Zokirjon Ro‘ziyev va bir nechta soha mutaxassislari bor.

Dastlab Iordaniya Hoshimiylar Podshohligi Vaqf, islom ishlari va muqaddas qadamjolar vaziri o‘rinbosari Abdulloh A’qiyl hamda Podshoh Abdulloh II nomidagi Imomlar tayyorlash va malakasini oshirish markazi vakili Ismoil Habbat bilan muloqot o‘tkazildi. Samimiy muloqotda tomonlar o‘rtasida soha mutaxassislarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, ilmiy tadqiqot hamda o‘quv-uslubiy, shuningdek, ekstremizm hamda radikalizmning oldini olish yo‘nalishida amaliy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish muhokama qilindi. Shuningdek, Iordaniya oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talabalar uchun stipendiya, grant ajratish va yotoqxona bilan ta’minlash masalalari haqida so‘z yuritildi. Suhbat davomida ikki tomonlama hamkorlik aloqalarini rivojlantirish yuzasidan erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishchi rejasini tasdiqlash kerakligi ta’kidlandi.

Tashrif davomida Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti rektori Ja’far al-Fanatseh bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvda Ikki mamlakat oliy diniy ta’lim muassasalarida hamkorlik qilish mumkin bo‘lgan ta’lim yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklarini aniqlash, o‘quv dasturlarini o‘rganish va bir-biriga muvofiqlashtirish haqida so‘z yuritildi. Pedagoglar, ilmiy tadqiqotchilar va mutaxassislarni o‘zaro jalb qilish, malaka oshirish va stajirovka, mahorat darslarini yo‘lga qo‘yish, hamkorlikda ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirishga kelishib olindi. Suhbatda Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Toshkent islom instituti o‘rtasida Anglashuv memorandumlarini imzolash masalasi bo‘yicha so‘z yuritildi.

Iordaniya xalqaro islom fanlari universitetida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talaba-yoshlar bilan ham uchrashuv tashkil etildi. Tadbirda “O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi”, “O‘zbekiston – bag‘rikeng diyor” mavzularida fikr almashildi. Mamlakatning mavjud qonunlari va universitet ichki tartib qoidalariga rioya etish tushuntirildi, Iordaniyada yurtimiz allomalari ilmiy merosi va turizm salohiyati targ‘ibotini amalga oshirish tavsiya qilindi.

Delegatsiya a’zolari mazkur universitetning Shariat va qonun fakulteti dekani, professor Shayx Saloh Abulhoj va hanafiy mazhabi mutaxassislari bilan uchrashdilar. Muloqot chog‘ida Shayx Saloh Abulhoj yurtimiz vakillarini Iordaniyada ko‘rib turganidan mamnunligini bildirdi. Uchrashuvda Samarqand shahrida o‘tkazilishi rejalashtirilgan UNESCO Bosh konferensiyasi 43-sessiyasining mazmun-mohiyati haqida ma’lumot berildi.

Bundan tashqari, vakillarimiz tomonidan O‘zbekistonning islom sivilizatsiyasida tutgan o‘rni, buyuk allomalarni yetishtirib chiqargan yurt ekani, o‘zbek xalqining bag‘rikeng va mehmondo‘stligi Iordaniyalik professor-o‘qituvchilarga tanishtirildi.

Manba: https://www.iiau.uz

Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida