Ba'zilar dinni faqatgina badaniy ibodatdan iborat deb o'ylashadi. Holbuki, din ilm va ibodatdir. Ilmsiz din falokatdir.
O'ylab ko'ring, bir paytlar shunday kishilar chiqdiki, sahobalar ularning qilgan amallari oldida o'z amallarini oz hisoblab qolishdi. Ammo u kishilarda ibodat bo'lsada anglash yo'q edi, fiqh yo'q edi, ilm yo'q edi. Oqibat shu bo'ldiki, ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan so'ng bashariyatning eng gultojlari bo'lgan sahobalar roziyallohu anhumga qarshi qilich ko'tarishdi.
Imom Molik rohimahulloh aytadilar: “Bir qavm ibodatni istashdi, ilmni zoye qilishdi. Oqibatda Muhammad alayhissalomning ummatiga qilich yalang'ochlab qarshi chiqishdi. Agar ular ilm olishganida ilm ularni bundan to'sgan bo'lar edi!”.
Hasan Basriy rohimahulloh aytadilar: “Ilmsiz amal qiladigan kishi islohdan ko'ra ko'proq fasod qiladi. Ilmni shunday talab qilingki, ibodatga zarar etmasin. Ibodatni shunday qilingki, ilmga zarar etmasin!”.
Ibodatning ko'pi ilmdan behojat qilmaydi. Din va dunyoni tushunish albatta ilmdadir!
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Olimning obiddan afzalligi xuddi to'lin oyning boshqa yulduzlardan afzalligi kabidir”, deydilar.
Bugun ham musulmon ummatini qoni to'kilishida dinsizlar bilan bir qatorda ilmsiz musulmonlarning, aqidasi buzuq obidlarning ham yaxshigina hissasi bor. Zero, bir musulmonning nohaqdan qoni to'kilganidan, Alloh uchun bu dunyoning yo'q bo'lib ketishi engilroqdir!
Abdulqodir Polvonov
Imom Moturidiy o‘zining ilmiy merosi bilan islom ilm-fani taraqqiyotiga ulkan hissa qo‘shgan buyuk mutafakkirlardan biridir. U asos solgan moturidiylik ta’limoti aqidaviy yechimlari, bag‘rikenglik va mo‘tadillik qarashlari bilan musulmon dunyosining ma’naviy asoslaridan biriga aylangan. Shu ma’noda ulug‘ ayyom kunlarida e’lon qilingan Prezidentimizning "Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida"gi qarori Imom Moturidiyning ulkan merosini jahonga tanitishda katta ahamiyat kasb etadi.
Ta’kidlash joizki, buyuk bobakalonimizning 1155 yillik tavallud sanasini keng nishonlash nafaqat ilmiy-ma’rifiy ahamiyatga, balki O‘zbekistonning jahon miqyosidagi nufuzini yanada oshirishga xizmat qiladi.
Prezident qarorida Imom Moturidiyning ilm-fanga qo‘shgan hissasini chuqur o‘rganish va uni targ‘ib etish bo‘yicha keng ko‘lamli chora-tadbirlar belgilab berilgan. Xususan, O‘zbekiston musulmonlari idorasiga mazkur merosni o‘rganish va uni jamoatchilikka yetkazish borasida bir qator muhim vazifalar yuklatilgan. Jumladan, imom-xatiblar va diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida “Moturidiylik ta’limoti bilimdoni” tanlovini o‘tkazish orqali yosh avlodga allomaning ta’limotlari va ilmiy merosini yetkazish nazarda tutilgan.
Shuningdek, O‘zbekiston musulmonlari idorasi mamlakatimiz bo‘ylab Imom Moturidiyning ta’limotiga bag‘ishlangan davra suhbatlari va ma’rifiy tadbirlarni tashkil etishda faol ishtirok etadi. Bu tashabbus nafaqat yurtdoshlarimizning diniy-ma’rifiy bilimlarini boyitishga, balki moturidiylik ta’limotining jahon ilmiy doiralarida keng tarqalishiga hissa qo‘shadi.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
raisining birinchi o‘rinbosari