24 soat ichidagi 5ta buyuk va 50ta kichik aktiv bioritm davri bor. 5 buyuk davrning har biri boshlanishidagi ilk 15 daqiqa biologik aktiv paytdir. Bu vaqtlarda akupunktor nuqtalar tamoman ochiq holatda bo'ladi. 5 vaqt namoz bu 5 buyuk biologik davrga to'g'ri keladi. Azondan 15 daqiqa keyin akupunktor nuqtalar sekin asta yopilishni boshlaydi va bu yopilish jarayoni 1,5-2 soat davom etadi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: "Namoz uchun vaqtning avvali – Alloh rizosi, vaqtning o'rtasi - Alloh rahmati, oxiri esa - Allohning avfidir". Boshqa hadisda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Agar kishilar namozga erta kelishning savobini bilganlarida edi, buning uchun musobaqalashishar edilar", deganlar.
Ruku': ichki a'zolarni, tuhumdon, bachadon, prostatit, buyrak, siydik yo'llari va umurtqa sog'ligini saqlaydi. Oshqozon, qorin, bel va gardan muskullarini kuchlantiradi.
Sajda: badanning ustki qismlarida qon yurishini orttiradi, miyada suyuqlik va qon aylanishini tartibga soladi va saqlaydi. Miyani tozalaydi, xotirani kuchlantiradi, tushunish va fikrlash qobiliyatini orttiradi, o'pka, yurak va asab tizimini dam oldiradi.
Salom: ikki tomonga salom berayotib, elkalarga qarash ko'zlardagi qon aylanishining buzilishidan, ko'z muskullarini dangasalikdan, ensa va bo'yin suyaklariga ohak yig'ilishidan saqlaydi.
Sajdaga ketayotib va turayotib qilingan harakat: tananing barcha bo'g'im va muskullarining sog'ligini muhofaza ostiga oladi.
Tahorat va namozning moddiy foydalarini sanab oxiriga etib bo'lmaydi. Bu erda misol tariqasida ularning faqatgina bir nechtasi aytildi, ma'naviy hikmatlari haqida esa hech gapirmadik.
Sog'liqni saqlash uchun tahorat qilish, 5 vaqt namoz o'qish, halol taom eyish va eyishni kamaytirish etarli inshaAlloh.
"Namoz va duolar" kitobidan olindi
Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.
Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.
Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.
Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.
Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.
Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.
Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni, yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.
Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.
Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.
Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.
Xolmurod MAMAJONOV,
Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi