إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡتُمُونَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَشۡتَرُونَ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ مَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ إِلَّا ٱلنَّارَ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ١٧٤
174. Alloh tushirgan Kitobdagi narsani yashirganlar va uni arzonga sotganlar qorinlarini faqat olovga to'ldirishadi. Qiyomat kuni Alloh ular bilan so'zlashmaydi, ularni poklamaydi va ularga alamli azob bordir.
Odamlarni kufr va shirk iskanjasida tutib turish uchun, o'z shaxsiy manfaatlari yo'lida Parvardigorlari tomonidan nozil qilingan ilohiy vahiylarga ishonmagan, ishonish uyoqda qolib, ularni odamlardan yashirgan yoki dunyoning arzon matohlariga alishtirib yuborgan johillar qorinlarini do'zax olovi bilan to'ldirishgani aniq! Qiyomat kuni Alloh taolo ularning arzi-hollariga, bahona-sabablari haqida so'zlashmaydi ham, ularga rahmat nazari bilan qaramaydi ham, ularning tavbalarini qabul qilib, gunohlaridan poklamaydi ham. Ularga mangu qiynoqlar, aslo tugamaydigan azob-uqubatlar tayyorlab qo'yilgan. Alloh taolo bunday deydi: "Kim Allohga shirk keltirsa, albatta unga Alloh jannatni harom qiladi va uning borar joyi do'zaxdir. Zolimlarga yordamchilar bo'lmaydi" (Moida, 72).
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱشۡتَرَوُاْ ٱلضَّلَٰلَةَ بِٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡعَذَابَ بِٱلۡمَغۡفِرَةِۚ فَمَآ أَصۡبَرَهُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ١٧٥
175. Ana shular hidoyat evaziga zalolatni, mag'firat o'rniga jazoni sotib olganlardir. Ular do'zax o'tiga shunchalik bardoshlimi?
Alloh taologa shirk keltirish, ya'ni Unga biror maxluqni sherik qilish, Allohdan boshqa but-sanamlarga, tosh, daraxt, oy-quyosh kabilarga sig'inish eng ulkan gunohdir. Alloh taolo qancha ko'p gunoh bo'lsa ham mag'firat etishi mumkin, ammo shirkni aslo kechirmaydi: "Chunki shirk keltirish eng katta zulmdir" (Luqmon, 13). Ya'ni shirk qabih amal va ochiq zulmdir. Shirkka mubtalo bo'lganlar hidoyat yo'lini tan olmay, zalolatni tanlagan bo'ladi. Ular Alloh taoloning mag'firati o'rniga Uning azobi-jazosini tanlagan bo'ladi. Ular do'zax oloviga shunchalik ham chidamlimiki, to'g'ri yo'l turganida zalolatga yuz buradi? Allohning mukofoti, jannati turganida do'zaxdagi azobini istaydi? Hadisda kelishicha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Sizlarga gunohi kabiralarning eng kattasi haqida xabar beraymi?" deb so'radilar. Biz: "Ha", dedik. "Allohga shirk keltirish va ota-onaga oq bo'lish", dedilar (Buxoriy va Muslim rivoyati).
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ نَزَّلَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّۗ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِي ٱلۡكِتَٰبِ لَفِي شِقَاقِۢ بَعِيدٖ١٧٦
176. Bu shuning uchunki, Alloh Kitobni haq bilan tushirgan edi, Kitob haqida tortishganlar esa, ixtilofda chuqur ketganlardir.
Mushriklarning adashuvlari shundaki, ular Allohning tavhidi borasida va Uning haq bilan tushirgan kitobi (Tavrot) haqida bema'ni tortishuvlarga borganidir. Bunday tortishuvchilar barcha makon va zamonlarda bo'lgan va bo'ladi. Arastu falsafasi tarafdorlari, "vahdati vujud", jabariya, mo''tazila kabi oqimlarni yoqlaydiganlar, yahudiy va nasroniy dinidagi ayrim olimlar Allohning vahdoniyati, Uning zotiy va fe'liy sifatlari haqida o'rinsiz tortishuvlarga borib, haq yo'ldan adashib ketishdi. Ular adashuvining asl sabablari esa ixtilofda chuqurlashib ketganlari, Allohning haq Kitobi turib, insonlar o'ylab topgan boshqa asoslarga suyanganlaridadir.
Ilohiy kitoblarning birortasini inkor qilgan kishi kofir bo'ladi. Boshqa ilohiy kitoblarga imon keltirib, Qur'oni karimni inkor etuvchi kishi ham kofir bo'ladi. Bular – haqiqatdir, Alloh taoloning amridir. Zero, ilohiy kitoblarda hidoyat va nur bor, ilohiy kitoblar o'zidan oldingi kitobni tasdiqlovchidir. Alloh taolo insoniyatning kamolot darajasiga qarab oldingi hukmlariga o'zgarishlar kiritgan, xolos. Avvalgi payg'ambarlar etkazgan hukmlar (shariat)ni keyin kelgan payg'ambarlar Alloh irodasi bilan bekor qilishgan. Bunga Hazrati Iso alayhissalomning o'z ummatlariga: «Men Allohning sizlarga (yuborgan) payg'ambaridirman. (Men) o'zimdan oldingi Tavrotni tasdiqlovchi va o'zimdan keyin keladigan Ahmad (Muhammad) ismli payg'ambar haqida xushxabar (bashorat) etkazuvchiman» (Saf, 6) degan so'zlari dalildir. Alloh taolo Hazrati Muso alayhissalomga Tavrot kitobini tushirgan. Ammo Tavrotning asli yo'qolgan, uning qayerdaligini hech kim bilmaydi. Alloh taolo Bani Isroilni ilohiy kalomni davomli ravishda buzib kelganlarini bizlarga bildirgan. Mo'min-musulmonlar Alloh taoloning Muso alayhissalomga Tavrotni tushirganiga imon keltiradilar va busiz imonlari butun bo'lmaydi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: «Men va mendan oldingi payg‘ambarlarning Arafot maydonida qilgan eng ko‘p duolari:
لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
O‘qilishi: "Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu. Lahul mulku va lahul hamdu biyadihil xoyru va huva ’alaa kulli shayin qodiyr".
Ma’nosi: "Yagona Allohdan o‘zga iloh yo‘q. Uning sherigi yo‘q. Mulk ham, barcha maqtovlar ham Unga xosdir. Barcha yaxshiliklar Uning qo‘lidadir. U har bir narsaga qodirdir".
اللَّهُمَّ اجْعَل فى قَلبى نُوراً وفى صَدْرى نُوراً وفى سَمْعى نُوراً وفى بَصَرى نُوراً اللَّهُمَّ اشْرَحْ لى صَدْرِى ويَسِّرْ لى أَمْرى وأعُوذُ بِكَ مِنْ وَسْاوسِ الصَّدْرِ وشَتَات الأمْر وفِتْنةِ القَبْرِ اللَّهُمَّ إنى أعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ ما يَلِجُ فى اللَّيْل وشَرِّ ما يَلِجُ فى النَّهارِ وشَرِّ مَا تَهُبُّ بِهِ الرِّياحُ وشَرِّ بَوائِق الدَّهْر.
O‘qilishi: "Allohumma, ij’al fii qolbiy nuron va fiy sodriy nuron va fiy sam’iy nuron va fiy basoriy nuron. Allohumma, ishroh liy sodriy va yassir liy amriy va a’uuzu bika min vasvaasis-sodri va shataatil-amri va fitnatil-qobri. Allohumma, inniy a’uuzu bika min sharri maa yaliju fil-layli va sharri maa yaliju fin-nahaari va sharri maa tahubbu bihir-riyaaahu va sharri bavoiqid-dahr" (G‘uniyatun nosik).
Ma’nosi: "Allohim qalbimni, ko‘ksimni, quloqlarimni va ko‘zlarimni nurga to‘ldir. Allohim! Qalbimni ochgin, har ishimni oson qilgin.Allohim! Sendan ko‘ksimdagi vasvasalardan, ishlarimning parokandaligidan, qabr fitnasidan panoh so‘rayman.
Allohim, tunda va kunduzi bo‘ladigan narsalarning yomonligidan, ustidan shamol esgan narsalarning yomonligidan, zamona halokatining yomonligidan O‘zingdan panoh so‘rayman".
“Robbana atina fid-dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina ’azaban-nar”.
“Allohumma aslih li diniyallaziy huva ’ismati amri va aslih li dunyayallati fiha ma’ashiy va aslih liy axirotiyallati fiha ma’adiy, vaj’alil hayata ziyadatalli min kulli xoyrin, vaja’lil mavta rohatalli min kulli sharrin”.
“A’uzu billahi min jahdil balai va darkish-shaqoi va su’il qazoi va shatamatil a’dai”.
“Subhanallohi va bihamdihi. Subhanallohil ’aziym”.
“Laa ilaha illa anta. Subhanaka inni kuntu minaz-zolimiyn”.
“Laa havla va laa quvvata illa billahil ’aliyil ’aziym”.
Davron NURMUHAMMAD