Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Oktabr, 2025   |   1 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:25
Quyosh
06:44
Peshin
12:12
Asr
15:48
Shom
17:34
Xufton
18:47
Bismillah
23 Oktabr, 2025, 1 Jumadul avval, 1447

2. BAQARA SURASI, 165–167 OYaTLAR

25.10.2020   10851   13 min.
2. BAQARA SURASI, 165–167 OYaTLAR

وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَندَادٗا يُحِبُّونَهُمۡ كَحُبِّ ٱللَّهِۖ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَشَدُّ حُبّٗا لِّلَّهِۗ وَلَوۡ يَرَى ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِذۡ يَرَوۡنَ ٱلۡعَذَابَ أَنَّ ٱلۡقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعٗا وَأَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُٱلۡعَذَابِ١٦٥

165. OdamlarorasidaAllohdano'zgalarniUngatengqilib, ularniAllohnisevgandeksevadiganlarhambor. Mo'minlarningesaAllohgamuhabbatlarihaddanziyodadir. Zolimlarazobgaro'parabo'lishgachbarchakuch-qudratAllohgaginaxosekaninivaAllohningazobiqattiqliginibilishsaedi!

Insonlar orasida butu sanamlarni, allaqanday tayini yo'q "iloh" va "ilohcha"larni Allohga tenglaydigan, ana shu suyanganlarini Allohdan ham yaxshiroq sevadigan, ulardan ko'proq umidvor bo'ladigan kimsalar ham bor. Qur'oni karimda bunday marhamat etilgan: "Ogohbo'lingizki, xolisdinyolg'izAllohnikidir. Undano'zga "do'st"larni ("iloh") qilibolgankimsalar: "FaqatulargabizniAllohgayaqinqilishlariuchunginaibodatqilurmiz", (deyishadi)" (Zumar, 3). Ular mushriklardir, ular bu qilmishlari uchun qiyomat kuni Alloh taolo huzurida jazo soatlarini vahima ichra kutib turganida ana shu o'zlari sig'ingan, Allohdan ustun va afzal ko'rgan ishonganlari yordamga kelarmikin?! O'z joniga zulm qilgan bunday zolim kimsalar qiyomat kuni butun kuch-qudrat ham, hukm chiqarish ham faqat Alloh taoloning O'zigagina xos ekanini, Allohning azobi nihoyatda qattiqligini bilishganida, dunyo hayotida Parvardigorlariga hech kimni, hech narsani sherik qilmagan bo'lishar edi. Alloh taolo aytadi: "Ularujoyda: "Parvardigoro, bizlarnichiqar, qilibo'tganamallarimizdanboshqachaamallarqilaylik", deyafaryodchekishadi. Axir, Bizsizlargaeslatmaoladigankishieslatmaolgudekuzoqumrbermaganmidik?! Sizlargaogohlantiruvchi (payg'ambar) hamkelganedi-ku! Bas, endi (jazolaringizni) totavering, zolimlaruchunyordamchibo'lmaydi" (Fotir, 37). Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumo rivoyat qiladi: "Nabiy alayhissalom bir so'z aytdilar, men ham bir so'z aytdim. U zot: "Alloh taolodan boshqalarni Unga sherik qilgan odam o'lsa, do'zaxga tushadi", dedilar. Men: "Alloh taolodan boshqani Unga sherik qilmagan odam o'lsa, jannatga tushadi", dedim" (Buxoriy rivoyati).

إِذۡ تَبَرَّأَ ٱلَّذِينَ ٱتُّبِعُواْ مِنَ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُواْ وَرَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَ وَتَقَطَّعَتۡ بِهِمُ ٱلۡأَسۡبَابُ١٦٦

166. O'shandapeshvolaro'zlarigaergashuvchilardantonishadivahammalariazobniko'rishadi, oralaridagimunosabatlarqirqiladi.

Inson dunyo hayotida kimga suyanib, kimni peshvo sanab yurgan bo'lsa, qiyomat kunining dahshatidan o'sha peshvolar ham sarosimaga tushib qolgani uchun ergashuvchilaridan tonib yuboradi. Chunki peshvomi-ergashuvchimi, hammaning ko'z oldida qiyomat dahshatlari, o'zlariga beriladigan azoblar ravshan namoyon bo'lib turibdi. Bunday holatda ularning oralaridagi har qanday munosabatlar uziladi, har kim o'zini, oqibatini o'ylab qoladi. Qur'oni karimda zikr etilganiday: "Yokiularningsheriklaribormi? Uholdarostgo'ybo'lishsa, o'shasheriklarinikeltirsinlar!" (Qalam, 41); "Ukundado'stdo'stidan (hol-ahvol) so'ramaydi" (Maorij, 10).

وَقَالَ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُواْ لَوۡ أَنَّ لَنَا كَرَّةٗ فَنَتَبَرَّأَ مِنۡهُمۡ كَمَا تَبَرَّءُواْ مِنَّاۗ كَذَٰلِكَ يُرِيهِمُ ٱللَّهُ أَعۡمَٰلَهُمۡ حَسَرَٰتٍ عَلَيۡهِمۡۖ وَمَا هُم بِخَٰرِجِينَ مِنَ ٱلنَّارِ١٦٧

167. Ergashuvchilar: "Koshkiqaytishningilojibo'lganidaularbizlardantonganidek, bizhamulardantonardik", deyishadi. Allohularningqilmishlarinimanashundayo'zlarigaarmonliko'rsatibqo'yadivaulardo'zaxdanaslochiqaolishmaydi.

Nodon kimsalar dunyoda ergashgan peshvolari qiyomat kuni o'zlari bilan ovora bo'lib, ergashuvchilarga hatto qiyo boqmay turgan lahzalarda dod-voy qilib qolishadi. "Agar yana dunyoga qaytishning iloji topilsa, ular bizdan tonib yuborganlariday, biz ham ulardan tongan, Allohning payg'ambariga ergashgan bo'lar edik" deya nadomatlar chekishadi. Ammo endi kech, hukmlar o'qilgan, siyohlar qurigan, har bir kimsa qilmishi uchun javob beradigan fursat kelgan. Alloh taolo har bir bandaning dunyo hayotida qilgan ishlarining eng mayda-chuydasigacha yozilgan nomai a'mollarini ko'rsatib qo'ygan. Dunyo hayotida kufr va shirk bilan o'tganlar qilmishlari naqadar armonli bo'lganini ko'rib-bilib, o'zlarini qo'ygani joy topolmay qolishadi. Endi ular qancha afsus-nadomatlar qilishmasin, bahonalar topishmasin, kimlarnidir va nimalarnidir ro'kach qilmasin, kimlardandir umidvor bo'lishmasin, baribir do'zaxdagi mangu azoblardan qutula olishmaydi. Chunki Alloh taoloning bunday va'dasi bor: "(Qiyomatkuni) zolimkimsalar: "Parvardigoro, bizlargaozginamuhlatber, Seningda'vatinggaijobateturmizvapayg'ambarlargaergashurmiz", deyishadi. (Ulargashundayjavobqilinadi): "Ilgarizavolgayuztutmasligingiz (o'lmasligingiz) haqidaqasamichganemasmidingiz?!" (Ibrohim, 44); "(Yo'q, sizlarmanashuazobdamanguqolasizlar). Bungasabab, qachonyolg'izAllohgagina (ibodatqilishga) da'vatetishganidakofirbo'lgansiz, bo'ysunmagansiz, UZotgasherikqilinganlargaimonkeltirgansiz" (G'ofir, 12).

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Qiyomat oldidan

23.10.2025   240   1 min.
Qiyomat oldidan

Bismillahir Rohmanir Rohiym

حدثنا الحسن بن علي بن عفان العامري نا أبو أسامة عن الأعمش عن شقيق قال: كنت جالسا مع عبد الله وأبي موسى وهما يتحدثان فقالا: قال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: ”إن بين يدي الساعة أياما يرفع فيهن العلم وينزل فيهن الجهل ويظهر فيهن الهرج والهرج: القتل.

Shaqiq roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Abdulloh va Abu Muso bilan birga o‘tirgan edim, ular gaplashayotgan edilar, bunday deyishdi: Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam: Qiyomat oldidan shunday kunlar bo‘ladiki, unda ilm ko‘tarilib, jaholat yog‘iladi, harj zohir bo‘ladi, harjqatldir”, deganlar.

 

Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD tarjimasi

 

Maqolalar