يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقُولُواْ رَٰعِنَا وَقُولُواْ ٱنظُرۡنَا وَٱسۡمَعُواْۗ وَلِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٞ١٠٤
104. Ey imon keltirganlar, "roina" demanglar, "unzurna" denglar va yaxshilab tinglanglar, kofirlar uchun og'ir azoblar bordir.
Arab tilida "roina" va "unzurna" so'zlari ma'no jihatidan bir-biriga juda yaqin: ikkovi ham "bizlarga boq, qara" ma'nosini bildiradi. Lekin yahudiylar tilida "roina" so'zining qo'pol ma'nosi ham bor, ular mazkur so'zni qo'llashganida yomon niyatda uni o'sha ma'nosiga o'xshatib talaffuz qilishgan. Atoning rivoyat qilishicha, Ibn Abbos roziyallohu anhumo aytadi: "Ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilariga kelib: "Ey Muhammad, roina" deb kulishardi. Ansoriylardan Sa'd ibn Uboda yahudiylar tilini bilardi. U kishi yahudlarning bu nayrangini fahmlab qoldi va: "Ey Allohning dushmanlari, sizlarga Allohning la'nati bo'lsin. Allohga qasamki, agar shu so'zni birortangizdan eshitsam, o'ldiraman", dedi. Shunda Alloh shu oyatni nozil qildi". Shuning uchun Alloh taolo musulmonlarni Payg'ambar alayhissalom bilan suhbatlashayotganda "roina" deyishdan qaytarib, "unzurna" deyishga buyurgan.
مَّا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَلَا ٱلۡمُشۡرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ خَيۡرٖ مِّن رَّبِّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ١٠٥
105. Ahli kitoblarning kofirlari va mushriklar Parvardigoringizdan sizlarga biror yaxshilik tushishini aslo istashmaydi. Alloh xohlagan bandasiga rahmatini xoslab beradi va Alloh buyuk fazl egasidir.
Butun Islom tarixi mobaynida Ahli kitoblarning kofirlari va mushriklar mo'min-musulmonlarga hamisha dushmanlik qilib, ularga yomonlik tilab kelishgan. Bu yo'lda ular har qanday buzg'unchilik va fitnadan, yovuzlik va xusumatdan qaytishmagan. Ular musulmonlarning dinlari va kitoblarini masxara qilishar, o'z e'tiqodlarini hamma narsadan ustun sanashar edi. Mufassirlar bunday yozishadi: "Musulmonlar yahudiy ittifoqchilariga: "Biz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga imon keltirdik" deyishsa, ular: "Sizlar da'vat qilayotgan narsa bizning dinimizdan yaxshiroq emas. Qaniydi, yaxshi bo'lganida, biz shuni xohlardik", deyishdi. Shunda Alloh taolo yahudiylarni yolg'onchiga chiqarib, ushbu oyatini nozil qildi".
Malayziya 2025 yilgi musulmonlar sayohati reytingida islom davlatlari orasida birinchi o‘rinni egalladi.
Malayziya bu yil “Mastercard-Crescent Rating” global musulmon sayohatlari indeksida birinchi o‘ringa ko‘tarildi, deb yozadi “IQNA” sayti “Travel Dayli media” nashriga tayanib.
Bu yil Malayziya 79 ball to‘plagan holda, yana birinchi o‘rinni egallab, umumjamoa hisobida peshqadamlikni qo‘lga kiritdi.
Saudiya Arabistoni, Turkiya va Birlashgan Arab Amirliklari ham 78 ochko bilan ikkinchi o‘rinni egalladi. Indoneziya bu yil to‘rt pog‘ona pastlab, 76 ball bilan Qatar bilan beshinchi o‘rinni bo‘lishdi.
Reytingdagi ushbu o‘zgarishlar o‘zgaruvchan global bozor konyunkturasini aks ettiradi. Buning esa o‘sish va raqobat uchun juda muhim ekanligi isbotlangan. Bu yilgi reytingni hisoblab chiqqan ekspertlar fikricha, Malayziyaning islom turizmi yo‘nalishi sifatidagi ko‘rsatkich va mashhurligi so‘nggi o‘n yil ichida barqarorligini saqlab qolmoqda.
Buni mamlakatning ichki va xalqaro sayohatchilarning ehtiyoj va afzalliklariga javob beradigan milliy halol turizm strategiyasini qabul qilish va amalga oshirish usuli bilan bog‘lash mumkin.
Shu maqsadda Malayziya hukumati va xususiy sektori halol sertifikatlash, inklyuziv turizm siyosati va mahalliy an’analar, islom merosi va zamonaviy texnologiyalarni o‘zida mujassam etgan madaniy o‘ziga xosligini mustahkamlashga katta sarmoya kiritdi.
Ilyosxon Ahmedov,
tayyorladi.