Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Yanvar, 2025   |   21 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:43
Peshin
12:39
Asr
15:44
Shom
17:29
Xufton
18:46
Bismillah
21 Yanvar, 2025, 21 Rajab, 1446

Terrorchilik – taraqqiyot kushandasi

15.04.2024   963   4 min.
Terrorchilik – taraqqiyot kushandasi

Barcha orzu-havaslarimiz, intilishlarimiz, niyat va maqsadlarimizning ro'yobga chiqishi tinchlik-xotirjamlikka bog'liq. Tinchlik-xotirjamlik hukm surgan yurtda taraqqiyot, rivojlanish bo'ladi. Bolalar bemalol o'qishga, kattalar bamaylixotir ishga borib keladilar.

Lekin, afsuski, bugun dunyoning hamma joyida tinchlik hukmron deya olmaymiz. Hatto ba'zan chet el xabarlarini o'qishga yurak dosh bermaydi. “U erda qo'poruvchilik sodir bo'libdi”, “Falon-falon davlatlar xavf ostida” kabi noxush xabarlar kishini tashvishga soladi.

Yaqinda Moskva shahridagi “Krokus siti holl”da sodir bo'lgan mudhish voqea butun dunyoni larzaga keltirdi. Ommaviy axborot vositalari 150 ga begunoh odamning terrorchilik qurboniga aylanganini yozdi. 

Islom ta'limoti buzg'unchilikni, odamlar qalbiga vahima, dushmanlik va fitna urug'larini sochishni qattiq va qat'iy qoralaydi. Alloh taolo oyati karimada: «Biror jonni o'ldirmagan yoki Yerda (buzg'unchilik va qaroqchilik kabi) fasod ishlarini qilmagan insonni o'ldirgan odam xuddi hamma odamlarni o'ldirgan kabidir. Unga hayot baxsh etgan (o'limdan qutqarib qolgan) odam esa barcha odamlarni tiriltirgan kabidir», deb marhamat qiladi (Moida surasi, 32-oyat).

Hadisi sharifda: “Ikki ne'mat borki, ko'pchilik insonlar uning qadriga etmaydilar. U – xotirjamlik va sihat-salomatlik”, deyilgan (Imom Buxoriy rivoyati).

Tinchlik va xotirjamlik Alloh taoloning buyuk ne'matlaridan biridir. Qolaversa, barcha ezgu ishlar ro'yobga chiqishining boisi ham osoyishtalikdir. Shunday ekan, insonlar nafaqat mavjud tinchlikni qadriga etib, shukrini ado etishlari balki, unga noshukrlik qilib putur etkazishdan ham saqlanishlari lozim.

Islom kishilarni tinchlik va barqarorlikka, o'zaro birlik va hamjihatlikka da'vat etadi. Biroq undan g'arazli maqsadlarni amalga oshirish yo'lida foydalanish hollari ham avj olib borayotganini afsus bilan qayd etish lozim.

Bu jarayonning eng xatarli jihati ba'zi toifalarning din niqobi ostida dinga siyosiy siyosiy tus berib, hokimiyatga intilish, dindan odamlar orasiga nifoq solish, qo'poruvchilik ishlarini amalga oshirish va g'arazli manfaatlarni ro'yobga chiqarishda foydalanishga urinishlarda namoyon bo'lmoqda.

Bugungi kunda terrorizm, diniy ekstremizm butun dunyoga xavf solayotgan, insoniyatning tinch va osuda yashashi uchun to'sqinlik qilayotgan jiddiy muammolardan biridir. Ayni paytda sayyoramizdagi hech bir mamlakat, hech bir xalq uning ofatlaridan himoyalanmagan, desak aslo mubolag'a bo'lmaydi.

Hozirda Afg'oniston, Suriya, Yaman, Pokiston, Falastin, Iroq va Afrikaning bir qancha mamlakatlarida sodir etilayotgan xunrezliklar, o'sha yurtlarda istiqomat qilayotgan insonlar, ayniqsa, murg'ak bolalarning boshiga tushayotgan g'am-anduhlar barcha-barchamizni jiddiy tashvishga solmoqda.

Ekstremizm har qanday boshqacha fikrlashni inkor etadi, o'zining mafkuraviy va diniy qarashlarini qo'pol ravishda majburlab qabul ettirishga harakat qiladi. Ekstremistlar o'z tarafdorlaridan ularning har bir buyruqlarini so'zsiz bajarishni, ularga ko'r-ko'rona ishonishni talab qiladilar.

Ochiqdan ochiq ekstremistik ruhdagi qarashlarning g'oyaviy va mafkuraviy jihatdan o'ta zararli va xavfli ekanligi shundaki, u diniy bag'rikenglikka zid holda turli dinga e'tiqod qiluvchi xalqlar o'rtasida murosasizlik va adovat urug'ni sepishga xizmat qiladi. Bir so'z bilan aytganda, bu kabi g'arazli kimsalar o'z manfaati yo'lida endigina hayotni taniyotgan yoshlarni to'g'ri yo'ldan adashtirib, ularning ma'naviyatiga zarba berishga harakat qiladilar.

Shunday ekan shiddat bilan rivojlanib borayotgan bugungi globallashuv jarayonida ertangi kunimizning egalari bo'lgan yoshlarimizning ma'naviy immuniteti har qachongidanda yuksakroq bo'lishini zamonning o'zi taqozo etmoqda. Dunyoning ayrim hududlarida sodir bo'layotgan xunrezliklar masalaning nechog'lik jiddiyligidan dalolatdir.

Shukrki, bugun yurtimiz tinch, osmonimiz musaffo. Unib-o'sib kelayotgan yoshlarimizni mana shunday farovon kunlarimizning qadriga etishga, tinchlikni ko'z qorachig'iday asrab-avaylashga o'rgatishimiz zarur.

 

Mansur O'ROLOV,

Toshkent shahridagi “No'g'ayqo'rg'on” jome masjidi imom-xatibi

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Qur’on o‘qimasdan xotirjam yashash mumkinmi?!

14.01.2025   4303   2 min.
Qur’on o‘qimasdan xotirjam yashash mumkinmi?!

Banda olamdan o‘tsa, uni yuvib kafanlash, janoza o‘qib dafn etish ortda qolgan musulmonlar zimmasiga tushadi. Odamlar mayyit hurmatini joyiga qo‘yib, janoza o‘qib dafn etishlari, Qur’on tilovat qilib savobini bag‘ishlashlari mumkin. Biroq ular marhum zimmasidagi farz ibodatlarni to‘kis bajarolmaydilar. Hamma gap shunda. 
Boshqa tarafdan olib qaraganda, ko‘pchilik Qur’on o‘qimay yurgani uchun ham ruhiy tushkunlikka, depressiyaga tushib qolyapti. Har qadamda stress (ruhiy zo‘riqish, asabbuzarlik) kuzatiladi. Ba’zi odamlar asabi chatoq, sal narsaga lovullab yonib ketadi, sirkasi suv ko‘tarmaydi. Buning sababini surishtirsangiz, Qur’on o‘qimasligi, Islomdan bexabarligidan ekani bilinib qoladi. Hatto Qur’on tarjimasini olib o‘qishga ham qunt qilmaydi. Allohning Kalomini o‘qimasdan qanday qilib xotirjam yashash mumkin?! 

Xullas, ayni damda yechimi qiyin bo‘lib turgan global ruhiy muammoning oddiy davosi – Qur’on o‘qish, oxiratni eslash. 
Unutmaylik: Qalb zangini, ko‘z shirasini zeb-ziynatlar, boylik, obro‘-e’tibor bilan ketkazib bo‘lmaydi. Qalbi zilol suvdek musaffo, ikki dunyosi obod bo‘lishini istagan inson oxiratni unutmaydi, Allohning Kalomini qunt bilan o‘qib-o‘rganadi. 
Hozirgi paytda har xil kasalliklar ko‘paygan, avvallari ma’lum bo‘lmagan illatlar paydo bo‘lgan. Odamlar ulardan qutulish uchun pullarini, oltindan qimmat vaqtlarini sarflayaptilar. Shunga qaramay, shifoxonalar kasallar bilan to‘la, bemorlar safi kamayishidan darak yo‘q. Buning boisi nimada? 

Sababi, ko‘p odamlar mukammal shifo nimadaligiga ahamiyat bermaydilar. Tibbiyot xodimlari bor e’tiborlarini moddiy muolajalarga qaratib, ruhiy jihatlarga unchalik parvo qilishmaydi. Shuning uchun bemorlar darddan to‘liq sog‘ayib ketishlari qiyin kechadi. 
Tanadagi darddan butunlay xalos bo‘lishda Qur’onning ahamiyati beqiyos. Zero, Qur’on tushkunlik, parishonxotirlik, g‘am-anduh, sehr, ko‘z tegishi kabi illatlarga tengi yo‘q shifodir. Zamonaviy tibbiyot bunday kasalliklarni tag tomiri bilan davolashga ko‘p hollarda ojizlik qiladi. 

Ulamolar aytishicha, tabobat ikkiga bo‘linadi: badan tabobati, qalb tabobati. 
Badan tabobatida inson tanasining holati, kasallikni davolash yo‘l-yo‘riqlari o‘rganiladi. Qalb tabobatida esa inson qalbini kasal qiluvchi illatlar, ularning davosi o‘rganiladi. 
Dinimiz, islomda har ikki jihatga e’tibor beriladi. Ayniqsa, qalb tabobatiga – ruhiy tarbiyaga alohida ahamiyat qaratiladi. 
Qur’on har qanday kasallikni tuzatadi, ruhiy yoki tanadagi kasallikmi, sehrmi, jin tegishimi, teri kasalliklarimi, barchasiga shifo bo‘ladi. Buning uchun bemorning e’tiqodi to‘g‘ri bo‘lsa, kifoya. Zotan, sog‘lom aqida shifoning yarmidir.  

 T.Xursanmurodov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.