Bismillahir rohmanir rohim.
Islom dini paydo bo‘libdiki unga tuhmat toshi otuvchilar bor. Ana shunday tuhmatlardan biri Islomda odamlarni, xususan, ayollarni o‘ldirishga buyuriladi, degan gapdir.
Aslida muqaddas dinimizda begunoh insonni qonini to‘kish, joniga qasd qilish, hatto, o‘z joniga qasd qilish ham gunohi kabira sanaladi. Islomda bitta odamni nohaq o‘ldirish hamma odamlarni o‘ldirish bilan barobardir. Qur’oni karimda shunday deyiladi:
مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا
ya’ni: “...Biror jonni o‘ldirmagan yoki Yerda (buzg‘unchilik va qaroqchilik kabi) fasod ishlarini qilmagan insonni o‘ldirgan odam xuddi hamma odamlarni o‘ldirgan kabidir. Unga hayot baxsh etgan (o‘limdan qutqarib qolgan) odam esa barcha odamlarni tiriltirgan kabidir” (Moida surasi 32-oyat).
Ayniqsa, keksalar, ayollar va bolalarni hayotiga tajavvuz qilishga hattoki janglarda ham ruxsat berilmaydi. Bu haqda bir qancha hadisi shariflar vorid bo‘lgan. Quyida shunday hadislardan ba’zilarini o‘rganib chiqamiz. Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhumo shunday deydilar:
وجدت امرأة مقتولة في بعض مغازي رسول الله صلى الله عليه وسلم فنهى رسول الله صلى الله عليه وسلم عن قتل النساء والصبيان
(رواه الامام البخاري و الامام مسلم عن ابن عمر رضي الله عنهما)
ya’ni: “Rasullulloh sallallohu alayhi vasallamning g‘azot (Rasululloh o‘zlari qatnashgan jang)larining birida bexosdan o‘ldirilgan ayol topildi va shundan keyin Rasullulloh sallallohu alayhi vasallam ayollar va bolalarni o‘ldirishdan qaytardilar” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Boshqa bir hadisi sharifda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam qo‘shinni kuzata turib shunday deganlar:
انطلقوا باسم الله وبالله وعلى ملة رسول الله ولا تقتلوا شيخا فانيا ولا طفلا ولا صغيرا ولا امرأة
(رواه الامام أبو داود عن أنس بن مالك رضي الله عنه)
ya’ni: “Allohning ismi ila, Rasululloh millati (ummati, dini, odati)ga ko‘ra harakat qiling va yoshi ulug‘ keksalarni, o‘smirlarni, g‘o‘daklar va ayollarni o‘ldirmanglar”(Imom Abu Dovud rivoyatlari).
Bu hadisi sharifda Payg‘ambarimiz alayhissalom 14 asr avval urushdagi asosiy qoidalardan birini ummatlariga buyurmoqdalar. Bu insonparvar qoida: agarchi dushmanlarning yosh bolalari, qariyalari va ayollari bo‘lsa ham, urushga aloqasi bo‘lmasa, ularni o‘ldirilmaydi, ularning joni daxlsiz qoladi. Agar hozirda dunyoda bo‘layotgan urush harakatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomni birgina mana shu buyruqlariga amal qilinsa, yuz minglab bolalar va ayollarning joni saqlab qolingan bo‘lardi.
Bunday hadislarni ko‘plab keltirish mumkin. Ammo, sog‘lom aql, sof aqida va teran fikrli inson uchun mana shu rivoyatlarning o‘zi ham Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam hech qachon ayollarni, bolalarni va ojiz keksalarni o‘ldirishga buyurmaganliklarini anglab yetadi.
Islom dinimizga nisbatan qalbida dushmanligi bo‘lgan g‘arazli kimsalar Payg‘ambarimiz alayhissalomga tuhmat o‘laroq quyidagi hadisni keltiradilar, hadisning to‘liq matni quyidagicha:
قال ابن إسحاق : وحدثني شعبة بن الحجاج عن عبد الملك بن عمير ، عن عطية القرظي ، قال كان رسول الله صلى الله عليه وسلم قد أمر أن يقتل من بني قريظة كل من أنبت منهم وكنت غـــلاماً ، فوجدوني لم أنبت فخلوا سبيلي .
ya’ni: “Ibn Is'hoq rahimahulloh: “Shu’ba ibn al Hajjoj menga Abdul Malik ibn Umayrdan, u kishi esa Atiya al Quroziy raziyallohu anhudan bir hadis aytib berdi. Unda jumladan: “Rasullulloh sallallohu alayhi vasallam (Handaq jangidan keyin) Banu Qurayza (Madinada yashaydigan, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam bilan tinchlik bitimini tuzgan, ammo, keyinchalik ahdlariga vafo qilmay, Payg‘ambarimiz va musulmonlarga xiyonat qilgan yahudiy qavm)dan har bir voyaga yetgan kishilarni o‘ldirishni buyurdilar. Men yosh bola edim, meni qo‘yib yuborishdi”, – deyiladi.
Bu holat Islom tarixida “Xandaq g‘azoti” nomi bilan mashhur bo‘lgan jangdan keyin sodir bo‘ladi. Jang juda og‘ir sharoitda kechgan, butun mushriklar birlashib, musulmonlarni oxirigacha qirib yuborishga ahd qilishadi, Madina shahrini qamal qilishadi. Musulmonlar bilan tinchlik bitimi tuzib, qo‘shni bo‘lib yashayotgan yahudiy qavmlar xiyonatga qo‘l urib, orqa tomondan hujum qila boshlaydilar. Shunda Allohning nusrati va marhamati ila qattiq shamol, izg‘irin sovuq va mushriklarning o‘zaro bir-birlariga ishonchsizliklari sabab dushman kelgan joyiga quruq qo‘l bilan qaytib ketadi. Shunda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamga Jabroil alayhissalom orqali Alloh taolodan buyruq bo‘ladi va bu xiyonatkor yahudiy qavm o‘z xiyonatlari sababli jazolanadilar. Bu haqda Qur’oni karimda shunday deyiladi:
وَأَنْزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ صَيَاصِيهِمْ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا
(سورة الاحزاب الاية – 27)
ya’ni: “U (firqalarga) yordam bergan, ahli kitobdan iborat kimsalarni (Alloh) o‘z qal’alaridan tushirdi va dillariga qo‘rquv soldi. (Ulardan) bir guruhni o‘ldirursiz, bir guruhni asir olursiz ( Ahzob surasi 27 – oyat).
Rasul alayhissalom Xandaq jangidan qaytib, Fotima raziyallohu anho huzurida turganlarida Jabroil alayhissalom kelib, Bani Qurayza kofirlariga qarshi jangga chiqishlari to‘g‘risida Allohning amrini yetkazadi. Ularga madad berish uchun osmondan tushgan farishtalar ham urush qurollarini yechmay muntazir bo‘lib turishgani haqida ham xabar beradi. Rasul alayhissalom darhol musulmonlarga tezlik bilan Bani Qurayza sari ravona bo‘lishga, to u yerga yetib bormagunlaricha asr namozini o‘qimaslikka buyuradilar. Hazrat Ali raziyallohu anhu bayroqni ko‘tarib, oldinda boradi. Bani Qurayzaga Shom vaqti kirganda yetib boradilar. Ba’zi sahobalar kun botishdan oldinroq, ya’ni yo‘lda asr namozini o‘qiydilar. Boshqalari hadisning zohiriga amal qilib, Bani Qurayzaga yetib borgach, shomdan keyin qazo qilib o‘qiydilar. Keyin bu haqda Rasul alayhissalomdan so‘rashganda har ikki toifa ham to‘g‘ri qilibdilar, deb javob beradilar. Shu gaplaridan kelib chiqib, mujtahid o‘z ijtihodida xato qilsa ham ajr olaveradi, deyilgan[1] Bani Qurayza kofirlari o‘z qal’alarida yigirma besh kun qamalda turganlaridan keyin taslim bo‘lib, Sa’d ibn Muoz raziyallohu anhuning hakam bo‘lishiga rozi bo‘lishadi. Uning hukmiga asosan yovning 600 askari qirib tashlanib, ayol va bolalari asirga olinadi va boyliklari o‘lja sifatida musulmonlarga taqsim qilib beriladi[2] . (Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Shayx Abdulaziz Mansur Toshkent. 2001.)
Demak, Bani Qurayza qavmiga yurish qilish Alloh taoloning buyrug‘i bilan bo‘lgan va urushda g‘olib bo‘lganlaridan keyin ham Payg‘ambarimiz alayhissalom yuksak insoniy fazilatni namoyon etdilar. Qullari ustun bo‘lib turganda yahudiylarga oxirgi imkoniyatni berib, sizlar to‘g‘ringizda kim hukm chiqarishini xohlaysiz, deb so‘radilar. Ana shunda ular hech qanday bosimsiz o‘zining avvalgi bitimdoshi bo‘lgan Sa’d ibn Muoz raziyallohu anhuning hakam bo‘lishiga rozi bo‘lishadi.Ular bu bilan o‘zlariga yengillik bo‘lishini umid qilishgandi. Eng qizig‘i Payg‘ambarimiz alayhissalom Sa’d raziyallohu anhuga qanday hukm qilish to‘g‘risida biror ko‘rsatma bermadilar, nima desa, shu bo‘lishini aytdilar, xolos. Urush paytida og‘ir xiyonat qilgan qavmning o‘limiga Sa’d ibn Muoz raziyallohu anhu hukm chiqardilar.
Xulosa shuki, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam hech qachon ayollarni nohaq o‘ldirishga buyurmaganlar. Axir, o‘z nomi bilan tinchlik dini bo‘lgan Islom dinimiz nafaqat ayollar, balki, biror insonni, hatto, u boshqa din vakili bo‘lsa ham, uni nohaq o‘ldirishga buyurmaydi. Payg‘ambarimiz alayhissalomga tosh otayotganlar esa, aslida muqaddas dinimizga bo‘hton uyushtirmoqdalar va bilmaydilarki, Alloh taoloning nurini o‘chirishga ularning hech ham kuchlari yetmaydi. Zero Alloh taolo Qur’oni karimda:
يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ
(سورة الصف الاية - 8)
ya’ni: “Ular Allohning nurini (Islomni) og‘izlari (behuda gaplari) bilan o‘chirmoqchi bo‘lurlar. Alloh esa, garchi kofirlar yoqtirmasa-da, O‘z nurini (dinini) kamolga yetkazuvchidir”, – deb marhamat qilgan (Saf surasi 8 - oyat).
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo hay’ati
[1] (Bahrul-ulum tafsiri. Mufassir: Abul-lays Nasr ibn Muhammad ibn Ahmad as-Samarqandiy (vafoti 375 h.y.). Bayrut nashri. 1993 y.)
[2] («Madorikut-tanzil va haqoiqut-ta’vil» nomli tafsir. Mufassir: Abul-barakot Abdulloh ibn Ahmad ibn Mahmud an-Nasafiy al-Hanafiy (vafoti 701 h.y.). Istanbul nashri. 1324 h.y.)
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
