Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Ayol kishining ishlashi masalasi

11.05.2021   4862   5 min.
Ayol kishining ishlashi masalasi

Ayol kishi ko‘chaga chiqib ishlashi mumkinmi yoki yo‘q? Odamlar bu savolga javob berishda uch toifaga bo‘linadilar.

1-toifa. Ayol kishini uyidan tashqarida ishlashi sal kam farz amal xisoblanadi. U ham erkak kishi kabi ishlashi kerak.

2-toifa. Ayol kishini ko‘chaga chiqib ishlashi mumkin emas.

3-toifa. Ayol kishini ko‘chaga chiqib ishlashi mumkin. Ammo sharti bor.

1-toifadagilar. Ayol kishi shaxs sifatida jamiyatni yarmi xisoblanadi. Faqat uyda o‘tirib , kiyimlarni yuvib, dazmollab, taom tayyorlab, uyni tozalab, bolalar tarbiyasi bilan shug‘ullanib uyida o‘tiraverishi to‘g‘ri emas. Balki u ham jamiyat ishlarida faol qatnashib, o‘zini qobiliyatini, iqtidorini namoyon qilib, mehnat qilishi va o‘z mehnatini samarasini olishga haqli. Iqtisodiy jihatdan oilaga o‘z ulushini qo‘shishi kerak.

2-toifadagilar. Ayol kishining asosiy vazifasi uyida bo‘lishi kerak. Uy ishlarini idora qilishi, uy yumushlarini bajarishi, bolalar tarbiyasi, erini xizmati, o‘zini iffatini saqlab, erini molini himoya qilib, eriga bo‘yin toblamasdan, itoat qilishi kerak.Bu haqda Alloh ta’olo kalomi Qur’oni karimning Niso surasi 34-oyatida marhamat qiladi:

الرجال قوامون على النساء

Erkaklar ayollar ustidan rahbardurlar[1]

Ushbu oyatni nozil bo‘lishi xususida bir qancha mufassirlar va Hasanul Basriy quyidagi rivoyatni keltiradilar. Rosuli akram S.A.V ning oldilariga bir ayol kelib, eridan shikoyat qildi. Eri uni yuziga bir tarsaki urganini aytdi. Shunda Rosuli akram: “Sen ham qasos olishing mumkin. Ering qanday urgan bo‘lsa,shunday urasan dedilar.” Haligi ayol xuzurlaridan chiqib uyiga yetmasdanoq mazkur oyat nozil bo‘ldi. Shu onda xaligi ayolni ketidan odam yuborib, xuzurlariga qaytishini aytdilar. Ayol keldi. “Robbim bu haqda oyati karima nozil qildi va eringni senda haqqi bor ekan. Undan qasos olmaysan” dedilar.

Imom Ahmad Abdurohman ibn Avf roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Payhambarimiz sallallohu alayhi va sallam : “Agar ayol kishi besh vaqt namozini o‘qisa, bir oy (Ramazon) ro‘zasini tutsa, farjini (haromdan) saqlasa, eriga itoat qilsa, unga “Jannatning qaysi eshigidan xohlasang kiraver”, deyiladi, deganlar”

Ayol kishi eriga itoatsizlik qilib, ishlayman deb turib olsa va ko‘chaga chiqib ketsa, endi uyidagi ishlarni to‘la-to‘kis nazorat qila olmay qoladi. Ishlari bilan ovora bo‘lib, bolalariga bir enagani bolalari tarbiyasi uchun tayinlaydi. Va bolalari tarbiyasini buzib tarbiyalagan o‘sha xizmatchiga topgan pulidan sarflaydi. Natijada qosh qo‘yaman deb, ko‘z chiqaradi. Oila isloh bo‘lishi o‘rniga, parokanda bo‘ladi. Bolalarini yoqotadi. Ko‘chadagi ishlari bilan mashg‘ul bo‘lib, ko‘pincha eriga ham to‘la-to‘kis risoladagidek xizmat qilaolmaydi. Ayrim erkaklar esa ayoli topayotgan pulga o‘rganib qolib, oila boqish masalasiga beetiborlik qilib, hamma yukni ayol kishi bo‘yniga yuklab qo‘yadi. Ayol kishi esa ko‘chada ishlab, charchab keladi va ayrim uy yumushlarini bajarishi kerak bo‘ladi. Ham ko‘chada, ham uyda ishlab qiynalib ketgandan keyin, ayrim ishlarda eriga itoat qilmay, bo‘yin tovlashga o‘tib, gap qaytarishni boshlaydi. O‘zini pul topib kelayotganini ta’na qiladi. Va oilada janjal paydo bo‘ladi. Endi ayol eri uni qadriga yetmayotganini anglagandek bo‘ladi. Unga nisbatan kundan-kunga nafrati kuchayib boradi. Uni tushinadigan, qadriga yetadigan, uni asrab-avaylaydigan boshqa bir erkakni istab qoladi. Oxir –oqibat ko‘p oilalardagi bunday yashash tarzi ularning ajrashib ketishlariga sabab bo‘ladi.

3-toifadagilar. Ayol kishi asosiy ishlarni uyida bajaradi. Shu bilan birga ko‘chaga chiqib ishlashga ham haqli bo‘ladi.Ammo bir sharti bilan. Ishlaganda ham ayollarga munosib sohalarda ishlashi kerak bo‘ladi. Qanday? Ya’ni axloqiga ziyon yetmaydigan, erkaklarga aralashib yurmaydigan, oilasini buzilishga olib kelmaydigan. Masalan tibbiyot sohasida, xamshiralik, bolalar shifokori yoki  ta’lim sohasida ishlashi, o‘qituvchi, murabbiya yoki faqat ayol-qizlar ishlaydigan korxonada, yoki shunday soha bo‘lsinki – bu sohada erkaklarning ishlashi mumkin bo‘lmaydigan bo‘lishi kerak. Shunday bo‘lganda oila rahbarlari bo‘lgan ularning erlari ham ishlashlariga rozilik beradilar. Natijada oilaning moddiy holatini bir oz yaxshilanishiga xissa qo‘shgan  bo‘ladilar. Va oilani gullab-yashnashiga o‘z mehnatlari  bilan ko‘mak bergan bo‘ladilar.

 

Yuldashev Izzatulloh

Toshkent islom instituti “Tillar” kafedrasi o‘qituvchisi

 

 

[1]Abdulaziz Mansur.Qur’oni karim ma’nolar tarjima va tafsiri -Toshkent. 2009.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Olimga nimani nasihat qilaman?

09.06.2025   3356   2 min.
Olimga nimani nasihat qilaman?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhning ilm va fazllari mashhur bo‘layotgan va shuhrat qozonayotgan edi. U kishi o‘zlarining voqealarini quyidagicha so‘zlab beradilar: «Men «Siyratun-Nabiy sollallohu alayhi vasallam» kitobini olti jild qilib tamomladim. «Muhtaram Zotning siyratlaridagi biror jilva yoki ko‘rinish mening hayotimda ham bo‘lganmi yoki yo‘q? Agar bo‘lmagan bo‘lsa, u holda qanday bo‘ladi?» degan o‘y qayta-qayta qalbimda tinchlik bermas edi. Shu maqsad uchun Allohning biror valiysini qidirdim.

Thana Bhavandagi xonaqohda yashaydigan va Alloh taolo fayzlarini taratib qo‘ygan Mavlono Ashraf Ali Tahonaviy hazratlari haqida eshitgan edim. Shunday qilib, bir kuni Thana Bhavanga borishni niyat qildim va safarga chiqdim. Borib, hazrat bilan ko‘rishdim va bir necha kun u yerda turdim. Ortga qaytayotganimda hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayhga: «Hazrat! Biror nasihat qiling», dedim. U zotning xayollariga o‘sha payt: «Shunday katta allomaga nima nasihat qilaman? Ilm va fazli butun dunyoga mashhur bo‘lsa», degan o‘y kelibdi. Keyin: «Ey Alloh! Qalbimga uning uchun ham foydali bo‘lgan va mening uchun ham foydali bo‘lgan narsani sol», deb duo qilibdi. Shundan keyin hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhga xitob qilib: «Ey birodar! Bizning yo‘limizda boshidan oxirigacha o‘zingizni xokisor tutishingiz kerak», debdilar.

Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh aytadilar: «Hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh bu so‘zlarni aytayotganlarida qo‘llarini ko‘ksilariga olib borib, past tarafiga bir zarba berdilar, zarba xuddi mening qalbimga tushgandek bo‘ldi».

Hazratimiz Doktor Abdulhay rahmatullohi alayh aytadilar: «Bu voqeadan keyin Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh o‘zlarini shunday xokisor tutdilarki, uning misli topilishi qiyin edi. Bir kuni qarasam, xonaqohning tashqarisida hazrat Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh majlisga kelganlarning oyoq kiyimlarini tartiblayotgan ekanlar. Shunday tavoze’ va muhabbatni Alloh taolo u kishining qalbida paydo qildi va keyin yuksak darajalarga ko‘tarib qo‘ydi».

«Nasihatlar guldastasi» kitobidan