Bugungi epidemiologik vaziyatdan kelib chiqqan holda, yurtimizning barcha hududlarida bu yil 9 may – Xotira va qadrlash kunida ommaviy tadbirlar o‘tkazish taqiqlandi. Ushbu bayramni faqat oila davrasida nishonlash tavsiya etildi. Bu haqda Respublika maxsus komissiyasi axborotida ma’lum qilindi.
Hozirgi kunda dunyo xalqlarini qamrab olgan koronavirus (COVID-19) pandemiyasi sababli barcha yurtlarda karantin joriy qilingan. Jumladan, yurtimizda e’lon qilingan karantin esa davom etmoqda.
Ma’lumki, 9-may “Xotira va qadrlash kuni”da mo‘min-musulmonlar qabristonlarga borib, vafot etgan yaqinlarining qabrlarini ziyorat qilib, haqlariga Qur’on tilovat qilish an’anaga aylangan.
Dinimiz ko‘satmalariga ko‘ra, qabristonga borib, ziyorat qilishdan asosiy maqsad oxiratni eslash, marhumlarning haqlariga Qur’on tilovat qilish, savobini ularga bag‘ishlash va ruhlarini shod qilishdir.
Hozirgi kundagi karantinni inobatga olib, marhumlarning haqlari qilinadigan xayrli amallarni o‘zaro oila davrasida qilsak, shariatimiz qonun-qoidalari hamda karantin talablariga amal qilgan bo‘lamiz.
Abu Sa’id Xudriy raziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam: “Zarar berish va zarar ko‘rish ham yo‘q” deganlar (Imom Ibn Moja rivoyati). Demak, inson o‘ziga yoki o‘zgalarga zarar keltiradigan sabablardan uzoq bo‘lishi kerak ekan.
Mo‘tabar fiqhiy kitoblarimizda: “Zararni daf qilish foydani jalb qilishdan oldinga qo‘yiladi”, “Mashaqqat yengillatishni talab etadi” kabi fiqhiy qoidalar keltirilgan. Shulardan kelib chiqib, shari’at insonga zarar yetish ehtimoli kuchaygan paytda o‘z ko‘rsatmalarini yengil tarzda bajarishga ruxsat beradi. Qolaversa, marhumlar haqiga qayerda bo‘lishidan qat’iy nazar Qur’on tilovat qilinib, savobi bag‘ishlansa, ularning ruhlariga, albatta, yetib boradi.
Respublika maxsus komissiyasining 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramini o‘tkazish bo‘yicha tavsiyalariga rioya qilib, bu yil har bir inson o‘zi, oilasi va yaqinlarining hayotini asrash maqsadida qabristonlarga bormay, uylarida o‘zaro oila davrasida marhumlarning haqlariga Qur’on tilovat qilib, savobini ularga bag‘ishlab, ruhlarini shod qilishlari maqbul sanaladi.
Barchamiz mazkur tavsiyalarga amal qilsak, ham shariat ko‘rsatmalari, ham hukumatimiz tarafidan chiqarilgan qarorlarni bajargan bo‘lamiz.
Ayni vaziyatda imom-xatiblar, ahli ilm va ziyoli kishilarimiz bu cheklov tadbirlarini to‘g‘ri tushunib, karantin, sanitariya va gigiyena qoidalariga qat’iy amal qilib, xalqimiz sog‘lig‘ini himoya qilish uchun barcha birdek mas’ul ekanini yetkazishlari juda muhim.
Alloh taolo barcha marhumlarning ruhlarini shod aylab, bemorlarga shifo bersin, yurtimiz va butun dunyodan ushbu yuqumli kasallikni tez kunlarda aritsin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo hay’ati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: وَصَفَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدَّجَّالَ ثُمَّ قَالَ: «لَعَلَّهُ سَيُدْرِكُهُ مَنْ قَدْ رَآنِي أَوْ سَمِعَ كَلَامِي»، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، كَيْفَ قُلُوبُنَا يَوْمَئِذٍ أَمِثْلَهَا الْيَوْمَ؟ قَالَ: «أَوْ خَيْرٌ». رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Abu Ubayda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilganlar.
Sharh: Chunki ular iymoni komil zotlardir.
وَلِلتِّرْمِذِيِّ وَمُسْلِمٍ: «تَعْلَمُونَ أَنَّهُ لَنْ يَرَى أَحَدٌ مِنْكُمْ رَبَّهُ حَتَّى يَمُوتَ وَإِنَّ الدَّجَّالَ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ كَافِرٌ يَقْرَؤُهُ مَنْ كَرِهَ عَمَلَهُ».
Termiziy va Muslimning rivoyatida:
وَلِأَبِي دَاوُدَ: «مَنْ سَمِعَ بِالدَّجَّالِ فَلْيَنْأَ عَنْهُ فَوَاللهِ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِيهِ وَهُوَ يَحْسِبُ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ فَيَتَّبِعُهُ مِمَّا يُبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ أَوْ لِمَا يَبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ».
Abu Dovudning rivoyatida:
Sharh: Dajjolga berilgan sehr mo‘jizasi, ba’zi odamlarni o‘ldirib, boshqalarini tiriltirish kabi mo‘jizalar odamlarni aldab qo‘yishi mumkin. Shuning uchun uning chiqqanini eshitgan har bir mo‘min unga yo‘liqmaslikka harakat qilmog‘i kerak.
عَنْ أَبِي الدَّهْمَاءِ وَأَبِي قَتَادَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالُوا: كُنَّا نَمُرُّ عَلَى هِشَامِ بْنِ عَامِرٍ فَنَأْتِي عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ فَقَالَ ذَاتَ يَوْمٍ: إِنَّكُمْ لَتُجَاوِزُونِي إِلَى رِجَالٍ مَا كَانُوا بِأَحْضَرَ لِرَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنِّي وَلَا أَعْلَمَ بِحَدِيثِهِ مِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «مَا بَيْنَ خَلْقِ آدَمَ إِلَى قِيَامِ السَّاعَةِ أَمْرٌ أَكْبَرُ مِنَ الدَّجَّالِ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Abu Dahmo va Qatoda roziyallohu anhumolardan rivoyat qilinadi:
«Hishom ibn Omirning oldidan o‘tib, so‘ng Imron ibn Husoynning oldiga borardik. Bir kuni u shunday dedi: «Sizlar mening oldimdan o‘tib, shunday kishilar oldiga borasizlarki, ular Rasululloh alayhissalomning huzurlarida mendan ko‘p bo‘lishmagan, u zotning hadislarini mendan yaxshi bilishmaydi. Men Rasululloh alayhissalomning «Odamning yaratilishidan tortib to Qiyomat qoyim bo‘lguncha Dajjoldan kattaroq fitna yo‘q» deganlarini eshitganman».
Muslim rivoyat qilgan.
عَنْ أَبِي بَكْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «يَمْكُثُ أَبُو الدَّجَّالِ وَأُمُّهُ ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَهُمَا وَلَدٌ، ثُمَّ يُولَدُ لَهُمَا غُلَامٌ أَعْوَرُ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ»، ثُمَّ نَعَتَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَبَوَيْهِ، فَقَالَ: «أَبُوهُ طِوَالٌ ضَرْبُ اللَّحْمِ كَأَنَّ أَنْفَهُ مِنْقَارٌ، وَأُمُّهُ فِرْضَاحِيَّةٌ طَوِيلَةُ الْيَدَيْنِ»، فَقَالَ أَبُو بَكْرَةَ: فَسَمِعْنَا بِمَوْلُودٍ فِي الْيَهُودِ بِالْمَدِينَةِ، فَذَهَبْتُ أَنَا وَالزُّبَيْرُ بْنُ الْعَوَّامِ حَتَّى دَخَلْنَا عَلَى أَبَوَيْهِ، فَإِذَا نَعْتُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيهِمَا فَقُلْنَا: هَلْ لَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَا: مَكَثْنَا ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَنَا وَلَدٌ، ثُمَّ وُلِدَ لَنَا غُلَامٌ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ، قَالَ: فَخَرَجْنَا مِنْ عِنْدِهِمَا، فَإِذَا هُوَ مُنْجَدِلٌ فِي الشَّمْسِ فِي قَطِيفَةٍ لَهُ وَلَهُ هَمْهَمَةٌ، فَكَشَفَ عَنْ رَأْسِهِ، فَقَالَ: مَا قُلْتُمَا؟ قُلْنَا: وَهَلْ سَمِعْتَ مَا قُلْنَا؟ قَالَ: نَعَمْ، تَنَامُ عَيْنَايَ، وَلَا يَنَامُ قَلْبِي. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ.
Abu Bakra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Keyin Madinada yahudiylardan bir bola tug‘ilganini eshitdik. Zubayr ibn Avvom bilan u yerga borib, ota-onasining oldiga kirdik. Qarasak, ikkovida ham Rasululloh alayhissalom aytgan sifatlar bor. «Bolangiz bormi?» dedik. «O‘ttiz yil farzand ko‘rmay o‘tdik, nihoyat, bir o‘g‘il tug‘ildi. Uning zarari ko‘p, manfaati yo‘q. Ko‘zi uxlaydiyu, qalbi uxlamaydi», deyishdi. Ularning oldidan chiqsak, uni bir qatiyfaga o‘rab, oftobga tashlab qo‘yishgan ekan. Undan tushunib bo‘lmaydigan ovoz chiqmoqda edi. U boshini ochdi-da, «Nima dedilaring?» dedi. «Biz aytgan gapni eshitdingmi?» dedik. «Ha. Mening ko‘zim uxlaydi, qalbim uxlamaydi», dedi».
Termiziy rivoyat qilgan.
«Fitnalar va Qiyomat alomatlari» kitobidan