Sayt test holatida ishlamoqda!
05 Yanvar, 2025   |   5 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:33
Asr
15:27
Shom
17:11
Xufton
18:30
Bismillah
05 Yanvar, 2025, 5 Rajab, 1446

Ro‘zador tiliga ehtiyot bo‘lsin

6.05.2020   2943   3 min.
Ro‘zador tiliga ehtiyot bo‘lsin

Ro‘za tutish nafaqat yeb-ichish va nafsni jilovlash bilan, balki tilidan chiqayotgan har bir so‘zga e’tiborli bo‘lish bilan ham mukammal ado etiladi. Kishi tong qorong‘usidan to shomgacha qiynalib yeb-ichmasayu og‘zidan turli so‘kinish va yolg‘onlar chiqaversa, bu ro‘za mukammal bo‘lmaydi. Bu borada Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilingan hadisi sharifda Rasululloh (s.a.v.): “Ro‘za shahvatlardan to‘suvchidir, agar birortangiz ro‘za tutadigan bo‘lsa, noloyiq so‘zlarni aytib, johillik qilmasin, biror kishi urushib yoki so‘kishadigan bo‘lsa, men ro‘zadorman, deb ikki marta aytsin”, - dedilar. (imom Buxoriy va imom Muslim rivoyatlari). Ushbu hadisda aytilganidek, imkon boricha yomon so‘zlardan uzoq bo‘lish, mabodo biror kimsa ro‘zadorni ranjitadigan bo‘lsa,  tiliga ehtiyot bo‘lishdan chalg‘itsa buning ham yechimi borligini, “men ro‘zadorman” deb aytishi kifoya ekani ta’kidlanadi.

Nabiy (s.a.v.): “Ba’zi ro‘zadrlar borki, ularga ro‘zasi uchun ochlikdan o‘zga narsa bo‘lmas. Ba’zi tunda bedor bo‘lgan borki, ularga bedorligi uchun uyqusizlikdan o‘zga narsa bo‘lmas”, dedilar. Ba’zi kishilar ro‘za tutdim, deb vaqtini bekorchi ishlarga sarf etadi,  g‘iybat qiladilar, yolg‘on gapirib turli tushunmovchiliklarga sabab bo‘ladi yoki maqtanchoqligi bilan riyokorga aylanadi. Ushbu hadis odamlarni ana shunday ro‘zadorga makruh, ya’ni yomon ko‘rilgan ishlarni bajarmaslikni ogohlantiradi, aks holda qiyinchilikdan boshqasi berilmasligi ta’kidlanadi. Demak, har bir ibodatning o‘ziga kerakli qaytariqlariga qat’iy amal qilish joiz bo‘lganidek, ro‘zaning ham muhim shartlaridan biri – til ofatlaridan saqlanmoqdir.

Yolg‘on gapirish munofiqlik alomati ekani hadislarda keltiriladi. Bu illat ro‘za uchun ham o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmaydi. Bu borada bir hadisi sharifda: “Kim yolg‘on gapirishni va unga amal qilishni qo‘ymasa, uning taomi va sharobini tark qilmog‘iga Allohning ehtiyoji yo‘q”, deyiladi. Demak, ro‘za tutdim deb niyat qilgan, uning barcha qiyinchiliklarini sabot bilan yenggan har kishi albatta yolg‘on gapirishdan himoyalanmog‘i muhim ekan.

Ro‘zador g‘iybat, so‘kinish, bo‘hton kabi barcha illatli amallardan tiyilmasa, uning savoblari yo‘qqa chiqishi mumkin. Bu xaqda Rasululloh (s.a.v.): «... U kishi ochlikdan boshqa narsaga ega bo‘lmaydi» — deganlar. (Ibn Moja rivoyati, sahihut targ‘ib).

Aksincha, ro‘za tutgan inson yaxshi gaplarni gapirib, insonlarga ezgulik ulashsa, ko‘ngillarini olib shirinsuhan bo‘lishga intilsa, ko‘plab savoblarga erishadi. Ramazonning beqiyos imkoniyatlaridan biri duolarning ijobat etilishidir. Bebaho lahzalarni behuda ishlarga sarf etish o‘rniga xolis duo qilishning xislati son sanoqsizdir.

Bu borada Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.): “Uch toifa kishining duosi rad etilmaydi. Ular: Ro‘zadorning og‘iz ochgunicha qilgan duosi, odil imomning duosi, mazlumning duosi”, - deganlar (Termiziy va Ibn Moja rivoyatlari)

Abdulloh ibn Os (r.a.)dan rivoyat qilingan yana bir hadisda Rasululloh (s.a.v.): “Ro‘zadorning iftor paytida qilgan duosi rad qilinmaydi”, - dedilar. (Ibn Moja va Ibn Sunniy rivoyatlari).

 

Manbalar asosida “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti mudir muovini A.G‘aniyev tayyorladi.

 

Ramazon-2020
Boshqa maqolalar

Rajab oyining ro‘zasini tutishni unutmang!

4.01.2025   5090   2 min.
Rajab oyining ro‘zasini tutishni unutmang!

HAROM OYLARDA RO‘ZA TUT!

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Harom (oy)larida ro‘za tut, so‘ngra tark qil, harom (oy)larida ro‘za tut, so‘ngra tark qil, harom (oy)larida ro‘za tut, so‘ngra tark qil, deb uch barmoqlarini bukib ochib ko‘rsatdilar” (Imom Abu Dovud rivoyati).

 

HADIS SHARHI

Ulamolar hadisni bunday sharhlaydilar: “Ushbu harom oy (ashhurul hurum)larda ro‘za tutishga da’vat etadi va uch kun ro‘za tutib, uch kun qoldirishga ishora qiladi. Rajab oyi ham harom oylardan biri hisoblanadi”.

 

HAROM OYLARI TO‘RTTADIR

Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi: “Albatta, Allohning kitobida oylarning soni Allohning huzurida osmonlaru yerni yaratgan kuni o‘n ikki oy qilib belgilangan. Ulardan to‘rttasi (urush qilish) harom (oylar)dir” (Tavba surasi, 36-oyat).

 

BU OYDA RASULULLOH QANDAY RO‘ZA TUTARDILAR?

Usmon ibn Hakim roziyallohu anhu aytadi: “Said ibn Zubayrdan rajab oyida turganimizda bu oy ro‘zasi haqida so‘radim. U: “Ibn Abbosning Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ro‘za tutar edilar, hatto og‘izlarini ochmasalar kerak, der edik. Og‘izlari ochiq bo‘lardi, hatto ro‘za tutmasalar kerak, der edik, deyayotganini eshitganman” dedi.

 

RAJAB OYIDA RO‘ZA TUTUVCHILARGA QASR QURILADI

Abu Qiloba roziyallohu anhu aytadilar: “Rajab oyida ro‘za tutuvchilar uchun jannatda bir qasr bor”.

 

BIR KUNLIK RO‘ZANING MUKOFOTI

Abu Sa’id Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bir banda Alloh yo‘lida bir kun ro‘za tutsa, o‘sha kungi ro‘zasi sababli Alloh uning yuzini do‘zaxdan yetmish yillik masofaga uzoq qiladi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Termiziy rivoyati).

 

SAHARLIK-IFTORLIK VAQTI

06 yanvar – dushanba

Saharlik vaqti (og‘iz yopish): 06:24
Iftorlik vaqti: (og‘iz ochish) 17:12

 

QANDAY NIYAT QILINADI?

Niyati: Xolis Alloh uchun rajab oyining ro‘zasini tutishni niyat qildim.

 

Davron NURMUHAMMAD