O`zbekiston musulmonlari idorasi

Ramazon barokotlari

6.05.2020 517 10 min.

Islom dinida Ramazon oyi ulug‘ oylardan hisoblanadi. Unda ro‘zador odamning uyqusi ham ibodat, namozini qoim qilish ham ibodatdir. Uning har bir amaliga ko‘plab savoblar ziyoda qilinadi. Ramazon musulmon kishining duosi qabul bo‘ladigan oydir. Ramazon oyi Alloh taoloning rahmat va barakalari yog‘iladigan oydir. Ramazon mo‘min va musulmonlar uchun baraka oyidir. Barokotlarning adadini Alloh taolodan boshqa hech kim bilmaydi. Hozir e’tiboringizga Alloh taolo qodir qilganicha ulardan ba’zilarini keltirib o‘tamiz:

Ramazonda Qur’onning barakasi:

Alloh taolo Qur’on karimning Baqara surasining 185-oyatida “Ramazon oyidirki, bu oyda odamlar uchun hidoyat bo‘lib va hidoyat va furqon (haq bilan botilni ajratguvchi)ning ochiq oyatlari bo‘lib Qur’on nozil qilingan.”

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yaxshilikda insonlarning eng saxiysi edilar. Saxovatlarining avji Ramazonda Jabroil alayhissalom u zot bilan uchrashgan kezlari bo‘lar edi. Tasavvur qiling Qur’on karim tilovat qilinganda yerga qanchadan qancha farisha tushadi. Alloh taoloning eng so‘ngi kitobini shu oyda nozil bo‘lishi ham bu oyning ulug‘ barokatli oy ekanligini bildiradi.

Ramazonda ro‘zaning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Kim Ramazon ro‘zasini iymon bilan, savob umidida tutsa, uning oldingi (o‘tgan) gunohlari mag‘firat qilinadi” dedilar . Imom Buxoriy rivoyat qilganlar.

Hadis qudsiyda (Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Rabbilari Alloh taolodan rivoyat qilganlar) Alloh taolo: “ Odam bolasining hamma amali (savobi) ko‘paytirib berilur. Bir yaxshilikka uning o‘n mislidan to yetti yuz barobarigacha. Magaram, ro‘za unday emas. U Men uchundir. Uning mukofatini Men berurman. U (odam bolasi)shahvatini va taomini Men uchun tark qilur”-dedi. Imom Muslim rivoyat qilganlar

Ramazondagi birinchi kechaning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

Qachon Ramazon oyining avvalgi kechasi bo‘lsa, shaytonlar va o‘zboshimcha jinlar kishanlanadi. Do‘zah eshiklari yopiladi. Ulardan biron eshik ochilmas. Jannatning eshiklari ochilur. Ulardan biror eshik yopilmas. Har kecha bir nido qiluvchi:

“ Ey, yaxshilikni istovchi, kelib qol! Ey, yomonlikni istovchi, bas qil”- deb nido qiladi” dedilar. Imom Termiziy rivoyat qilganlar.

Ramazon kechalarida qoim bo‘lish va tahajjudning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Kim Ramazonda iymon va ixlos bilan qoim bo‘lsa, o‘tgan gunohlari mag‘firat qilinur” deganlar. Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilganlar.

Ramazon oyida sadaqaning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Sadaqalarning eng yaxshisi Ramazon oyida qilingan sadaqadir” deganlar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu ishda o‘z ummatlariga o‘rnak bo‘lar edilar. U zot sollallohu alayhi vasallam yaxshilikda insonlarning eng saxiysi edilar. Saxovatlarining eng avji Ramazonda bo‘lar edi. U zot Ramazonda esgan shamoldan ham saxovatli bo‘lib ketar edilar.

Iftorga shoshilishning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Modomiki iftorga shoshilishar ekan, odamlar yaxshilikda bo‘laveradilar”dedilar. Imom Buxoriy rivoyat qilganlar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar:

Alloh azza va jala: “Bandalarimning menga mahbubrog‘i og‘iz ochishni tezlatganlari”, deb aytdi” dedilar.

Iftorlik qilib berishning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“ Kim ro‘zador kishiga iftorlik qilib bersa, u kishiga ham ro‘za tutganning ajridek savob beriladi. Bu bilan ro‘zadorning ajridan hech bir narsa kam bo‘lmas” dedilar. Imom Termiziy rivoyat qilganlar.

Bu bilan u o‘zi ro‘za tutmasa bo‘ladi degani emas. Chunki, ro‘za farz ibodat hisoblanadi. Bu hadis iftorlik qilib berishning qanchalik savobi ulug‘ ish ekanini bildirish uchun aytilgan.

Ramazonda iftorlik paytida qilinadigan duoning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarga iftorlik vaqtida:

“Alloh nomi bilan, Allohim sen uchun ro‘za tutdik. Sening rizqing bilan iftorlik qildik, bizlardan (ro‘zamizni) qabul qilgin. Albatta Senning o‘zinggina eshituvchi, biluvchisan” demoqni vasiyat qildilar.

Ramazonda ijobat bo‘ladigan duo barakasi:

“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Ro‘zador uchun iftorlik vaqtida rad qilinmaydigan duo bor” dedilar. Boshqa bir hadisda “ Ro‘zadorga ikki xursandlik bordir. Qachon iftor qilsa, xursand bo‘ladi. Robbisiga yo‘liqqan vaqtda (Ro‘zasi) bilan xursand bo‘ladi” dedilar. Imom Muslim rivoyat qilganlar.

Ramazonda Laylatul qardning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Kim Qadr kechasida iymon bilan, savob umidida qoim bo‘lsa, o‘tgan gunohlari mag‘firat qilinadi” dedilar. Imom Buxoriy rivoyat qilganlar.

Chunki, Qadr kechasi ming oydan afzaldir. Shuning uchun ba’zi sahoba va tobeinlar Ramazonning oxirgi o‘n kunlikda, g‘usl qilib, o‘zlariga xush bo‘yliklar sepib, yurishardi. Qadr kechasi shu o‘n kun ichida bo‘lgani uchun.

Ramazonda saharlikni barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Saharlik qilinglar, chunki saharlikda baraka bor”, deganlar. Imom Buxoriy rivoyat qilganlar.

Yana boshqa bir hadisda:

“Bizlarning ro‘zamiz bilan Ahli kitoblar ro‘zasini orasini ajratib turadigan narsa saharda taomlanmoq” deganlar.

Ramazonda fitr sadaqasini barakasi:

Ro‘zador ramazon ro‘zasini tutib bo‘lgandan keyin ro‘za davomida qilingan xato va kamchiliklarni to‘ldirish uchun beriladi. Fitr sadaqasini Iydi Fitrning tongi otishi bilan vojib bo‘ladi. Undan oldin berish joizdir.

Ramazon oyida umraning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Ramazon oyida qilingan umra hajga tengdir” deganlar.

Ro‘zadorning og‘zidan keladigan hidning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Albatta, ro‘zadorning og‘zidagi hidi Allohning nazdida mushkning hididan xushbo‘yroqdir” dedilar. Imom Muslim rivoyat qilganlar.

Ramazonda chiroyli xulq va odobli bo‘lishni barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Agar sizlardan biringiz ro‘za tutsa fahsh hamda lag‘v so‘zlarni gapirmasin. Agar biror kishi so‘ksa yoki urushsa, men ro‘zadorman”, desin” dedilar.

Ramazonda unutib taom iste’mol qilishning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Kim ro‘zadorligini unutib qo‘yib yesa yoki ichsa, ro‘zasini davom ettiraversin. Chunki, Alloh u kishini taomlantiribdi va serob qilibdi, xolos” dedilar. Imom Buxoriy va imom Muslim rivoyat qilganlar.

Ramazonda ro‘zani ochib bo‘lgandan keyin taomlanish va seroblanishning barakasi:

Alloh taolo shunday marhamat qiladi: Baqara surasi 187 oyat:

“Va to tongdan oq ip qora ipdan ajraladigan paytgacha yeb-ichaveringlar” deb marhamat qilgan.

Ramazonni yoshi ulug‘lar va homilador ayollarga barakasi:

Alloh taolo katta yoshdagi ro‘za tuta olmaydigan kishilarni fidya berishga buyurgan. Alloh taolo Qur’on karim Baqara surasining 184 oyatida:

“(Keksalik yoki zaifligi sababli) ro‘za tutishga qiynaladigan kishilar bir miskin-bechoraning bir kunlik taomi miqdorida evaz to‘lashlari lozim.” degan.

Homilador ayol bo‘lsa tug‘ub bo‘lgandan so‘ng ro‘zasining qazosini tutib beradi.

Ramazonda jannatning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Alloh taolo ramazonnig xar kuni jannatini ziynatlaydi” deganlar.

Yana boshqa bir hadisda esa, Jannatdagi bir eshik faqat ro‘zadorlar uchun ekanligi kelgan.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Jannatda bir eshik bor. U “Rayyon” deyiladi. Qiyomat kuni undan ro‘zadorlar kirishadi, ulardan boshqa hech kim undan kirmaydi. “Ro‘zadorlar qani?”deyiladi. Shunda ular turishadi. Ulardan boshqa hech kim undan kirmaydi. Ular kirgach, u berkitiladi. Keyin undan hech kim kirmaydi” dedilar. Imom Buxoriy rivoyaat qilganlar.

Ramazonda istig‘forning barakasi:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Ramazonda farishtalar ro‘zadorlar iftorlik qilgunlaricha ularga istig‘for aytadilar” dedilar.

Ramazonda xayrli ishlarning barakasi:

Imom Sufyon Savriy agar ramazon kelsa, hamma nafl ibodatlarni tark qilib, faqat Qur’on tilovot qilar edilar.

Barcha toatlarning jamlanishidagi baraka:

Ramazonda barcha toatlar jamlanadi. Masalan, namoz, ro‘za, tunlari qoim bo‘lish, masjidlarda Qur’oni karimning xatm qilinishi, umra ziyorati, ro‘zadorlarga iftorlik qilib berish, istig‘for aytish, tavba qilish, qarindoshlardan xabar olish va boshqa ibodatlar.

Alloh taolo barchalarimizga bu barakalardan bahramand bo‘lishni nasib qilsin!

Toshkent viloyati, Qibray tumani,

“Sa’dulla ota” jome masjidi imom-xatibi

Mirhamidov Obid

Ramazon-2020

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

"Do‘stimning o‘g‘liga tegmasang, seni oq qilaman"

20.01.2025 2390 8 min.

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Sovchilik ishlari, yuqorida zikr qilinganidek, doimo yengil ko‘chavermaydi. Ba’zi holatlarda bir oilaning o‘zining ichida ham fikr va rag‘batlar to‘qnashib qolishi ro‘y beradi. Gohida ota-onaga yoqqan kelin kuyov bo‘lmish farzandga yoqmay qolishi yoki aksincha bo‘lishi ham mumkin. Bugungi kunimiz voqe’ligida bu muammoni tez-tez uchratib turibmiz.

O‘zimizga internet tarmog‘i orqali kelgan savollardan birini e’tiboringizga havola qilishga ijozat bergaysiz: «Bir kishi qizini do‘stining o‘g‘liga berishni ahd qilgan. Qiz mo‘mina bo‘lib, bir solih yigit bilan turmush qurmoqchi ekan. Ota qizning ko‘ngliga qaramay: «Do‘stimning o‘g‘liga tegmasang, seni oq qilaman», – dedi. Shunday vaqtda otaga quloq solishi kerakmi? Otaning oq qilishi to‘g‘rimi yoki noto‘g‘rimi?».

Bunga o‘xshash savol va hodisalar oz emas.

Boshqa muammolar qatori, bu muammoni ham dinimiz ta’limotlari asosida hal qilishimiz kerak bo‘ladi. Buning uchun esa, dinimizning bu boradagi ta’limotlarini qunt bilan o‘rganishimiz va ularga ixlos bilan amal qilishimiz lozim bo‘ladi.

عَنْ خَنْسَاءَ بِنْتِ خِدَامٍ الْأَنْصَارِيَّةِ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ أَبَاهَا زَوَّجَهَا وَهِيَ ثَيِّبٌ فَكَرِهَتْ ذَلِكَ، فَأَتَتْ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَرَدَّ نِكَاحَهُ. رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَأَبُو دَاوُدَ.

Xonsa bintu Xidom al-Ansoriya roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Otasi u kishini so‘ramay, juvon holida erga berdi. Bu unga yoqmay, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga keldi. Bas, u zot uning nikohini bekor qildilar» (Buxoriy va Abu Dovud rivoyat qilganlar).

Demak, juvon ayolni o‘zidan so‘ramay yoki majbur qilib birovning nikohiga berib bo‘lmaydi. Islom dini bunday vaqtda o‘sha ayolga qoziga arz qilish huquqini beradi. Arz qilingan chog‘ida esa, qozi unday nikohni buzish haqida hukm chiqaradi. Izn so‘ramay nikohlangan chog‘da ish ayolning roziligiga bog‘liq bo‘lib qoladi. U: «Roziman», desa, nikoh nikoh bo‘ladi, bo‘lmasa, buziladi.

وَجَاءَتْ جَارِيَةٌ بِكْرٌ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَذَكَرَتْ أَنَّ أَبَاهَا زَوَّجَهَا وَهِيَ كَارِهَةٌ فَخَيَّرَهَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَأَحْمَدُ.

«Bir bokira qiz Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelib, otasi uni yoqtirmasa ham erga berganini zikr qildi. Shunda Nabiy sollallohu alayhi vasallam ixtiyorni uning o‘ziga berdilar».

Abu Dovud va Ahmad rivoyat qilganlar.

Bunday holatda o‘sha qiz nikohda qolishni iroda qilsa, nikoh aqdi kuchga kiradi, bo‘lmasa, yo‘q.

Bu ish Islomda ayol-qizlarning erki, haq-huquqlari qanchalik rioya qilinishini ko‘rsatadi. Zotan, shu hukmdan boshqasi to‘g‘ri ham emas. Chunki nikoh – umr savdosi, ko‘ngil masalasi. Ko‘ngliga yoqmagan odam bilan bir yostiqqa bosh qo‘yib, umr bo‘yi yashash oson bo‘libdimi? Odatda, erkaklar avval o‘zlari rozi, talabgor bo‘lib sovchi qo‘yganlari uchun ularning roziligi haqida rivoyatlar kelmagan. Rozilik haqida, asosan, ayol-qizlar haqidagi rivoyatlar kelgan. Bu hayot taqozosidir.

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ فَتَاةً دَخَلَتْ عَلَيْهَا فَقَالَتْ إِنَّ أَبِي زَوَّجَنِي ابْنَ أَخِيهِ لِيَرْفَعَ بِي خَسِيسَتَهُ وَأَنَا كَارِهَةٌ، قَالَتِ اجْلِسِي حَتَّى يَأْتِيَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، فَجَاءَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَأَخْبَرَتْهُ، فَأَرْسَلَ إِلَى أَبِيهَا فَدَعَاهُ فَجَعَلَ الْأَمْرَ إِلَيْهَا، فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ اللهِ قَدْ أَجَزْتُ مَا صَنَعَ أَبِي وَلَكِنْ أَرَدْتُ أَنْ أُعْلِمَ النِّسَاءَ أَنَّ لَيْسَ لِلْآبَاءِ مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ. رَوَاهُ النَّسَائِيُّ.

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Bir qiz u kishining oldiga kelib:

«Otam meni o‘z ukasining o‘g‘liga turmushga berdi. Bu bilan pastligini ko‘tarmoqchi. Men buni xush ko‘rmayman», – dedi.

U kishi: «To Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kelgunlaricha o‘tirib tur», – dedilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kelganlaridan keyin xabar berdilar. U zot uning otasiga odam yuborib, chaqirtirib keldilar. So‘ngra ixtiyorni qizga berdilar. Shunda u:

«Yo Rasululloh, otam qilgan narsani joiz qildim. Lekin ayollarga bu ishda otalarga hech narsa yo‘qligini bildirib qo‘yishni iroda qilgan edim», – dedi» (Nasaiy rivoyat qilgan).

Demak, o‘zlariga turmush o‘rtog‘i tanlashda qizlarimizning haqlari bor ekan. Ularning roziligini so‘rashda esa ishboshilar – qizning otasi, aka-ukasi yoki amaki-tog‘asi bo‘ladimi, kim bo‘lsa ham, albatta, majbur qilmasdan, nihoyatda odob-axloq bilan muomala qilishlari kerak bo‘ladi. Bu ish hadisda kelgan narsa bo‘lib, shariatimizning qonunidir! Bizda esa, afsuski, shariatning hukmi bir chetda qolib, odamlar o‘zicha chiqarib olgan urf-odatlar, bid’at-xurofotlar hukm suradigan bo‘lib qolgan.

Bu borada barcha ota-onalar va ishboshilar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan o‘rnak olishlari zarur. Keling, buning uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘z qizlariga bu borada qanday muomala qilganlarini o‘rganaylik.

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا أَرَادَ أَنْ يُزَوِّجَ شَيْئًا مِنْ بَنَاتِهِ جَلَسَ إِلَى خِدْرِهَا، فَقَالَ: إِنَّ فُلَانًا يَذْكُرُ فُلَانَةً، يُسَمِّيهَا وَيُسَمِّي الرَّجُلَ الَّذِي ذَكَرَهَا فَإِنْ هِيَ سَكَتَتْ زَوَّجَهَا، وَإِنْ هِيَ كَرِهَتْ نَقَرَتِ السِّتْرَ، فَإِذَا نَقَرَتْهُ لَمْ يُزَوِّجْهَا. رَوَاهُ أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ.

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qachon qizlaridan birortasini uzatmoqi bo‘lsalar, uning pardasi oldiga o‘tirib, «Falonchi Falonani zikr qilmoqda», deb, uning ham, uni zikr qilgan erkakning ham ismini aytar edilar. Agar u sukut saqlasa, nikohlar edilar. Agar u qiz yoqtirmasa, pardani chertar edi. Qachon qiz pardani chertsa, uni nikohlamas edilar».

Ahmad rivoyat qilgan.

Olamlarning sarvari, Robbul olamiynning Rasuli bo‘lgan zotning o‘z qizlari bilan nikoh, oila qurish borasida qilgan muomalalariga nazar soling. Qanday yuksak odob! Qanday oliy madaniyat! Qizlarning odobini, axloqini ko‘ring!

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبيِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، عِنْدَنَا يَتِيمَةٌ قَدْ خَطَبَهَا رَجُلَانِ مُوسِرٌ وَمُعْسِرٌ، هِيَ تَهْوَى الْمُعْسِرَ وَنَحْنُ نَهْوَى الْمُوسِرَ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: لَمْ يُرَ لِلْمُتَحَابِّينَ مِثْلُ النِّكَاحِ. رَوَاهُ ابْنُ مَاجَهْ.

Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga bir kishi kelib:

«Yo Rasululloh! Bizning bir yetim qizimizga ikki kishi – bir boy va bir kambag‘al sovchilik qildi. U kambag‘alni istayapti, biz boyni istayapmiz», – dedi.

Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Sevishganlar uchun nikohga o‘xshagani ko‘rilmagan», – dedilar».

Ibn Moja rivoyat qilgan.

Bu hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yetim qizning ko‘ngliga qanchalik e’tibor berganlariga qarang! Kim bo‘lishidan qat’i nazar, insonning ko‘ngli bor. Uning rioyasini qilish kerak.

Ammo, ushbu o‘ta muhim masalaning ikkinchi tarafi ham bor. Bunda bolalarning ota-onalariga qarshi chiqishlari noqulay holatga sabab bo‘ladi.

"Baxtiyor oila" kitobidan