Istig‘for aytish ham Alloh taoloni zikr qilish bo‘lib, u bilan banda Alloh taolodan gunohini kechirishini so‘raydi. Uning eng qisqa ko‘rinish shakli ,“Astag‘firulloh” bo‘lib, ma’nosi: “Allohdan (gunohlarimni) kechirishini so‘rayman!” deganidir. Lekin istig‘forni faqat inson gunoh qilganida yoki gunohkorgina aytmaydi, balki istig‘forni hamma doimo aytib yurishni o‘ziga odat qilishi kerak. Payg‘ambarimiz alayhissalom ham doimo istig‘forni aytib yurgan ekanlar. Bu haqda Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Allohga qasamki, men bir kunda Allohga yetmish martadan ko‘p istig‘for aytib, Unga tavba qilaman”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
Istig‘for, inson gunohini kechirishini Alloh taolodan so‘rashidan tashqari, uning boshiga kelishi mumkin bo‘lgan balodan ham saqlanishi, g‘am va tashvish va turli sinovlardan qutilishi, rizqi mo‘l bo‘lishi, duolari ijobat bo‘lishi kabi ko‘plab manfaatlarga ham sabab bo‘ladi.
Bir kuni Hasan Basriy rahmatullohi alayhining yonlariga bir kishi qurg‘oqchilikdan shikoyat qilib keldi. Hasan Basriy rahimahulloh: “Istig‘for aytinglar”, deb maslahat berdilar. Birozdan so‘ng boshqa bir kishi kambag‘allikdan, yana biri farzandsizlikdan, boshqalar g‘am - tashvishlaridan shikoyat qilishdi. Hasan Basriy rahmatullohi alayhi ularning hammasiga “istig‘for aytinglar” deya bir xil maslahat berdilar. Shunda suhbatdoshlaridan Rabi’ ibn Subayh Hasan Basriyga: “Ey imom, har xil toifadagi kishilar sizga turli narsalardan shikoyat qilishdi. Siz bo‘lsangiz hammalariga bir xil javob berdingiz, buning boisi nima?” dedi. Hasan Basriy rahmatullohi alayhi bu savolga javoban, “Men o‘zimcha biror narsa demadim. Alloh taolo o‘zining kalomida: «Bas, Robbingizga istig‘for ayting, – albatta, U ko‘p mag‘firat qiluvchidir – osmondan ustingizga ketma-ket baraka yomg‘irini yuboradir. Va sizga molu mulk hamda bola - chaqa ila madad beradir va sizlarga bog‘-rog‘lar hamda anhorlar beradi» (Nuh surasi, 11,12 -oyatlar) deb marhamat qilgan”, dedilar.
Payg‘ambarimiz alayhissalom istig‘forni ko‘p aytishning foydalari haqida bunday deganlar: “Kimda-kim ko‘p istig‘for aytsa, Alloh o‘sha (banda) uchun har qanday g‘am-tashvishdan qutulish, tanglikdan chiqish yo‘lini (paydo) qiladi, uni o‘zi o‘ylamagan tomondan rizqlantiradi” (Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan Imom Abu Dovud, Imom Ahmad, Imom Tabaroniy, Imom Hokim rivoyat qilgan).
Inson hayoti davomida turli sinov va imtihonlarga duch kelishi mumkin. Bugun dunyo xalqini ojiz qoldirayotgan koronavirus sinovi ham inson boshidagi jiddiy imtihondir. Har birimiz bu sinovlar qarshisida o‘zimizdan o‘tgan kamchilik va xatolarimiz, ayb- nuqsonlarimizga tavba qilib, istig‘forlar aytishimiz kerak. Inson boshiga sinovlar bejizga kelmaydi. Ayni kunlarda bu sinovlar sababli uyda qolayotgan yurtdoshlarimiz tomonidan chin ixlos va muhabbat bilan duolar qilinib, minglab istig‘forlar aytilmoqda. Chin ixlos bilan xalqimiz tomonidan qilinayotgan bu ishlar o‘z samarasini bermay qolmaydi. Demak, istig‘for Alloh taoloning insonlarga bergan katta marhamatdir.
Kim gunohi kechirilishini istasa istig‘for aytsin . Kim balolar daf bo‘lishi , ishlariga rivoj topishi , Allohning rahmati va barakotlari nozil bo‘lishini istasa istig‘for aytsin. Kim hayoti go‘zal bo‘lishi , maqsadlari hosil bo‘lishini istasa istig‘for aytsin.
Astag‘firulloh va atubu ilayh...
Sizchi? Siz bugun istig‘for aytdingizmi?
Ziyouddin MIRSODIQOV,
Toshkent shahar Chilonzor tumanidagi
“Bo‘ta buva” jome masjidi imom xatibi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Rivoyat qilinishicha, Hasan Basriy rahimahullohning qo‘llarida Abbos degan bir yigit tavba qilgan ekan. U yigit avvallari juda ko‘p gunoh qilgan bo‘lgan, so‘ng tavba qilgan, lekin shu holda yetmish marta tavbasini buzgan. Oxir-oqibat umrining so‘nggi daqiqalari yaqinlashganda, o‘limi ko‘ziga ko‘ringan paytda onasini chaqirib shunday dedi:
— Ona, Hasan Basriy hazratlarini chaqiring, men u zotning huzurlarida tavbamni yangilamoqchiman, shoyadki Alloh taolo tavbamni qabul qilsa.
Onasi shoshilib Hasan Basriyning huzuriga borib, salom berdi va:
— Men Abbosning onasiman, o‘g‘limning o‘lim payti yetdi va u sizni so‘rayapti, tavbasini yangilamoqchi, dedi. Hasan Basriy rahimahulloh bunga javoban:
— Bor, menga tavba qilib, uni qayta-qayta buzadigan odamning keragi yo‘q, dedi.
Ayol yig‘lagan holda uyiga qaytib keldi va o‘g‘liga:
— Ey, o‘g‘lim! Shayx sening yomon qilmishlaring tufayli kelishdan bosh tortdi, dedi.
Shunda Abbos osmonga boqib:
— Yo Robbim, Parvardigorim, shayx mendan yuz o‘girdi, ammo Sen mendan yuz o‘girma, umidimni so‘ndirma, deb duo qildi.
Shundan so‘ng yigit onasiga qarab:
— Ey, onajon! Agar vafot etsam, oyog‘ingizni yuzimga qo‘ying, keyin bo‘ynimga arqan bog‘lab, bozorda sudrab yuring va ovozingiz boricha “Bu — Allohga osiy bo‘lganning jazosidir” deb baqirib yuring. Shoyad, mening holimni ko‘rib, Alloh O‘z fazli va rahmati bilan meni afv etsa, dedi.
Onasi uni o‘zi aytganidek o‘g‘lining yuziga oyog‘ini qo‘ymoqchi edi, hotifdan bir ovoz eshitildi:
— Oyog‘ingni sajda qiladigan joyga qo‘yma. Shuni bilginki, Alloh taolo uni afv etdi va do‘zaxdan ozod qildi.
Shundan so‘ng onasi uni dafn qildi va uyiga qaytdi. Shu kecha Hasan Basriy tushida bir ovozni eshitdi:
— Ey Hasan! Nima uchun bandamni Mening rahmatimdan umidsiz qilib qo‘yding? Axir uni Men yaratganmanku va Mening rahmatim har narsani qamrab oladi. Qasamki, agar yana shunday qilsang, seni solihlar daftaridan o‘chiraman!
Bu qissa Allohning rahmati va fazlining ulkan ekanini, hamda tavba qilishda inson hech qachon umidsiz bo‘lmasligi kerakligini yorqin tarzda bayon qiladi.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV