Koronavirus tarqalishining oldini olish maqsadida hukumat qarori bilan joriy yilning 16 martidan boshlab yurtimizdagi barcha ta’lim muassasalarida ta’til e’lon qilindi. Tabiiyki, talabalar o‘z uylariga – turli viloyatlarga jo‘naydilar. Viloyatlarga qatnovchi taksi haydovchilari ham insof bilan narxlarni me’yorida ushlab turishlari chin musulmonlik va insoniylikdir.
Afsuski, viloyatlarga qatnovchi ko‘plab taksi haydovchilari fursatdan foydalanib qolish ilinjida 50-60 ming so‘mlik yo‘l kira haqini 200 ming so‘mga chiqarib olganlari yuzsizlik va noinsoflikdan boshqa narsa emas. Bu boshqalarning jarohatlari ustida raqsga tushish, birovning o‘lgani ustiga tepgan qilishdan boshqa narsa emas. Odamlarning og‘rinib, norozilik va noilojlik bilan bergan pullari o‘sha insofsizlarga as qotarmikin?! Ular o‘sha pulga non olib, bolalariga qanday yedirarkinlar?! Ta’til tugab, talabalar o‘z o‘qishlariga qaytayotganlarida o‘sha haydovchilar ularga qaysi yuz bilan qararkinlar?! Mazkur haydovchilar o‘sha talabalar o‘rnida o‘z o‘g‘ilarini tasavvur qilib ko‘rishlari ham mumkin edi-ku! O‘g‘illariga o‘shanday holatni ravo ko‘rarmidilar?! Menimcha, ravo ko‘rmaydilar. Demak, o‘zlariga, o‘z farzandlariga ravo ko‘rmaydigan ishni boshqalarga, boshqalarning farzandlariga ravo ko‘radilarmi?! Axir bu ish hadisi sharifga muvofiq iymoni komil bo‘lmaganlik alomati-ku!
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Sizlardan birortangiz o‘zi uchun yaxshi ko‘rgan narsani birodari uchun ham ravo ko‘rmaguncha mo‘min bo‘la olmaydi», dedilar». Beshovlaridan faqat Abu Dovud rivoyat qilmagan.
Hadisi sharifdagi “mo‘min bo‘la olmaydi” degani “komil mo‘min bo‘la olmaydi” deganidir.
O‘ziga ravo ko‘rmaydigan narsani boshqalarga ravo ko‘rish musulmonchilikka qanchalik to‘g‘ri keladi?! Mahsulotlarning narxini ko‘tarib sotayotgan sotuvchilar, yo‘l kira haqini oshirgan haydovchilar, uyiga ikki-uch oylik oziq-ovqat sotib olib, boshqalarni o‘ylamayotgan, do‘konu supermarket rastalarini ship-shiydam qilib ketayotgan xaridorlarning bu ishlari musulmonchilikka qanchalik to‘g‘ri keladi?!
Biz virus tegib o‘lib qolishdan shunchalik qo‘rqyapmiz-u, ammo o‘lgandan so‘ng bo‘ladigan hisob-kitob, so‘roq-savollar haqida ham o‘ylab ko‘ryapmizmi?! O‘lim hammamizning boshimizda bor. Agar virus tegib o‘lmasangiz ham, qachondir o‘lasiz. Hatto hamma tomoni berk xona ichida bo‘lsangiz ham o‘lim sizga yetadi. Undan qochib qutulolmaysiz. Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday deb marhamat qilgan:
أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ المَوْتُ وَلَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ
“Qayerda bo‘lsangiz ham o‘lim sizlarni topadi, hatto mustahkam qal’alar ichida bo‘lsangiz ham” (Niso surasi 78-oyat).
Sotib olingan mahsulotlar ortib qolishi, eskirishi, yaroqsiz holga kelib, tashlab yuborilish ehtimoli yo‘q emas. Bu esa isrof bo‘lib, kabira gunohlardandir.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday deb marhamat qilgan:
يَا بَنِي آدَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وكُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
“Ey Odam bolalari, har bir ibodat chog‘ida o‘z ziynatingizni oling. Yeb-iching va isrof qilmang. Chunki U zot isrof qiluvchilarni sevmas” (A’rof surasi, 31-oyat).
Mo‘min-musulmon odam bunday paytlarda dindoshlari bilan yelkadosh bo‘lib, oziq-ovqatni yetarli miqdorda olishi, boshqalarni ham o‘ylashi, narx-navo va yo‘l haqini ham insof bilan belgilashi, o‘zini boshqalarning o‘rniga qo‘yib ko‘rishi, bunday kezlarda “pul ishlab olish vaqti keldi” deb emas, “insof, saxovat, yaxshilikni boshqalarga ham ravo ko‘rish, odamgarchilik, musulmonlik axloqini ko‘rsatish, bu boradagi sinovdan yaxshi o‘tib olish fursati keldi” deb harakat qilishi, o‘zining saxovati, qo‘li ochiqligi, insonparvarligi, chinakam musulmonligi bilan barchaga namuna bo‘lishi kerak. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam muborak hadisi shariflaridan birida shunday deganlar:
“Mo‘minlar o‘zaro rahmu muruvvatda, mehru muhabbatda bir jasad kabidirlar, agar uning bir a’zosi og‘rib qolsa, qolgan a’zolari ham bu og‘riqni isitma va bedorlik bilan qarshi oladi” (Imom Muslim rivoyati).
Yuqorida zikr qilingan sotuvchi, xaridor va haydovchilar mo‘minlarning birodarlarimi?! Mo‘minlarning boshlariga sinov kelganda ular hamdard bo‘lish, imkon qadar yengillik qilib berish o‘rniga ularni battar shilish, tunash payidan bo‘lsalar ushbu hadisga qachon amal qiladilar?! Qachon mo‘min birodarlarining boshiga sinov kelganda isitmani his qilib, ularning yonida bedor bo‘lib o‘tiradilar?!
Mavzuimizga doir O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar Kengashining mana bu fatvosini ham eslatib o‘tsak:
“Bunday vaziyatlarda oziq-ovqat, dori-darmon va boshqa zarur vositalarni narxini oshirish, sun’iy ravishda taqchillikni yuzaga keltirish hamda aholi o‘rtasida turli vahimali xabarlarni tarqatish shar’an haromdir”.
Odamlar o‘zlarini isloh qilmaganlari, insof sari yurmaganlari uchun hukumat idoralari fuqarolarga yengillik qilish, bozor va do‘konlardagi narx-navolarni bir maromda ushlab turish, narxlarni sun’iy oshirishning oldini olish maqsadida tegishli davlat idoralari, jumladan, davlat soliq qo‘mitasi nazoratni kuchaytirib, narxni sun’iy oshiradigan, xalqning qo‘rquvidan foydalanib pul topishni o‘ylaydigan kimsalarga nisbatan jinoiy javobgarlik masalalari ko‘rilishini e’lon qildilar.
Alloh taolo biz mo‘min-musulmonlarni turli kasallik, koronavirus kabi narsalardan asrasin! Bemorlarga komil shifo bersin! Og‘ir vaziyatlardan foydalanib, faqat pulini ko‘paytirishni o‘ylaydiganlarga O‘zi insof bersin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati