Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyun, 2025   |   26 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
22 Iyun, 2025, 26 Zulhijja, 1446

Oila mustahkamligida erning o‘rni va vazifalari

10.02.2020   5857   3 min.
Oila mustahkamligida erning o‘rni va vazifalari

Oila insonning dunyodagi saodatini ta’minlovchi qo‘rg‘ondir. Dinimizda er-xotin o‘rtasida o‘ziga xos qonun-qoidalari joriy qilingan. Agar mazkur qoidalarga er-xotin amal qilib oldidagi burch va majburiyatlarini to‘la-to‘kis ado etishsa, bunday oila baxtli bo‘ladi. Oila halol-pok, tinch bo‘lsa, jamiyat mustahkam va turmush farovon bo‘ladi.

Oilada erkak kishining ma’suliyati alohida qayd etilgan. Ayoliga nisbatan Alloh taolo erkakning jismoniy va ruhiy jihatlari bilan oilada rahbar bo‘lishga mos qilib yaratgan. Alloh taolo erkak kishiga oiladek muqaddas dargohga rahbar bo‘lish vazifasini yuklab Qur’oni karimda shunday marhamat qilgan:

“Erkaklar xotinlar ustidan (oila boshlig‘i sifatida doimiy) qoim turuvchilardir. Sabab – Alloh ularni ayrimlari (erkaklar)ni ayrimlari (ayollar)dan (ba’zi xususiyatlarda) ortiq qilgani va (erkaklar o‘z oilasiga) o‘z mol-mulklaridan sarf qilib turishlaridir” (Niso surasi, 34-oyat).

“Erning ayoli oldidagi vazifasi yeganida uni ham yedirishi, kiyinganida kiyintirmog‘i, yuziga urmaslik, qabih so‘zlar bilan haqorat qilmaslik, arazlashganda uydan chiqmagan holda faqat o‘rnini boshqa qilib yotmoqlik”, deyilgan hadisi sharifda.

Erkak kishining eng katta burchi o‘z qaramog‘idagilarning o‘zgalarga qaram bo‘lib qolishiga yo‘l qo‘ymaslikdir. Darxaqiqat, erkakning zimmasiga ahli ayol nafaqasi farzdir.

Ming afsuslar bo‘lsinki, hozirgi kunda ba’zi bir oila boshliqlari ayni shu masalada o‘z vazifalarini unutib qo‘ymoqdalar, ba’zi erkaklar o‘z jufti halollariga ayollar sha’niga mos kelmaydigan yo‘llar bilan pul topib kelish uchun ko‘cha-kuyga chiqarib, hatto madikorlikga borishlikka majbur qilayotganligi sezilib qolmoqdi. Bu esa er o‘z vazifasini ado etolmaganidan bo‘lib, oqibatda oilani buzilishiga sabab bo‘lmoqda

Bir kuni Hazrati Umar roziyallohu anhu huzurlariga bir ayol erini yetaklab kelib erini ko‘rsatib: “Ey amirul-mo‘miniyn! Bu kishi mening erim bo‘ladi, turmush qurganimizga uch oy bo‘ldi, man harchang totuv yashashga ko‘p harakat qildim, lekin erimni rag‘bati bo‘lmadi, vazifalarini bajarmayapti, men bu er bilan ajrashaman” - dedi.

Hazrati Umar eridan so‘radilar: “Sen nima deysan?”  Er: “Meni hech qanday shikoyatim yo‘q, lekin ajrashmayman”, - dedi. Hazrati Umar roziyallohu anhu erning kiyim–boshi, rangu ro‘yiga qarab sababini tushindilar va ayolga: “Sen hozir uyingga ketgin va bir ozdan keyin kelgin, ungacha biz ering bilan suhbatlashib olamiz”, -  dedilar.

Ayol ketgandan keyin Hazrati Umar roziyallohu anhu bu odamni hammomga olib borib yuvintirish, toza kiyimlarni kiygizishni buyurdilar. Erni yuvintirishib, toza ko‘ylaklarni kiyintirib qo‘yishdi. Bu orada ayol kirib keldi, erining pokizaligini va toza liboslarni ustida ko‘rib ajrashish ahdini ham unitib, erini olib uyga ketdi. Shunda Hazrati Umar roziyallohu anhu odamlarga: “Ayolingiz sizlarni chiroyli kutib olishni sevganingiz kabi ayollaringiz ham sizlarni toza va pokiza yurishingizni hohlaydi”, - dedilar.

Darhaqiqat, Islom dini ayoliga nisbatan yaxshi munosabatda bo‘lgan erkaklarni eng yaxshi insonlar qatoriga qo‘shadi. Bu haqda Rasulluloh sollallohu alayhi vasallam shunday marhamat qiladilar:

“Sizlarning ichingizdagi eng yaxshingiz o‘z ahli ayoliga nisbatan yaxshi munosabatda bo‘lganidir. Men esa o‘z ahlimga sizlardan ko‘ra yaxshiroq munosabatdaman” (Imom Termiziy rivoyati).

Alloh taolo yurtimizni obod qilib, oilalarimizni mustahkam va aziz farzandlarimizni ota-onasiga rahmat keltiradigan, elu yurtga manfaatli insonlar bo‘lishlarini nasib aylasin!

Behzod YUNUSOV,
Qo‘shtepa tumani “Hazrati Mavlono Lutfullo” masjidi imom-xatibi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!

20.06.2025   12328   3 min.
Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!
2025 yilning 26 iyun kuni – yangi 1447 hijriy yil – Muharram oyi boshlanishining 1 kunidir. Ashuro kuni 2025 yilning 5 iyul, shanba kuniga to‘g‘ri keladi.

Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.


Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).


Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).


Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).

Sufyon ibn Uyayna rahmatullohi alayh: “Bu hadisni oltmish yil tajriba qildim va faqatgina yaxshilik ko‘rdim”, deganlar.


Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).


Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).

Ulamolarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu niyatlariga e’tiboran, Ashuro kuniga qo‘shib bir kun oldingi yoki bir kun keyingi kunda ham ro‘za tutmoq afzal deydilar.

Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.

Davron NURMUHAMMAD