Oila insonning dunyodagi saodatini ta’minlovchi qo‘rg‘ondir. Dinimizda er-xotin o‘rtasida o‘ziga xos qonun-qoidalari joriy qilingan. Agar mazkur qoidalarga er-xotin amal qilib oldidagi burch va majburiyatlarini to‘la-to‘kis ado etishsa, bunday oila baxtli bo‘ladi. Oila halol-pok, tinch bo‘lsa, jamiyat mustahkam va turmush farovon bo‘ladi.
Oilada erkak kishining ma’suliyati alohida qayd etilgan. Ayoliga nisbatan Alloh taolo erkakning jismoniy va ruhiy jihatlari bilan oilada rahbar bo‘lishga mos qilib yaratgan. Alloh taolo erkak kishiga oiladek muqaddas dargohga rahbar bo‘lish vazifasini yuklab Qur’oni karimda shunday marhamat qilgan:
“Erkaklar xotinlar ustidan (oila boshlig‘i sifatida doimiy) qoim turuvchilardir. Sabab – Alloh ularni ayrimlari (erkaklar)ni ayrimlari (ayollar)dan (ba’zi xususiyatlarda) ortiq qilgani va (erkaklar o‘z oilasiga) o‘z mol-mulklaridan sarf qilib turishlaridir” (Niso surasi, 34-oyat).
“Erning ayoli oldidagi vazifasi yeganida uni ham yedirishi, kiyinganida kiyintirmog‘i, yuziga urmaslik, qabih so‘zlar bilan haqorat qilmaslik, arazlashganda uydan chiqmagan holda faqat o‘rnini boshqa qilib yotmoqlik”, deyilgan hadisi sharifda.
Erkak kishining eng katta burchi o‘z qaramog‘idagilarning o‘zgalarga qaram bo‘lib qolishiga yo‘l qo‘ymaslikdir. Darxaqiqat, erkakning zimmasiga ahli ayol nafaqasi farzdir.
Ming afsuslar bo‘lsinki, hozirgi kunda ba’zi bir oila boshliqlari ayni shu masalada o‘z vazifalarini unutib qo‘ymoqdalar, ba’zi erkaklar o‘z jufti halollariga ayollar sha’niga mos kelmaydigan yo‘llar bilan pul topib kelish uchun ko‘cha-kuyga chiqarib, hatto madikorlikga borishlikka majbur qilayotganligi sezilib qolmoqdi. Bu esa er o‘z vazifasini ado etolmaganidan bo‘lib, oqibatda oilani buzilishiga sabab bo‘lmoqda
Bir kuni Hazrati Umar roziyallohu anhu huzurlariga bir ayol erini yetaklab kelib erini ko‘rsatib: “Ey amirul-mo‘miniyn! Bu kishi mening erim bo‘ladi, turmush qurganimizga uch oy bo‘ldi, man harchang totuv yashashga ko‘p harakat qildim, lekin erimni rag‘bati bo‘lmadi, vazifalarini bajarmayapti, men bu er bilan ajrashaman” - dedi.
Hazrati Umar eridan so‘radilar: “Sen nima deysan?” Er: “Meni hech qanday shikoyatim yo‘q, lekin ajrashmayman”, - dedi. Hazrati Umar roziyallohu anhu erning kiyim–boshi, rangu ro‘yiga qarab sababini tushindilar va ayolga: “Sen hozir uyingga ketgin va bir ozdan keyin kelgin, ungacha biz ering bilan suhbatlashib olamiz”, - dedilar.
Ayol ketgandan keyin Hazrati Umar roziyallohu anhu bu odamni hammomga olib borib yuvintirish, toza kiyimlarni kiygizishni buyurdilar. Erni yuvintirishib, toza ko‘ylaklarni kiyintirib qo‘yishdi. Bu orada ayol kirib keldi, erining pokizaligini va toza liboslarni ustida ko‘rib ajrashish ahdini ham unitib, erini olib uyga ketdi. Shunda Hazrati Umar roziyallohu anhu odamlarga: “Ayolingiz sizlarni chiroyli kutib olishni sevganingiz kabi ayollaringiz ham sizlarni toza va pokiza yurishingizni hohlaydi”, - dedilar.
Darhaqiqat, Islom dini ayoliga nisbatan yaxshi munosabatda bo‘lgan erkaklarni eng yaxshi insonlar qatoriga qo‘shadi. Bu haqda Rasulluloh sollallohu alayhi vasallam shunday marhamat qiladilar:
“Sizlarning ichingizdagi eng yaxshingiz o‘z ahli ayoliga nisbatan yaxshi munosabatda bo‘lganidir. Men esa o‘z ahlimga sizlardan ko‘ra yaxshiroq munosabatdaman” (Imom Termiziy rivoyati).
Alloh taolo yurtimizni obod qilib, oilalarimizni mustahkam va aziz farzandlarimizni ota-onasiga rahmat keltiradigan, elu yurtga manfaatli insonlar bo‘lishlarini nasib aylasin!
Behzod YUNUSOV,
Qo‘shtepa tumani “Hazrati Mavlono Lutfullo” masjidi imom-xatibi
Hanafiy mazhabida imomga iqtido qiluvchi imom orqasida xoh jahriy namozda, xohi maxfiy namozda qiroat qilmaydi.
Bunga dalil Payg‘ambarimiz alayhissalomning so‘zlaridir: «Kimning imomi bo‘lsa, bas, imomning qiroati uning ham qiroatidir», deb aytganlar.
Mana shunga sahobai kiromlar ham ijmo’ qilishgan. Yana bir hadisda Payg‘ambarimiz alayhissalom dedilar: «Qachon qiroat qilinsa, bas, jim turing!» Imom Muslim rivoyati.
Abu Hanifa va Abu Yusuf roziyalohu anhumlar nazdida: Imomga iqtido qilgan kishining qiroat qilishi makruh bo‘ladi, bundan murod makruhi tahrimiydir.
Chunonchi, Hazrati Ali karramallohu vajhahu bunday deganlar: «Kimki imom orqasida qiroat qilsa, batahqiq, sunnatni xato bajaribdi!»
Shunday ekan imomga ergashuvchi har bir namozxon imomga iqtido qilib ergashdimi, imomni qiroatini eshitishi va sukut saqlab jim turishi kerak bo‘ladi. Shunda ado etiladigan ibodatlar mukammal, bexato bo‘ladi.
Hanafiy mazhabining masalasiga binoan, fiqhiy matn kitoblari ko‘rsatmasiga amal qilgan holda barcha namozlarda imom orqasida muqtadiy jim turishi talab etiladi. Aks holda, makruhi tahrimiy ishni qilib qo‘yish mumkin.
Abdug‘affor Nishonov,
Pop tumani "Soy" jome masjidi imom-xatibi
Manba: @Softalimotlar