Voqeamiz qahramoni “Islom elchisi” laqabini olgan Mus’ab ibn Umayr roziyallohu anhudir.
U Makkaning, Qurayshning asl yigitlaridan bo‘lib, Islomga ilk kirgan peshqadamlardan edi. Uning kunyasi Abu Abdulloh, to‘liq ismi Mus’ab ibn Umayr ibn Hoshim ibn Abdumanof ibn Abduddor ibn Qusay ibn Kilob Qurashiy Abdariydir. Badr jangida qatnashgani uchun Badriy ham deyiladi.
U Arqam ibn Abu Arqamning hovlisida Islomga kirdi. Ammo buni qavmi va onasidan yashirdi. Onasi uning musulmon bo‘lganini bilgach, uyga qamab qo‘ydi. Ammo Mus’ab o‘z dinidan voz kechmay, barcha qiyinchiliklarga sabr qildi. Buni ko‘rgan onasi uni uyidan chiqarib, oiladagi pullarni ishlatishdanuni man qildi.
Islomdan oldin u o‘zining yoqimli yuzi, xushbichimligi, go‘zal muomalasi, qiimmat liboslari va xushbo‘y atiri bilan barchadan ajralib turardi. Hatto uni “Makka ahlining eng xushbo‘y yigiti” deyishardi.
Islomga kirgach, Makkada musulmonlarga tazyiqlar kuchayganda u Habashistonga ko‘chib ketadi. Keyinchalik Birinchi Aqaba bay’atidan so‘ng Madinai Munavvaraga hijrat qiladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uni Madinadagi musulmonlarga Islomni, Qur’onni ta’lim berish uchun yuboradilar. Shu bois uni “Muqri’” (Qur’on ustozi) ham deyiladi. U sababli Madinadagi ansorlarning ulug‘laridan bo‘lmish Sa’d ibn Muoz roziyallohu anhu hamda Usayd ibn Xuzayr roziyallohu anhular Islomga kirishadi. Keyingi Aqaba bay’atida Mus’ab roziyallohu anhu ansorlar bilan birga Makkaga keladi.
Mus’ab ibn Umayr roziyallohu anhu Madinaga borgach, Islom dinini, Qur’onni va Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamni ansorlarga tanitdi, o‘rgatdi. Bir yil ichida Madina xalqi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni sog‘inib, ko‘zlarida yosh bilan kutadigan sodiq mo‘minlarga aylandilar. Bularning barchasi Allohning fazli edi. Mus’ab roziyallohu anhuning da’vati, ta’limoti sabab bo‘ldi.
Voqeamiz qahramoni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bilan birga Badr va Uhud g‘azotlarida ishtirok etdi. Uhudda musulmonlarning bayroqdori bo‘lib, bayroqni oldingi safda ko‘tarib bordi. Jangda mushriklar bilan bayroqni ko‘targan holda urishdi.
Mushriklardan Ibn Qami’a degan kimsa uning bayroq ushlab turgan o‘ng qo‘liga qilich uradi. Qo‘l uzilib tushgach, darhol bayroqni narigi qo‘liga oladi. Boyagi mushrik bu qo‘lga ham qilich zarbasini beradi. Bu qo‘l ham uzilgach, bayroqni qo‘lni tepa qismlari bilan bag‘riga bosib oladi. Keyin mushrik uning ko‘ksiga nayza urgach, buyuk sahobiy shahid bo‘lib yerga yiqiladi. O‘shanda u taxminan 40 yoshda edi.
Urush tugagach, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam boshchiliklarida sahobalar shahid bo‘lgan musulmonlarni izlab topishga kirishadilar. Mus’ab roziyallohu anhuning jasadi ustiga kelganlarida ikki olam sarvari sollallohu alayhi vasallamning muborak ko‘zlaridan yosh to‘kila boshlaydi. Mus’ab roziyallohu anhu Makkada boy, moddiy tomondan bekamu ko‘st edi. Uhud kuni esa uni kafanlashga hatto mato topilmadi. Ustidagi kiyimi unga kafanlik bo‘ldi. U bilan boshini yopilsa, oyog‘i ochilib qolar, oyog‘ini yopilsa, boshi ochilib qolardi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Islom dini qanday vafodor va fidokor insonlarni yetishtirganini ko‘rib, ko‘zlariga yosh oldilar. Keyin o‘sha mato bilan boshini yopishga, oyog‘ini esa izxir degan o‘simlik bilan berkitishga amr qildilar.
Ha, u barcha boyligini Alloh va Rasulining roziligi uchun Makkada qoldirib kelgan edi. Mus’ab vafot etar ekan, o‘zidan hech narsa qoldirmadi.
Bir kuni Mus’ab roziyallohu anhu ustiga qo‘y terisidan yopinib olgan holida Nabiy sollallohu alayhi vasallam tomonga yurib kelayotganida, uni ko‘rgan Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Alloh qalbini munavvar qilgan bu kishiga qaranglar! Men uni ota-onasi eng yaxshi taomlar va eng pokiza ichimliklar bilan boqayotganini ko‘rgandim. Allohga va Uning Rasuliga bo‘lgan muhabbati uni sizlar ko‘rib turgan shu holatda yurishga undadi” dedilar.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Uhud kuni shahid etilgan Mus’ab roziyallohu anhuning yonidan o‘tayotganlarida, Alloh taoloning ushbu oyatini tilovat qildilar:
مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلاً
“Mo‘minlardan Allohga bergan va’dalariga sodiq qolgan kishilar bordir. Bas, ulardan ba’zilari ajalini topdi. Ba’zilari esa, intizor bo‘lib turibdi. Ular biror narsani almashtirmadilar” (Ahzob surasi, 23-oyat)
Mus’ab roziyallohu anhuning ayoli Hamna bint Jahsh bo‘lib, mo‘minlarning onasi Zaynab bint Jahsh roziyallohu anhoning singillari edi. U ayol ham hadis rivoyat qilgan, sahobiya ayolardan edi.
Alloh taolo Islom uchun jonini bergan, fidokorlik ko‘rsatgan Mus’ab roziyallohu anhudan va barcha sahobalardan rozi bo‘lsin!
Internet ma’lumotlari asosida Nozimjon Hoshimjon tayyorladi
Marg‘ilon shahrida jahon tamadduni va islom ilm-faniga beqiyos hissa qo‘shgan mutafakkirlardan biri — Imom Burhoniddin Marg‘iloniy nomi bilan bog‘liq yangi ilmiy-ma’rifiy turizm markazi barpo etilmoqda. “Navro‘z” mahallasi hududida tashkil etilayotgan mazkur majmua nafaqat yurtimiz, balki xalqaro miqyosda ham ahamiyatga molik loyihalardan biri sifatida ko‘rilmoqda.
Bosh reja asosida qurilayotgan markazda Burhoniddin Marg‘oniy ilmiy-tadqiqot markazi, zamonaviy shaklda tashkillashtiriladigan muzey, milliy uslubda barpo etiladigan “Otabek va Kumush” uyi, sun’iy ko‘l, maqom teatri, gastronomiya va xizmat ko‘rsatish markazlari, savdo do‘konlari, mehmonxonalar hamda bozor infratuzilmasi nazarda tutilgan.
Mazkur qurilishlar kelajakda Marg‘ilon shahrining tarixiy, ilmiy va turizm salohiyatini yanada yuksaltirishga xizmat qiladi. Bu joy, shubhasiz, ziyorat va ilmiy tadqiqot maqsadida keluvchilar uchun ham jozibador maskanga aylanadi.
Shu kunlarda mazkur hududda qurilish ishlari jadal sur’atlarda olib borilmoqda. Bugungi kunda ilmiy-tadqiqot markazi binosi bilan bir qatorda boshqa muhim inshootlarning ham qurilishi boshlangan.
Marg‘ilon shahrida faoliyat yuritayotgan imom-xatiblar shahar bosh imom-xatibi Abdulfattoh domla Olimov boshchiligida majmua bilan yaqindan tanishish maqsadida obyektga bordilar.
Tashrif chog‘ida imom-xatiblar bu yerdagi qurilish ishlarining holati bilan tanishdilar, loyihalarning mazmun-mohiyati yuzasidan mas’ullardan ma’lumotlar olishdi.
Mazkur majmua nafaqat Marg‘ilon, balki Farg‘ona vodiysi hamda butun mamlakatimiz uchun muhim madaniy-ma’rifiy maskan bo‘lib, u kelajakda yoshlar tarbiyasi, diniy soha xodimlarining salohiyatini oshirish, milliy o‘zlikni anglash va qadriyatlarni asrash yo‘lida xizmat qiladi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Farg‘ona viloyati vakilligi
Matbuot xizmati