Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Iyun, 2025   |   27 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
23 Iyun, 2025, 27 Zulhijja, 1446

Ota-ona xizmati

30.07.2019   6120   4 min.
Ota-ona xizmati

Kimning ota-onasi tirik ekan, u inson dunyoda eng baxtli insonlardan erur. Ayniqsa, bu tabarruk zotlar bilan bir xonadonda bo‘lishlik va ularning xizmatini chin dildan ado qilishlik dunyoning barcha ne’matlaridan ham a’loroq. Ammo hayot shunday ekanki, bir necha farzand bo‘lsa ularning hammasi ham birdan bunday ulug‘ ne’matdan bahramand bo‘lish imkoniga ega bo‘la olmas ekan.

Kimki ota-onasini rozi qilib, ularning xayrli duolarini olsa, o‘sha kishi uchun jannatdan ikki eshik ochiladi. Ota-onasi rozi bo‘lmagan kishi uchun esa jahannamdan ikki eshik ochiladi.

Alloh taolo O‘zining Qadim Kalomida bir necha oyatlarda O‘ziga ibodat qilishning orqasidanoq ota-onaga yaxshilikka buyurganligini bugungi kunda yurtimiz musulmonlari yaxshi biladilar. Darhaqiqat, ota-ona jannatning hidlari ekan, biz esa ko‘pincha bu hikmatni unutib qo‘yib, qancha mashaqqatu, sarf-xarajatlar ila atrofdan jannat izlab yuramiz. Vaholonki, jannatimiz ro‘paramizda turibdi-ku! Ana o‘shalarning xizmatini qilish eng to‘g‘ri yo‘l va sharafli ibodat emasmi?

وعن أبي هريرة رضي الله عنه عن النبي صلى الله عـليه و سلم قال: رغم أنفه،  رغم أنفه، قيل من يا رسول الله؟ من  أدرك أحد أبويه عند الكبر  أحدهما أو كلاهما فلم يدخل الجنة . رواه مسلم و الترمذي .  

  Abu Hurayra raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallam “Burni ishqalansin! Burni ishqalansin! ‒ dedilar. “Kimning, ey Allohning Rasuli?” ‒ deyildi. “Kimki ota-onasinining birini yoki ikkalasini ham qarigan chog‘ida topibdiyu, jannatga kirib olmabdi”, ‒ dedilar Rasululloh sallallohu alayhi va sallam. (Muslim va Termiziy rivoyati)

Ha, biz izlab yurgan jannat juda yaqin, yonginamizda ekan.

Alloh taoloning g‘azabidan qo‘rquvchi kishi ota-onasini ranjitmaydi, qanday qilib bo‘lsa ham — ilojini topib, ularning ko‘nglini, roziligini va duolarini oladi.

Hatto xafa qilsalar ham, farzand ularga qarshi bosh ko‘tarmaydi, ularning istaklariga, ko‘ngillariga qaraydi. Agar ular yanglish, xato va harom ishni taklif etsalar, ularga buni juda muloyim tarzda bildirishi, ishontirishi va ogohlantirishi lozim bo‘ladi.

Ota-ona keksa bo‘lsa, ularga yordam berish va yolg‘iz qoldirmaslik kerak. Boshqalarning ular bilan yengil-yelpi muomalalariga yo‘l qo‘ymaslik, xizmatlarini to‘la ado etish uchun qo‘ldan ne kelsa bajarmoq lozim.
Farzand kichik paytida ota-ona unga qo‘l-qanot bo‘ldilar. Yemadilar, yedirdilar. Kiymadilar, kiydirdilar. Kenglik-tanglik, bor-yo‘q, issiq-sovuq demadilar. Xizmatdan qochmadilar.

Ota-onasi rozi bo‘lgan farzanddan Alloh ham rozi bo‘ladi. Ota-ona kechirmagan farzandni Alloh g‘azabiga oladi.

Payg‘ambarimiz (sallallohu alayhi va sallam) bir hadisi shariflarida shunday dedilar:

«Jannat — onalar oyog‘i ostidadir».

Bu hadisning majoziy ma’nosi. Payg‘ambarimiz ma’noni ummatga ramzli, qisqa, badiiy va go‘zal bir tarzda yetkazmoqdalarki, aqli bor odam buni anglaydi. Oyoqdan murod — onaning roziligi, jannatdan murod — Allohning roziligidir

Jannatga kirishga loyiq bo‘lish uchun ota-ona roziligini olish zarur. Alloh taolo Musoga (alayhis salom) marhamat qildi:

«Ey, Muso! Ota-onasiga yaxshi muomalada bo‘lib, ularning roziligini olgani holda Menga osiy bo‘lgan qulimni Men yaxshi qullarim qatorida yozaman. Aksincha, Menga qullik xizmatida qusuri bo‘lmasa ham, ota-onasiga yaxshiliklar qilmay, yaxshi muomalada bo‘lmay, ota-ona roziligini olmagan qulimni esa osiylar qatorida yozaman!» 

Rasululloh (sallallohu alayhi va sallam) aytganlar:

«Ota-onasiga yaxshiliklar qilib, yaxshi muomalada bo‘lib, ularni mamnun etgan kishining umri barakali, uzun bo‘ladi. Aksincha, ularni ranjitib, xafa qilgan kimsaning umri qisqa bo‘ladi».

Qiyomat kun eng og‘ir jazolanuvchilar ota-onasini ranjitganlar bo‘ladi. O‘sha dahshatli kunda Alloh rahmatidan ularni uzoq qiladi.

(Foydalanilgan manba: Ey, farzand. Abu Homid G‘azzoliy. ziyouz.som kutubxonasi)

 

 

Muhammadiyxon Hojiyev,

Asaka tumanidagi Mirzaxoliq ota jome masjidi imom xatibi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Oftobda o‘tirmang!

23.06.2025   115   4 min.
Oftobda o‘tirmang!

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Yer yuziga eng yaqin bo‘lgan yulduz — Quyosh barcha mavjudotlar, jumladan, insonlar uchun hayotiy muhim sayyoradir. Quyosh barcha organik molekulalar hosil bo‘lishida ishtirok etib, insonlar ham quyosh nurisiz yashay olmaydi.

Quyosh nuri triptofan aminokislotasining serotonin gormoniga aylanishida yordam beradi. U bizga quvonch va o‘zimizga ishonch tuyg‘usini beradi, kayfiyatimizni ko‘taradi. Serotonin kuchli antidepressant bo‘lib, miya, mushaklar va ichki organlar faoliyatini yaxshilaydi.

Quyosh nuri orqali turli kasalliklarga davo topish mumkin, jumladan, immuniteti pasaygan, uyqusizlik, gormonal kasalliklar va mavsumiy affektiv kasalliklarga chalingan odamlar uchun quyoshda toblanish foydali bo‘ladi.

Bundan tashqari, quyosh ultrabinafsha nurlarining yana bir muhim xususiyati mavjud: u teri hujayralarida D vitamini ishlab chiqarishda faol ishtirok etadi.

D vitamini organizmga kalsiyning so‘rilishi uchun zarur element hisoblanadi. U osteoporoz rivojlanishining oldini oladi, suyak to‘qimalarining tiklanishiga yordam beradi va bolalarda suyaklar deformatsiyasi va o‘sish bilan muammolarning oldini oladi.

Quyosh nuri depressiyadan qutqaradi, undan hosil bo‘ladigan D vitamini nafas olish va gormonal kasalliklarning oldini oladi va keksayganda demensiya va ateroskleroz rivojlanishidan himoya qiladi.


Ammo uzoq muddatga quyosh nurlari ostida qolish tanaga zarar yetkazadi.

Quyosh nurlari birinchi navbatda teri va ko‘zlarga ta’sir qiladi. Xususan, yoz faslidagi o‘ta issiq havo sharoitida terining quyosh nuriga sezgirligi oshadi va fotodermatit kasalligi yuzaga keladi.

Ortiqcha quyosh nuri immunitetni zaiflashtiradi va teri hujayralarida mutatsiyaga sabab bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida teri saratoni — melanoma, retinoblastomaga olib keladi.

Quyosh ostida uzoq qolish homilador ayollar uchun xavflidir. Chunki ortiqcha nurlanish homila rivojlanishi uchun muhim bo‘lgan B9 vitamini, ya’ni foliy kislotasi miqdorini kamaytiradi.

Oftob nurlarining salbiy ta’sirlaridan yana biri, tomirlarni kengaytirishi va oyoqlarda varikoz, yuzda esa ingichka tomirlarning yorilishidan kelib chiquvchi qizil dog‘lar paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishidir.


Quyosh nurlari keyinchalik terining barvaqt qarishini keltirib chikaradi. Chunki bu nurlar teridagi to‘qimalarni bo‘shashtiradi va u tezda qurishib-burisha boshlaydi.

Har yili quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’siridan teri saratoni kasaliga uchrab minglab insonlar hayotdan ko‘z yummoqda.

Yosh bolalar uchun quyoshda yurish yanada xavflidir. Bolalik va yoshlik chog‘ida ko‘p quyoshda qorayganlarda yoshi o‘tgandan keyin teri saratoni kasaliga uchrash ehtimoli ortadi.

Ayniqsa, qorayishni “sog‘lik alomati” deb biluvchilar, bolalik chog‘idayoq keyingi yillarda teri saratoni bo‘lishiga kifoya qiladigan miqdorda quyoshning salbiy ta’sirini olishga ulgurgan bo‘ladilar. Yoz mavsumi tugashi bilan tana rangi ochilishiga qaramay, ultrabinafsha nurlari ta’siri ketmaydi.


Quyoshning zararlari haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatlarini 14 asr avval bunday ogohlantirganlar: “Oftobda o‘tirmang. Oftobda o‘tirish kishi tanasini buzib, kuritadi. Ya’ni, namligini tortib oladi, terisini buzadi. Terisi qurib, kiyimi ham eskiradi. U inson badanidagi yashiringan kasalliklarni yuzaga chiqaradi”.


Boshqa hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “...Albatta, haroratning shiddati jahannamning qaynab chiqqan issig‘idandir”, deganlar.

Shuning uchun, jazirama issiq kunlarda oftob ostida ko‘p qolishdan saqlaning hamda ko‘proq “Allohumma, ajirniy minan-naar” (Allohim, meni do‘zaxdan saqlagin) deb duo qilishni unutmang!

 

Davron NURMUHAMMAD

Maqolalar