Barchamiz yaxshi bilamizki, Qadr kechasi yilning eng ulug‘ kechasidir. Bu kecha eng ulug‘ oy ichiga yashirilgan. U kechada qilingan ibodatlar, duolar, zikrlar Qadr kechasi mavjud bo‘lmagan boshqa ming oydan yaxshiroqdir. Bu haqida Qur’onda ochiq aytib qo‘yilgan. Alloh taolo shunday marhamat qiladi:
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ
“Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” (Qadr surasi, 3-oyat).
Qur’on nozil bo‘lgan bu kechada duolar ijobat bo‘ladi, amallarning savobi juda ulug‘ bo‘ladi. Bu kechada qilinadigan duo haqida hadisi shariflarda kelgan.
عن عائِشةَ رَضِيَ اللهُ عنها قالت: قلتُ: يا رسولَ اللهِ، أرأيتَ إنْ عَلِمْتُ أيُّ ليلةٍ ليلةُ القَدرِ، ما أقولُ فيها؟ قال: قُولي: اللَّهُمَّ، إنِكَّ عَفُوٌّ تُحِبُّ العَفوَ فاعْفُ عَنِّي
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi, u kishi aytdilar: «Ey Rasululloh, agar Qadr kechasi qaysi kecha ekanini bilsam (ya’ni, qadr kechasini topishga muvaffaq bo‘lsam), unda nima deb duo qilay?» dedim. U zot: «Allohumma innaka Afuvvun tuhibbul afva fa’fu ’anniy» deb ayt!» dedilar». Imom Ahmad, Termiziy, Ibn Moja, Nasoiy, Hokim, Bayhaqiy rivoyat qilishgan.
Duoning ma’nosi: «Yo Alloh, albatta, Sen Afuvvsan (gunohlarni kechiruvchi, afv qiluvchisan), kechirishni yaxshi ko‘rasan, meni afv qilgin, kechirgin».
Ulug‘ kechada Oisha onamizga tavsiya qilinayotgan duoni ko‘ryapsizmi?
Oisha onamiz barcha onalarimiz ichida eng yoshi bo‘lganlar.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ayollari ichidan faqat u kishiga bokira hollarida uylanganlar.
Onamizga bo‘hton qilishganda Alloh taoloning O‘zi oyatlar nozil qilib, onamizning pokliklarini e’lon qilgan. Bu oyatlar qiyomatga qadar tilovat qilinadi.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam umrlari oxirida betob bo‘lganlarida Oisha onamizning uylarida qolishga boshqa onalarimizdan ruxsat olganlar.
Sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning qabrlari ham Oisha onamiz roziyallohu anhoning hujralarida bo‘ldi.
Odamlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan kimni ko‘proq yaxshi ko‘rishlari haqida so‘rashganida u zot alayhissalom “Oishani” deganlar. “Erkaklardanchi?” deyishganda, “Uning otasini” deb javob berganlar.
Mana shu aytilganlar onamizning fazilatlari naqadar ulug‘ligini ko‘rsatadi. Mana shunday maqomdagi kishiga Qadr kechasida Alloh taolodan afv, kechirim so‘rash buyurilmoqda.
Endi biz ko‘zimizni kattaroq ochaylik! Qadr kechasini g‘animat bilib, bu kechada ko‘proq ibodat qilishga, Robbimizdan ko‘proq mag‘firat so‘rashga harakat qilaylik! Zero, har bir inson xatokordir. Xato qiluvchilarning yaxshisi esa tavba qiluvchilardir.
Alloh taolo bizga rahm qilsin! Gunohlarimizni kechirsin! Qadr kechasida ixlos bilan ibodat qilib, gunohlarimiz kechirilishini nasib etsin!
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Savol: Masjidul haromda namozlarni jamoat bilan o‘qib, keyingi namoz vaqtini kutib o‘tirganimizda, ayrim hojilarimiz yotgan holda uxlab qolib, keyingi namozga azon aytilganda, tahorat qilmay namoz o‘qishayotganiga guvoh bo‘ldim.
Buning xukmi dinimizda qanday? Chunki uxlash tahoratni buzadi deb o‘qiganmiz va shunga amal qilamiz. Yoki masjidul haromda ayrim hukmlar o‘zgaradimi?
Javob: Bismillahir rohmanir rohiym. Hanafiy mazhabiga ko‘ra, biror narsaga suyanib, yoki yonboshlagan holda uxlash tahoratni sindiradi. Bu hukm masjidul haromga ham tegishli. Siz aytgan hojilar yerga yonboshlagan holda uxlagan bo‘lsalar, tahoratlari sinadi. Lekin ko‘zini yumib, uxlamasdan, zikr qilib yotadiganlar ham bo‘ladi. Agar shunday qilgan bo‘lsalar, tabiiyki tahoratlari sinmaydi.
Masjidul haromda dunyoning turli nuqtasidan kelgan ziyoratchilar ibodat qiladi. Ularning ichida ilmli insonlar bilan bir qatorda ibodatga endi kirgan, shar’iy hukmlarni yaxshi o‘zlashtirmaganlar ham bo‘ladi. Ularning qilayotgan ishini ko‘rib, anavilar qilyapti-ku, demak, noto‘g‘ri emas ekanda, deb qilib ketavermaslik kerak.
Qolaversa, u yerda turli mazhab odamlari ibodat qiladi. Ayrim mazhablarda uxlash, badandan qon chiqish kabi ishlar tahoratni sindirmaydi. Ammo bizning mazhabimizda har ikkisi ham tahoratni buzadi va bunga ulamolarimiz bir qancha hadislarni dalil o‘laroq keltirganlar.
Shu bois, ulug‘ makonlarga ibodatga otlanayotgan odamlar: xoh erkak, xoh ayol kishi bo‘lsin, shar’iy hukmlarni bilib olishi yoki biladigan odam hamrohligida borishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Aks holda ibodat qilaman deb, gunohga botishi hech gap emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.