Tanlovga!
Laylatul qadr - yil davomidagi eng afzal kecha...
Alloh taolo bu kechani oylar sultoni Ramazon oyiga xosladi va bu kechada Qur’oni Karimni O‘z Payg‘ambari Muhammad sollallohu alayhi vasallamga nozil qila boshladi. Alloh taolo “Qadr” surasida aytadiki:
“Albatta, Biz u(Qur’on)ni Laylatul Qadrda tushirdik” (1-oyat)
Mana shu oyati karima ham qadr kechasining qadri qanchalik ulug‘ ekanini ko‘rsatadi.
Lekin Alloh subhanahu va taolo bu kechani barcha insonlardan sir tutdi.
Ulamolarimiz bu sir tutishlikning bir necha sabablari bor ekanligini aytishadi.
Quyida ularning ba’zilarini keltirib o‘tamiz:
- Imom Faxr ar-Roziy rohimahulloh o‘zlarining ”Tafsiyul kabir” kitoblarida shunday deganlar: ”Alloh taolo bu kechani bir necha sabablar tufayli maxfiy qildi.
Birinchi sabab: Alloh taolo ba’zi bir narsalarni yashirgani kabi u kunni ham yashirdi.
Misol uchun, bandalarini barcha toat-ibodatiga undash uchun o‘z roziligini toatlariga, barcha gunohlardan saqlanishlari uchun g‘azabini ma’siyatlarga, insolar barchalari bir birlarini hurmat qilishlari uchun o‘z valiylarini insonlar ichiga va ko‘proq duo qilishlari uchun esa ijobatini duolarga yashirib qo‘ydi. Shu bilan birga, barcha ismlarini ulug‘lashlari uchun ”Ismi A’zam”ini, barcha namozlarga e’tiborli bo‘lishlari uchun ”o‘rta namoz”ni, ko‘proq tavba qilishlari uchun tavbalarining qaysi biri qabul bo‘lganini va doim xavfda bo‘lishlari uchun o‘lim vaqtini maxfiy qildi. Xuddi shuningdek, Ramazonning barcha kunlarini g‘animat bilishlari uchun bu kechani ham maxfiy qildi.
Ikkinchi sabab: Alloh taolo bu kechani yashirgani sababi o‘laroq aytadiki: Agar siz bandalarimni gunohga bo‘lgan ju’ratingizni bila turib, bu kechani ma’lum bir kunga ta’yin qilganimda va sizlar nafsingizni gunohga undashi tufayli ana shu kunda gunoh qilib qo‘ysangiz. Va natijada, bilib turib qilgan gunohingiz, bilmay qilgan gunohingizdan og‘irroq bo‘lar edi. Ana shu sabaddan, men sizlarga bu kechani sir tutdim.
Uchinchi sabab: Bandam bu kechani izlab topishga harakat qilib, shu qilgan sa’y-harakati sababli savobga erishishlari uchun bu kechani maxfiy qildim.
To‘rtinchi sabab: Qachonki banda Laylatul qadr qaysi kun ekanini bilmasa, Ramazonning har bir kechasi qadr kechasi bo‘lishi mumkin deb har bir kechani toat ibodat bilan o‘tkazadi va Alloh taolo bunday bandasi bilan farishtalarga maqtanadi va ularga “sizlar “yerda fasod tarqatib qon to‘kadigan kimsani yaratasanmi?”- degan edingizmi?” - deb aytadi va ko‘rib qo‘yinglar deydi.
Alloh taolo barchamizni shunday ulug‘ kechaga yetishni va ko‘plab ajrlarga erishishimizni nasib qilsin.
Internet ma’lumotlari asosida tayyorlandi.
Toshkent Islom instituti 2-kurs talabasi
Muhammad Ali Muhyiddin
Mamlakatimizda diniy-ma’rifiy sohadagi keng ko‘lamli islohotlar xalqaro ekspertlar tomonidan yuksak baholanmoqda. Bu o‘zgarishlar zamirida zaminimizdan yetishib chiqqan buyuk allomalar, shaxslar, ilm-fanga ulkan hissa qo‘shgan mashhur ajdodlarimiz xotirasini abadiylashtirish, boy ilmiy merosini keng targ‘ib qilish ishlari mujassam.
Samarqand shahrida o‘tkazilgan "Moturidiylik — bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti" mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman fikrimizni tasdiqlaydi. Ushbu nufuzli anjumanda "Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni", "Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini", "XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati" kabi sho‘balarda muhokamalar bo‘lib o‘tdi. Muftiylar, ilm-fan arboblari va ilmiy tadqiqotchilar o‘z ma’ruzalarida buyuk bobomizning ilmiy merosi, moturidiylik ta’limotining mohiyati kabi muhim masalalarda so‘z yuritdi.
Tadbirda Misr, Turkiya, Malayziya, Indoneziya, BAA, Saudiya Arabistoni, Kuvayt, Qatar, Pokiston, Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston kabi 20 dan ortiq davlatdan 70 dan ziyod muftiy, nufuzli islomshunos olimlar, davlat va jamoat arboblari, moturidiyshunos tadqiqotchilar, tarixshunoslar va diniy-ma’rifiy soha vakillari qatnashdi.
Jamoliddin Karimov,
Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori
Manba: "Yangi O‘zbekiston" gazetasi 2025 yil 1 may, 88-son