Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2024   |   24 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:02
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2024, 24 Jumadul soni, 1446

Qadr kechasi alomatlari

29.05.2019   38283   3 min.
Qadr kechasi alomatlari

Tanlovga!

Qur’oni karimda qadr kechasining ming oydan yaxshiroq ekanligi zikr qilingan. Hadisi shariflarda ham ushbu kechani topgan va uni bedor bo‘lib ibodat bilan o‘tkazgan insonning gunohlari kechirilishi marhamat qilingan. Ulamolarimiz hadislar va sahobayi kiromlarning so‘zlaridan xulosa qilib qadr kechasining bir qancha alomatlari bo‘lishini aytishgan. Quyida shu haqida so‘z yuritamiz.

  • Havoning mo‘tadil bo‘lishi va shamol sokin esishi. Ibn Xuzayma Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: «Qadr kechasi nurli, ochiq, sovuq ham, issiq ham bo‘lmagan kechadir. Uning tongida Quyosh nursiz qizil bo‘lib chiqadi». Boshqa hadisda ushbu kecha sokin bo‘lib unda yomg‘ir yog‘ishi ham mumkinligi aytilgan. Demak, havo mo‘tadil bo‘lishi, o‘ta issiq yoki o‘ta sovuq bo‘lmasligi, shu bilan birgalikda, ba’zida sokin, yomg‘irli kecha bo‘lishi qadr kechasining alomatlaridan biri ekan.
  • Farishtalar tushishi sabab qalb xotirjam bo‘lishi. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda shunday deyiladi: «Albatta, farishtalar o‘sha kechada yerda mayda toshlardan ham ko‘p bo‘ladi». Ushbu kechada yerda farishtalar ko‘pligidan inson boshqa kechalarda his qilmagan qalb xotirjamligi, ko‘ngil kengligi va ibodat lazzatini his qiladi.
  • Tongda Quyoshning nursiz bo‘lishi. Imom Muslim Ubay ibn Ka’b roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: «Qadr kechasining tongida Quyosh to ko‘tarilguniga qadar nursiz, xuddi tog‘ora kabi chiqadi». Ushbu hadisni sharhlagan Qozi Iyoz ikki xil ko‘rinish ehtimoli bo‘lishi mumkinligini aytganlar. Birinchisi, bu alomat ayni shu hadis aytilgan vaqtdagi qadr kechasiga xos ekanligi va boshqalariga xoslanmagani; ikkinchisi, bu holat faqat qadr kechasiga xos bo‘lishi; Ba’zilar kechasi tushgan farishtalar quyosh chiqayotganda samoga ko‘tarilib Quyoshning nurini to‘sishi va shu sabab u nursiz chiqishini aytishgan. Demak, ushbu holatni ham qadr kechasi alomati sifatida qabul qilish mumkin ekan.
  • Ushbu kechaning salomatlik kechasi bo‘lishi. Alloh taolo aytadi: «U to tong otguncha salom bo‘lib turadir» (Qadr surasi, 5. Tafsiri hilol). Mashhur mufassirlardan Qatoda va Ibn Zayd ushbu oyatni shunday sharhlashgan «Uning barchasi yaxshilik, to tong otgunicha unda yomonlik bo‘lmaydi».

Aslida, yuqorida biz sanab o‘tgan alomatlar odatda qadr kechasi o‘tgandan so‘ng bilinadi. Hadisi shariflarda ushbu alomatlar zikr qilinishidan maqsad esa ushbu kechani topgan va uni ibodat bilan o‘tkazgan insonlar Alloh taolo ularni ana shunday ne’matga musharraf etgani uchun Unga hamd aytishlari hamda ko‘ngillari xotirjam bo‘lishi uchundir. Ushbu muborak kechani topish uchun esa ulamolarimiz Ramazonning oxirgi o‘n kunini g‘animat bilib, unda ibodat bilan bilan bedor bo‘lishni tavsiya qilishgan. Alloh taolo barchamizga ushbu kechani topishni va ulkan savoblarni qo‘lga kiritishni nasib aylasin!

 

Manbalar asosida

Iysoxon Yahyo tayyorladi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Shaxsiy qarash xiyonat emas!

25.12.2024   802   4 min.
Shaxsiy qarash xiyonat emas!

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Butun arablar musulmonlarga qarshi oyoqqa turdi. Ichki tomondan Bani Qurayza yahudiylarining xiyonati dard ustiga chipqon bo‘ldi. G‘atafon qabilasidan Uyayna ibn Hisn Bani Qurayza yo‘lidan yurib, ahvolni yanada og‘irlashtirdi. Musulmonlar go‘yo ombirning ikki tishi orasida qolgandek edilar: biri Arab sahrolaridan kelgan uzoqdagi dushman, ikkinchisi esa ahdni buzib xiyonat yo‘liga o‘tgan yaqindagi dushman!

Nabiy sollallohu alayhi vasallam Uyayna ibn Hisn agar G‘atafon qabilasini mushriklarga yordam bermasdan olib chiqib ketsa, Madina hosilining uchdan birini bermoqchi bo‘ldilar. Shu maqsadda maslahat qilish uchun Avs qabilasining boshlig‘i Sa’d ibn Muoz roziyallohu anhu bilan Xazraj qabilasining boshlig‘i Sa’d ibn Uboda roziyallohu anhuni chaqirtirdilar. Bu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning odoblari edi. Zero, Madinaning mevalari ularniki edi, ulardan ruxsat olmasdan qat’iy qaror chiqarishni istamadilar. Shu masala haqida gaplashganlarida ular aytishdi:

– Ey Allohning Rasuli! Agar buni sizga Alloh amr qilgan bo‘lsa, bosh ustiga. Ammo agar buni biz uchun qilmoqchi bo‘lsangiz, aslo hojati yo‘q. Biz ham, ular ham mushrik edi. But va sanamlarga sig‘inardik. O‘shanda ular Madina xurmosini yemoqchi bo‘lishsa, faqatgina sotib olib yoki ziyofat bo‘lganida yeyishar edi. Endi Alloh bizni siz tufayli Islom bilan ikrom qilganida ularga molimizni beramizmi?! Allohga qasamki, ularga faqatgina qilichimizni beramiz!

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularni maqtadilar, fikrlarini qo‘llab-quvvatladilar va dedilar: «Arablar sizga qarshi bir yoqadan bosh chiqargani uchun men buni siz uchun qilmoqchi edim!».

Masala, ko‘rib turganingizdek, siyosiy edi. Urush boshlangan. Hamma ham urushdan kamroq talafot ko‘rib, g‘olib bo‘lib chiqish yo‘lini qidiradi. Barchaning o‘z fikri bor. Nabiy sollallohu alayhi vasallam G‘atafon qabilasi bilan muzokara olib borib, ularga qaytib ketish evaziga Madinaning uchdan bir hosilini bermoqni istadilar. Ammo Sa’d ibn Muoz bilan Sa’d ibn Uboda roziyallohu anhumo bu ishda xorlikni ko‘rdilar. Agar Alloh amr qilgan bo‘lsa, bo‘ysunishlarini bildirishdi. Ammo Nabiy alayhissalom qon to‘kilmasligi va Madinani saqlab qolish uchun shunday qilayotgan bo‘lsalar, bu fikrga qo‘shilmasliklarini aytishdi. Dushmanga faqatgina qilich bilan javob qaytarishga tayyor ekanliklarini bildirishdi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham ularning fikrini quvvatladilar!

Har bir insonning shaxsiy fikri, qarashi va voqelikdan chiqargan xulosalari bo‘ladi. Bu uning ma’lumotlarni tahlil qilishi va shu orqali foyda-zararni belgilashidir. Musibatimiz shundaki, biz o‘zimizning fikrimizga yurishga odamlarni majburlamoqchi bo‘lamiz. Go‘yo buni o‘zgartirib bo‘lmaydigan vahiy deb xayol qilishadi. Vaholanki, vahiy sohibi bo‘lmish Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalarining fikrini olyaptilar, e’tirozlarini qabul qilyaptilar. Chunki Nabiy alayhissalomning fikrlari vahiy emas, siyosat, ijtihod va shaxsiy qarash edi!

Boshqa tomondan, har qanaqangi siyosiy fikr, ijtihod va shaxsiy qarashni xiyonat deydiganlar bor. Ular to‘shakda yonboshlab olib, chegarada turganlarga fatvo berib o‘tirishadi. Falon joyda tinchlik mumkin emas, piston joyda urush mumkin emas, deb o‘tirishadi!

Siyosat bilan shug‘ullanayotgan kishi ham insonligini unutmaslik kerak. U ham xato qiladi, to‘g‘ri aytadi. Uning insonlarni o‘zining fikriga majburlashga haqqi yo‘q. Ommaning ishi bilan mashg‘ul bo‘ladigan kishilar mujtahidni ma’zur tutishi, u haqda yaxshi gumon qilishi, unga nasihatda bo‘lishi lozim!

«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi

Maqolalar