Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Qadr kechasidagi savobning hajmi

27.05.2019   36753   6 min.
Qadr kechasidagi savobning hajmi

Biz ushbu maqolada qadr kechasini ibodat bilan o‘tkazgan kishi oladigan savobning hajmi haqida so‘z yuritamiz.

Qadr kechasi yil kechalari ichida eng ulug‘idir. Bu kecha haqida alohida sura nozil bo‘lgan. Bu kechaning ulug‘ligini oshirgan sabablardan biri Qur’on aynan shu kechada nozil bo‘la boshlaganidir.

Alloh taolo shunday deb marhamat qilgan:

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ

“Albatta, Biz u(Qur’on)ni Laylatul Qadrda tushirdik. Laylatul Qadr qandoq narsa ekanini senga nima bildirdi? Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir. Unda farishtalar va Ruh Robbilari izni bilan barcha ishlar uchun tushadir. U to tong otguncha salom bo‘lib turadir” (Qadr surasi).

Ichimizda qadr kechasini umrida hech bo‘lmaganda bir marta bo‘lsa ham topishni orzu qilmagan odam topilmasa kerak.

Yuqoridagi sura, xususan, “Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” degan oyat haqida o‘ylab ko‘rsak, boshqa ming oyda amal qilib, qancha savob olsak, bu kechada bir amal qilib, undan ham ko‘p savob olishimizni anglab yetamiz.

Fikrimiz tushunarli va tasavvur qilishimiz oson bo‘lishi uchun bu kechada erishiladigan savob miqdorini raqamlarda ifoda etishga urinib ko‘raylik!

Xo‘sh, ming oyda nechta kecha bor?

Bu juda oson savol. Agar bir oyda 30 (o‘ttiz) kecha borligini e’tiborga olsak, ming oyda 30000 (o‘ttiz ming) kecha borligi ma’lum bo‘ladi. Demak, qadr kechasida bir amal qilgan xuddi boshqa kechalarda 30 000 (o‘ttiz ming)ta amal qilgandek bo‘ladi.

Albatta, biz savobni raqamlarda keltirishda taxminiy xulosa qilamiz. Chunki, oyatda ming oyga barobar deyilmagan, balki ming oydan yaxshiroq deyilgan. Bu esa savobning aniq miqdori qanchaligini Allohdan boshqa hech kim bilmaydi deganidir. Biz faqat ming oy haqida, amallarning ming oyga ko‘paytirilishi borasida so‘z yuritamiz.

Qadr kechasida Qur’ondan 1 (bir) harf o‘qisak, boshqa kechalarda 30000 (o‘ttiz ming) va undan ham ko‘proq harf o‘qigandek bo‘lamiz.

Endi yana bir oyatga e’tibor qaratsak:

مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا

“Kim bir yaxshilik qilsa, unga o‘n barobar qaytarilur” (An’om surasi, 160-oyat).

Qadr kechasida Qur’ondan 1 (bir) harf o‘qish boshqa kechalarda 30 000 (o‘ttiz ming) va undan ko‘p harf o‘qishning savobiga teng dedik. Endi bu oyatda aytilganidek, 30 000 (o‘ttiz ming)ni 10 (o‘n)ga ko‘paytiramiz. Natija 300 000 (uch yuz ming) bo‘ladi!

“Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” degan oyatga binoan 1(bir) harf uchun 300 000 (uch yuz ming)dan ham ko‘proq savob bo‘ladi.

Qur’oni Karimdagi harflarning soni 300 000 (uch yuz ming)tadan ko‘proq bo‘lib, qadr kechasida Qur’ondan bir harf o‘qigan kishi boshqa kechalarda Qur’onni to‘liq o‘qib chiqqanning savobiga teng savob olar ekan.

Agar biz “Ixlos” surasini o‘qisak, qancha savob olamiz? Bu sura basmala bilan birga 66 (oltmish olti)ta harfdan iboratdir. Demak, biz “Ixlos” surasini basmala bilan birga (ya’ni 66 ta harfni) bir marta o‘qisak, Qur’oni Karimni 66 (oltmish olti) marta to‘liq o‘qib chiqqanning savobini olamiz.

Agar biz qadr kechasida bir marta duo qilsak, “Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” oyatiga ko‘ra, boshqa kechalarda 30 000 (o‘ttiz ming) martadan ortiq,  “Kim bir yaxshilik qilsa, unga o‘n barobar qaytarilur” oyatini ham qo‘shganda, 300 000 (uch yuz ming) martadan ko‘proq duo qilganning savobiga ega bo‘lamiz.

Agar biz qadr kechasida bizga yomonlik qilgan 1 (bir) dona insonni kechirsak, “Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” oyatiga ko‘ra, boshqa kechalarda 30 000 (o‘ttiz ming) donadan ortiq odamni,  “Kim bir yaxshilik qilsa, unga o‘n barobar qaytarilur” oyatini ham qo‘shganda, boshqa kechalarda 300 000 (uch yuz ming) donadan ko‘proq kishini kechirganning savobiga ega bo‘lamiz.

Agar biz qadr kechasida 1 (bir) rakat namoz o‘qisak, “Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” oyatiga ko‘ra, boshqa kechalarda 30 000 (o‘ttiz ming) rakatdan ortiq namoz o‘qigan,  “Kim bir yaxshilik qilsa, unga o‘n barobar qaytarilur” oyatini ham qo‘shganda, boshqa kechalarda 300 000 (uch yuz ming) rakatdan ko‘proq namoz o‘qiganning savobiga ega bo‘lamiz.

Agar biz qadr kechasida 1 (bir) marta sadaqa qilsak, “Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” oyatiga ko‘ra, boshqa kechalarda 30 000 (o‘ttiz ming) martadan ortiq,  “Kim bir yaxshilik qilsa, unga o‘n barobar qaytarilur” oyatini ham qo‘shganda, boshqa kechalarda 300 000 (uch yuz ming) martadan ortiq sadaqa qilganning savobiga ega bo‘lamiz.

Agar biz qadr kechasida qarindoshimizga 1 (bir) marta silai rahm qilsak, “Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir” oyatiga ko‘ra, boshqa kechalarda 30 000 (o‘ttiz ming) martadan ortiq,  “Kim bir yaxshilik qilsa, unga o‘n barobar qaytarilur” oyatini ham qo‘shganda, boshqa kechalarda qarindoshlarimizga 300 000 (uch yuz ming) martadan ko‘proq silai rahm qilganning savobiga ega bo‘lamiz.

Bu kabi misollarni ko‘plab keltirish mumkin.

Alloh taolo barchamizning ixlosimizni ziyoda qilsin! Ramazon oyini g‘animat bilib, har daqiqasidan foydalanib qolishga, xususan, qadr kechasida solih amallarni qilib bedor bo‘lishga muyassar etsin!

 

 

islam.ahram.org saytidan

Nozimjon Iminjonov tarjimasi

 

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar
Maqolalar

“Jonli” va “jonsiz” tarbiya

10.06.2025   11752   12 min.
“Jonli” va “jonsiz” tarbiya

«Agar ogohsan sen – shohsan sen.

Agar shohsan sen – ogohsan sen»

 

«Avliyolarning  avliyosi», «mutafakkirlarning  mutafakkiri», «shoirlarning sultoni» bobomiz Alisher Navoiy hazratlari naqadar chiroyli ta’rif berganlar o‘z asarlarida!

 

«Ogohlik» co‘zining ma’nolarini bugungi zamon sharoitidan kelib chiqib, yanada keng miqyosda tushunishimizga to‘g‘ri keladi. Ya’ni, bugungi ogohlik xalqimiz, ayniqsa yoshlar qalbini, ruhiyatini, aql-idroki va umuman ma’naviyatini jahonda yuz berayotgan mafkuraviy yo‘nalishdagi oshkora va yashirin tahdidlarning xatarlaridan va «ommaviy madaniyat»ning yemiruvchi ta’siridan muhofaza qilishni ham o‘z ichiga oladi.     

 

Albatta, xalqimiz, jumladan yosh avlod g‘arb fan-texnikasi, madaniyati, adabiyoti, san’atining ilg‘or jihatlarini inkor etmaydi.

 

Biroq G‘arbda din va odobga zid bo‘lgan qarashlarning ko‘pchilikka singdirilishi oqibatida yuzaga kelgan «ommaviy madaniyat» tushunchasini G‘arb ziyolilarining o‘zlari «G‘arbning muammosi» sifatida baholayotganini hamda «ommaviy madaniyat»ning ma’naviy-axloqiy tubanliklarini yoshlarimiz qancha tez anglasa, shuncha yaxshi.

 

«Muqaddas islom dinimizni pok saqlash, uni turli xil g‘arazli xuruj va hamlalardan, tuhmat va bo‘htonlardan himoya qilish, uning asl mohiyatini o‘nib-o‘sib kelayotgan yosh avlodimizga to‘g‘ri tushuntirish, islom madaniyatining ezgu g‘oyalarini keng targ‘ib etish vazifasi hamon dolzarb bo‘lib qolmoqda».

 

Bu vazifa nafaqat biror vazifador yoki biror sohadagi mas’ullarga belgilangan, balki har bir (!) OTA UCHUN, har bir (!) ONA UCHUN buyuk vazifa, deb bilmog‘imiz lozim!

 

Hozirgi davrda, axborot texnologiyalari o‘ta tezkorlik bilan rivojlanayotgan bir paytda, nanotexnologiya zo‘r shiddatlik bilan avjiga chiqayotgan zamonda, har xil ommaviy axborot vositalari xilma-xil ma’lumotlarni kechayu-kunduz tarqatayotgan bir onda, ayniqsa bugun farzandlarimiz o‘z-o‘zlari bilan yolg‘iz qolib 25 soat vaqtlarini telefon, kompyuter bilan mashg‘ul bo‘lib, bolalarimiz ular bilan “band” bo‘lib qolganlarida mazkur vazifalar, jannatmakon yurtimiz, muqaddas Vatanimiz, dono xalqimizning har bir fuqarosiga qushga havo,  baliqqa suv zarurligiday zarur bo‘lsa kerak...

 

Bugungi kunda tarbiya ham, ming afsuslar bo‘lsinki, ikki xil bo‘lib qoldi: 1) «jonsiz» tarbiya va 2) «jonli» tarbiya.

 

  1. «JONSIZ» tarbiya – bu internet, kompyuter, telefon, televizor... Ming afsus va nadomatlar bo‘lsinki, bu narsalar ham ko‘p yoshlarimizni, ba’zi o‘rinlarda sal kattaroqlarimizni ham to‘g‘ri yo‘ldan, o‘z ota-onalari ne-ne mashaqqatlar chekib o‘rgatgan yo‘ldan, ota-bobolarimizdan buyuk va beqiyos meros bo‘lib kelayotgan yo‘ldan ozdirib va adashtirib qo‘ymokda...

 

Natijada, dono xalqimiz maqolida «yaxshini sharofati, yomonni kasofati» deb aytilganidek, o‘zlari ham, oilasi ham, qarindoshlari ham, qo‘shnilari ham, do‘stlari ham, yaqinlari ham, atrofdagilari ham sarson bo‘lib, ularning kasofatlari yashab turgan mahallasiga ham, ishlab turgan ishxonasiga ham, butun el-yurtiga ham yetmoqda...

 

Bunday shakldagi «jonsiz» tarbiya:

  • dono xalqimiz dunyoqarashiga ham,
  • millatimiz mentalitetiga ham,
  • Qur’oni karimning muborak oyati karimalariga ham,
  • Payg‘ambarimiz alayhis salomning muborak hadisi shariflariga ham,
  • dinimiz ko‘rsatmalariga ham,
  • shariatimiz hukmlariga ham,
  • ulamolarimiz fatvolariga ham,
  • davlatimiz qonunlariga ham,
  • sharqona odoblarimizga ham,
  • mazhabimiz me’yorlariga ham,
  • jamiyatshunoslik aloqalariga ham,
  • odamgarchilik munosabatlariga ham,
  • insoniy tuyg‘ularga ham,
  • ruhshunoslik sir-asrorlariga ham,
  • yurtimiz urf-odatlariga ham,
  • o‘zbekchilik qoidalariga ham,
  • madaniyatimiz axloqlariga ham,
  • insoniy aqlga ham,
  • axloqiy normalarga ham,
  • dono maqollarimizga ham,
  • milliy an’analarimizga ham,
  • diniy qadriyatlarimizga ham,
  • xalqimiz ong-tafakkuriga ham,
  • musulmonchiligimiz asoslariga ham,
  • Islom dinimiz tushunchalariga ham

ZID  EKANLIGINI  UNUTMAYLIK !!!

 

Xorijiy telekanallarda nima namoyish etilsa yoki internetda nima targ‘ib qilinsa, barchasini qabul qilaverish aslo mumkin emas !!!

 

Biz ular orasidan imon-e’tiqodimiz, an’anayu qadriyatlarimizga mos keladiganlarinigina saralab olmog‘imiz shart!

 

Bu maqsadga esa yoshlarimizga telefon, televideniye, kompyuter va internetdan oqilona foydalanish yo‘llarini o‘rgatish, ularning mazkur axborot manbalaridan foydalanishlarini nazorat qilib borish orqaligina erishish mumkin. Toki hali suyagi qotib ulgurmagan yoshlarimizning beg‘ubor ma’naviyatiga jiddiy zarar yetmasin!

 

Mutaxassislarning tadqiqotlariga ko‘ra, AQSHda jinoyatchilarning yarmidan ko‘pi buzilgan oilalar farzandlari ekani ma’lum bo‘lgan. Ularga ota-onasining ajrashgani tufayli yetkazilgan kuchli ruhiy zarba o‘rta yosh, hatto keksalik chog‘ida ham salbiy ta’sir o‘tkazishi aniqlangan.

 

2) «JONLI» tarbiya – bu:

 

ulug‘ ajdodlarimizdan davom etib kelayotgan oltindan qimmat rivoyatlari va noyob hikmatlari;

 

buyuk ota-bobolarimizdan eshitib kelayotgan tillo bilan teng pand-nasihatlari va betakror hikoyalari;

 

mehribon ota-onalarimizdan o‘rganib kelayotgan gavhar o‘gitlari va mislsiz so‘zlari;

 

elimiz tanigan va xalqimiz tan olgan ustozlarimizdan ta’lim olib kelayotgan zar tushunchalari va bebaho ilmlari;

 

jannatmakon yurtimiz – muqaddas Vatanimiz ta’lim maskanlarida taralayotgan durdan a’lo fanlar va beqiyos bilimlar;

 

uyimizda farzandlarimizga o‘zimiz berayotgan ta’lim-tarbiyamiz.

 

Bu «jonli» tarbiyadagi ma’lumotlar esa ma’naviyat va ma’rifat yo‘nalishiga hamda tarbiya sohasiga daxldor har bir inson uchun, har bir (!) OTA UCHUN, har bir (!) ONA UCHUN beqiyos ensiklopedik manba bo‘lib xizmat qiladi. 

 

Oiladagi bosh – bobo yoki buvi, ota yoki ona har kuni, ayniqsa juma oqshomi, bozor oqshomi kunlarida oilaviy dasturxon atrofida o‘tirganlarida oilasining har bir a’zolarini ismlarini nomma-nom aytib, har bir o‘g‘il-qizlarini, har bir kelin-kuyovlarini, har bir nevara-chevaralarini haqlariga yaxshi tilaklar aytib, yaxshi duolar qilsalar – bu ham «jonli» tarbiyaning bir turi hisoblanadi. 

 

Zero, bunday shakldagi «jonli» tarbiyani hammalarimizning ota-bobolarimiz, ona-momolarimiz avval-azaldan chin ixlos bilan, sof e’tiqod bilan, go‘zal namuna va chiroyli ibrat bo‘lib, barkamol darajada berib kelishgan. Shunda «mening otam meni haqimga bunday duo qilganlar», «mening onam meni bunday bo‘lishimni Xudodan so‘rar edilar» degan ongi-shuuridagi dasturxon atrofidagi surat uni ko‘z oldida doim turadi.
 

Dasturxon atrofida, oilasi huzurida aytilgan ota-onasining umidlari, orzulari uni boshqa nojo‘ya xatti-harakatlardan tiyilishga, har kuni qo‘l ochib Yaratgandan so‘rayotgan tilaklarni eslab, mazkur tilaklarga mos kelmaydigan ishlardan saqlanishga undaydi.

 

Buyuk ota-bobolarimizdan meros bo‘lib qolib kelayotgan dono xalqimizning yuksak ma’naviyatiga davlatimiz rahbari Muhtaram Prezidentimiz ham: «Duo qilgan, duo olgan hech qachon kam bo‘lmaydi. Bunday joydan hech qachon baraka arimaydi», deb yana qo‘shimcha sifatida bizlarga  yengilmas kuch qilib berdilar.
 

Xalqimizning milliy ma’naviyati, oilalarimizda amal qilinadigan tartib-qoidalar yoshlar tarbiyasida muhim ahamiyatga egadir! Ular oila mustahkamligini ta’minlashda ulkan poydevor vazifasini o‘taydi. Diyorimizda milliy qadriyatlar va muborak dinimizning ezgu ta’limotlari asosida oilaga doir qonun-qoidalar yanada mukammal qayta ishlandi.

 

Janobi hazrat Payg‘ambarimiz Rasululloh sallallohu alayhi vasallam o‘z muborak hadisi-shariflarida marhamat qiladilar: «Bolalaringizga odob beringlar va odoblarini chiroyli qilinglar!».

 

Bu xususda shoirlarimizning ibratli so‘zlari bor:

«Birinchi g‘ishtni qiyshiq qo‘yarkan me’mor,

 Osmonga yetsa ham qiyshiqdir devor».

 

Oilada erning mavqei balandligi, xotin ham o‘z haq-huquqlariga egaligi, farzandlarning ota-onani hurmat qilishlarini olaylik. Ko‘p yillar davomida ota-bobolarimiz qalbiga singib ketgan ushbu milliy va diniy qadriyatlarni bugun yanada sayqallash kerakligini zamon talab etmoqda. Shiddat bilan o‘zgarib borayotgan hozirgi zamonda bema’ni xurujlar ko‘payib, ularning inson va jamiyat hayotiga salbiy ta’sirlari misli ko‘rilmagan darajada kuchayib bormoqda.

 

Shuning uchun barchamiz ko‘zimizni kattaroq ochib, ziyraklik va ogohlik bilan bunday hamlalarga qarshi kurashmog‘imiz lozim.

 

Ayniqsa, hozirda yurtimizdagi mavjud behisob hamda turli fursat va imkoniyatlardan serma’no, sermahsul, mazmunli va unumli foydalanib,

 

HAR BIR OTA,  HAR BIR ONA  O‘Z farzandiga:

 

odob-axloq namunalarini,

kindik qoni to‘kilgan mislsiz Vataniga – vatanparvarlik his-tuyg‘ularini,

bobo-buviga – ehtirom-hurmatni,

ota-onaga – mehr va itoatkorlikni,

oila a’zolariga – rahmdillik va mehribonlikni,

o‘z juft haloliga – haqiqiy muhabbat va sodiqlikni,

qo‘ni-qo‘shnilarga – oqibat va chiroyli munosabatni,

qavm-qarindoshlarga – saxovat-muruvvatni,

sinfdosh-kasbdoshlarga – chin do‘stlik va yordam berishni,

atrofdagi barcha odamlarga – insonparvarlik va samimiylikni,

hayvon-parranda-hasharotlarga – rahm-shafqatni uqtirib, yuqtirib, tushuntirib, singdirishimiz –

HAM  BURCHIMIZ,  HAM  QARZIMIZ,  HAM  FARZIMIZDIR!!!

 

XUDONI OLDIDA ham, BANDASINI OLDIDA ham, YURT-XALQIMIZ OLDIDA ham!

 

Bularni hammasini bolalarimizga o‘rgatish uchun bizlarga hech qanday maxsus oliy ma’lumot ham, tegishli sertifikat ham, hech kanday qizil diplom ham kerak emas! Yoshlarimizda bu jihatlarini biz uyg‘otishimiz (!) kerak xolos. Zero shu sifatlarning hammasi farzandlarimizning qonida bor, ularning xamirturushlarida bor! Zero shu fazilatlarning hammasi bolalarimizning DNK larida mavjud! Chunki bu xususiyatlarning barchasi bizlarning ota-onalarimizdan avloddan-avlodga, qon orqali o‘tib kelayapdi! “Buning qonida bor-da o‘zi!” deb yoki “olma pishsa, tagiga tushadi” deb bejizdan-bejiz aytmaydi dono xalqimiz!

Kimning ona-Vatanni sevish tuyg‘usi kuchli va imon-e’tiqodi mustahkam bo‘lsa, o‘zining o‘tmishini hurmatlab, yaxshi bilsa, «ommaviy madaniyat» tuzog‘iga tushib qolmaydi, dinu davlatimizning “xaqiqiy do‘stlari”ning qarmog‘iga ilinmaydi. Buning uchun oilada ota-onalar farzandlari bilan milliy musiqa, xalq qo‘shiq-ashulalarimizni eshitishsa, birgalikda kitob o‘qishsa, o‘qigan asarlarini birgalikda muhokama qilishsa, ularni turli sport seksiyalariga va musiqa to‘garaklariga jalb etishsa, erishilgan yutuqlari va egallayotgan tajribalariga qiziqishsa, ilm-hunar o‘rganishlarida hamnafas bo‘lishsa, yoshlarning yot g‘oyalar uchun vaqti ham, qiziqishi ham bo‘lmaydi.

Iloho o‘zlarimizni ham,

farzand-zurriyotlarimizni ham

Mehribon Parvardigorimiz O‘zi buyurgan,

Janobi Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam tavsiya etgan,

o‘tmishda o‘tganlarimizning ruhlari shod bo‘ladigan,

xalqimiz xursand bo‘ladigan,

ota-onalarimiz rozi bo‘ladigan yo‘llardan yurishimizni nasib etsin!      

 

JIDDIY  E’TIBOR  UCHUN  JIDDIY  MASALA:

 

Ne-ne umidlar bilan o‘stirayotgan farzandlarimiz

dinimiz qoidalari ruxsat bermagan,

milliy an’analarimiz va mahalliy urf-odatlarimiz qaytargan

hamda davlatimiz qonunlari qoralagan

yeb-ichish mahsulotlaridan O‘TA va O‘TA EHTIYOT bo‘lishlari

va ayniqsa hozirgi paytda

aynan shu tomonlardan "hujum" kilayotgan dushmanlarimizga

kuchli va sof e’tiqod bilan qarshi turaolishlari –

o‘z diniga, o‘z xalqiga, o‘z yurtiga hamda

o‘z muqaddas oilasiga sadoqatli ekanini

yaqqol belgisi bo‘ladi!

Ibrohim domla Inomov

 

Ibratli hikoyalar