Joriy bo‘lgan vaqti: hijriy ikkinchi yil.
Hukmi: bizning mazhabimizga ko‘ra, fitr vojib amal sanaladi.
Sharti: ramazondan fitrga (og‘iz ochiqligi) chiqish munosabati bilan berilgani uchun shunday ataladi.
Mohiyati: fitr moldan emas, kishi boshidan sadaqa sanaladi.
Hikmati: Ro‘zador uchun behuda gap-so‘z va harakatlardan poklanish, miskinlar uchun taomlanishdir.
Miqdori: fitr sadaqasi bug‘doydan yarim so’, arpadan bir so’, mayizdan yarim so’ va xurmodan bir so’dir. Bir so’ taqriban (≈) 4 kilogrammdir.
Shunga ko‘ra, bu yilgi FITR sadaqasining miqdori Toshkent shahar bozorlaridagi narxga ko‘ra:
≈ 2 kilogramm bug‘doydan 6 000 (olti ming) so‘m;
≈ 4 kilogramm arpadan 10 000 (o‘n ming) so‘m;
≈ 2 kilogramm mayizdan 70 000 (yetmish ming) so‘m;
≈ 4 kilogramm xurmodan 100 000 (yuz ming) so‘m bo‘ladi.
Beriladigan vaqti: Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam fitr zakotini ro‘zador uchun behuda gap-so‘z va harakatlardan poklanishi va miskinlar uchun taomlanishi bo‘lsin uchun farz qildilar. Kim uni namozdan oldin ado qilsa, u maqbul zakot bo‘lur. Kim uni namozdan keyin ado qilsa, sadaqalardan bir sadaqa bo‘lur» (Abu Dovud, Ibn Moja va al-Hokim rivoyat qilgan).
Fitr sadaqasiga nima beriladi? Hanafiy mazhabida fitr ro‘zasini taom bo‘ladigan narsaning o‘zi bilan berish shart emas, qiymatini bersa ham bo‘ladi, deyilgan.
Kimlarga beriladi? Fitr sadaqasi o‘zining yurtidagi musulmon miskinlarga beriladi. Boshqa ertda qarindoshlari bo‘lsa, ularga ham berish mumkin. Kofirga, murtadga, fosiqqa, boyga, dangasaga, ota-onasiga, bolasiga va xotiniga berilmaydi.
Fitr qanday chiqariladi? Kishi xotini, katta bolasi, boy bo‘lgan yosh bolasi nomidan sadaqai fitr bermaydi. Boy bo‘lgan yosh bolaga o‘zining molidan beradi.
Vaqtida berilmasa... Fitr sadaqasi uni bermagan odam zimmasidan soqit bo‘lmaydi. Uni ramazon oyidan keyin ham berishi lozim (Muxtasar ul-viqoya).
Damin JUMAQUL tayyorladi
Ushbu maqolalarda xalqimiz 30 yildan ko‘p kutgan, mamlakatimiz futboli tarixida yangi sahifa ochgan kun e’tirof etilgan. Aniqrog‘i, futbol bo‘yicha Jahon chempionati Osiyo qit’asi 3-saralash bosqichi 9-turida O‘zbekiston terma jamoasi safarda Birlashgan Arab Amirliklari termasiga qarshi o‘yinda 0:0 hisobidagi durangga erishib, ilk bor Jahon chempionati yo‘llanmasini qo‘lga kiritgani ta’kidlangan.
Mualliflar jahon chempionatiga chiqish ulkan muvaffaqiyat sifatida nafaqat futbolchilar, balki murabbiylar va federatsiyaning ham yutug‘i ekaniga urg‘u bergan.
Muharrama Pirmatova, O‘zA