So‘nggi vaqtlarda Internet tarmoqlarida ayrim noxushliklarni islom shiorlariga bog‘lash – “imom unday bo‘ldi”, “masjid bunday bo‘ldi” deyish holatlari uchrayotgani ijobiy hodisa emas. Avvalroq “Denovda hamshahriga marixuana bergan masjid noibi qo‘lga olindi”, “Uyi tomsiz qolgan imomga yordam beraylik”, “Dahshatli alangadan mo‘jiza tufayli omon qolgan imom zudlik bilan operatsiya qilinishi zarur” kabi maqolalar e’lon qilingan edi. Bulardan maqsad nima? Shunday noxolis yo‘l orqali ommaning e’tiborini jalb qilish yo nashr reytingini oshirishmi?
O‘tgan kuni esa “Qo‘qonda imom yordamchisi giyohvand moddalar bilan qo‘lga tushdi” sarlavhali xabarda kosibchilik bilan shug‘ullanib, shu bilan birga, Qo‘qon shahridagi masjidlardan birida imomga yordamchilik qilib kelgan bir shaxs giyohvand moddalar bilan qo‘lga tushib, jazo tayinlangani haqidagi xabar e’lon qilindi.
Shu o‘rinda bir mulohaza, asosiy kasbi kosibchilik bo‘lgan insonning imomga yordamchilik qilganini (“yordamchi” degan shtat yo‘q) sarlavhaga olib chiqishdan maqsad nima? Nega sarlavha «Kosib giyohvand moddalar bilan qo‘lga tushdi» shaklida emas?.. Boz ustiga mazkur shaxs o‘tgan yili ishdan bo‘shab ketganiga nima deysiz?..
Jinoyat qilgan odamning dinga munosabati, masjidga aloqasi oldingi planga olib chiqilmasligi lozim. Bu odam jinoyat qilgan ekan, qonuniy jazosini oldi. Biroq har qanday imkoniyatdan foydalanish ilinjida diniy idora, masjid yo imom umuman, islom shiorlarini yomonotliq qilishga urinish durust emas, balki gunohdir.
Internetdagi betizgin erkinlik sababli ba’zilar hurmat-ehtirom kabi insoniy tuyg‘ularga, qonun-qoida kabi me’yorlarga rioya qilmayotgani ham ko‘zga tashlanmoqda. Alloh taolo Qur’oni karimda: “U (inson) biron so‘zni talaffuz qilmas, magar (talaffuz qilsa) uning oldida hoziru nozir bo‘lgan bir kuzatuvchi (farishta u so‘zni yozib olur)”, deb bayon qilgan (Qof surasi, 18-oyat).
Ushbu oyati karimadan jurnalistlarning ham aytganlari va yozganlarini muakkal farishtalar yozib borishi, vaqti yetib daftar ko‘tarilganda bugun yozganlarimiz ertaga o‘zimizning foydamiz yoki zararimizga hujjat bo‘lishi ayon bo‘lmoqda. Shunday ekan, yozgan materiallarimizni odamlarni hayratga soladigan qilish uchun Islom shiorlariga bog‘lashdan saqlanaylik!
Hammani lol qoldiradigan material yozaman, deya arzon shuhratga uchib, Islom shiorlariga zarar yetkazish – jurnalistika etikasiga ham, millatimiz axloqiga ham, dinimiz ta’limotiga ham mutlaqo to‘g‘ri kelmaydi.
Har bir so‘zimizni yozishga chog‘lanar ekanmiz, ongimizda Alloh taolo va Uning Rasulining bizni ogohlantirgan kalomlari, ajdodlarimiz ibrati, Islom dini qadr-qimmati paydo bo‘lsa, so‘z aytish mas’uliyatini yanada teranroq anglagan bo‘lar edik.
Zotan, qalam ahllarining sharafli kasbida qo‘lga kiritadigan yutuqlarini ta’min etuvchi muhim omil ham shu emasmi, o‘zi!
Umuman olganda, o‘sha jinoyatchining asl kasbi qolib, imomga yordamchi ekanining sarlavhaga chiqarilishining ham o‘ziga yarasha sabablari bor:
dindor odam jinoyatchi bo‘lmaydi;
dindor odam og‘ufurushlik bilan shug‘ullanmaydi;
dindor odamning bu kabi qabihlik bilan shug‘ullanishi boshqalarnikidan ikki chandon dahshatli hodisa sanaladi;
kosib – hunarmand, imomlik esa peshvolik...
Maqolaga sarlavha qo‘yilganda ana shu jihatlarga e’tibor qaratilgan. Biroq o‘quvchini qiziqtirish, jinoyatning ko‘lamini bo‘rttirib ko‘rsatish uchun qo‘lga tushgan jinoyatchilarning namoz-niyozi borini dinga bog‘layverish odamlarda din va dindorlarga nisbatan salbiy fikrni shakllantirishga, ulardan hadiksirashga sabab bo‘lib qolishi mumkin.
Ana shundan ehtiyot bo‘lgan ma’qul, azizlar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Har bir tarixiy obida – xalqimiz tarixi va madaniyatining guvohi. Mirzacho‘l hududida joylashgan “Yog‘ochli sardoba” ham ana shunday noyob yodgorliklardan bo‘lib, uning me’moriy tuzilishi va muhandislik yechimi o‘z davrining ilg‘or bilimlariga tayanilganini ko‘rsatadi.
– Sardobaning gumbazsimon tuzilishi, 15 metrlik ichki diametri va 12 metr balandligi uni nafaqat amaliyotda samarali, balki arxitektura jihatdan ham o‘ziga xos namuna sifatida namoyon etadi. Yerdan ikki metr balandlikdagi tuynuklar, salqinlikni saqlovchi ventilyatsiya tizimi, simmetriyali qurilishi va devor qalinligining yuqoriga ko‘tarilgan sari yupqalashib borishi – bularning barchasi sardobaning betakrorligigidan dalolat beradi,– deydi tarixchi-arxeolog Solijon Qudratov.
Sardobaga arksimon kirish qismi orqali g‘ishtli zinapoyalardan foydalanib tushiladi. Kirish qismidagi yo‘lakcha ustidan esa xizmatchilar uchun maxsus xonalarga chiqish mumkin bo‘lgan aylanma zinapoya qurilgan.
So‘nggi yillarda mamlakatimizda turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilayotgan bir paytda “Yog‘ochli sardoba” ham qayta tiklash ishlari doirasida o‘rganilmoqda. Ba’zi rekonstruksiya ishlari boshlangan bo‘lsa-da, ma’lum texnik va moliyaviy sabablarga ko‘ra, qurilish vaqtincha to‘xtab qolgan.
– Endi bu maskanni to‘liq ta’mirlab, turistik marshrutlarga qo‘shish, atrofida dam olish maskanlari, suv yo‘llari, mahalliy hunarmandchilik obyektlarini rivojlantirish rejalashtirilgan. Bunda davlat-xususiy sheriklik asosida yosh tadbirkorlarni ham jalb etish ko‘zda tutilmoqda, – deydi Sirdaryo viloyat hokimining o‘rinbosari Shohruh Isoqulov.
“Toshkent – Samarqand – Buxoro” magistral yo‘li bo‘ylab joylashgan “Yog‘ochli sardoba” hozirning o‘zidayoq sayohatchilar diqqatini o‘ziga tortmoqda. Shu bois, yaqin istiqbolda bu inshoot nafaqat tarixiy yodgorlik, balki madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladigan, mahalliy va xalqaro turizmni qo‘llab-quvvatlaydigan muhim markazga aylanishi, shubhasiz.
G‘ulom Primov, O‘zA muxbiri