Tanlovga!
Bandalariga ro‘za tutishni farz qilgan Alloh taologa hamdu sanolar, Ro‘za amallarini go‘zal tarzda ado qilishda yo‘lboshchi bo‘lgan Sayyidimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga salovot va salomlar bo‘lsin.
Albatta, Ramazon islomiy oylar ichida fazilatlarga boy va barakali oylardan hisoblanadi. Bu oyda hidoyat qo‘llanmasi bo‘lgan Qur’oni Karimning nozil bo‘lishi ham, bu oyning eng afzal oy ekaniga dalolat qiladi. Shuningdek, bu oyning fazilati va barkasi borasida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan juda ko‘plab hadisi-shariflar rivoyat qilingan.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِذَا دَخَلَ رَمَضَانُ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ الجَنَّةِ ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ جَهَنَّمَ ، وَسُلْسِلَتِ الشَّيَاطِينُ رواه البخاري (3277) ، ومسلم (1079).
Rosululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ramazon oyi kelishi bilan jannat eshiklari ochilib, do‘zax eshiklari yopiladi va shaytonlar kishanlanadi» - dedilar. Muttafaqun a’layh.
Haqiqatda, Ramazon oyining fazilatlari va barakotlari juda ham ko‘p. Bu borada juda ko‘p mavi’zalarda eshitib, ko‘plab maqolalar orqali xabardor bo‘lganmiz. Lekin, bugun e’tiborimizni boshqa tomonga qaratamiz. Ya’ni, bu oyning fazilatlari ko‘p bo‘lish bilan birga, tarixda bu ulug‘ kunda juda ko‘plab muhim tarixiy voqealar bo‘lib o‘tgan. Quyida ularni birma- bir sanab o‘tamiz.
Ramazonning birinchi kuni:
1) 2-hijriy yil Dushanba. Musulmonlar birinchi marta ramazon ro‘zasini tutdilar.
2) Ibrohim alayhissalomga ilohiy sahifalar tusha boshlagan.
3) Hijriy 73-yil. Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhu vafot etdilar.
4) Hijriy 91- yil. Andalusni fath qilish boshlangan.
5) Hijriy 472- yil. Abu Ali ibn Sino vafot etdi.
Ramazonning ikkinchi kuni:
1) Hijriy 65-yil. Abdumalik ibn Marvon Umaviy xalifa etib tayinlandi.
Ramazonning uchinchi kuni:
1) Hijriy 11- yil. Fotimai Zahro roziyallohu anho vafot etdilar.
2) Hijriy 37- yil. Tahkim voqeasi bo‘lib o‘tdi.
Ramazonning to‘rtinchi kuni:
1) Hijriy 1- yil. Hamza roziyallohu anhu birinchi sariyaga chiqdilar.
2) Hijriy 666 - yil. Antokiya Slavyanlardan qaytarib olindi.
Ramazonning oltinchi kuni:
1) Muso alayhissalomga Tavrot sahifalari tusha boshladi.
2) Hijriy 63- yil. Musulmonlar Sind shahrini fath qildilar.
Ramazonning yettinchi kuni:
1) Hijriy 361- yil. Al-Azhar universiteti ochildi.
Ramazonning sakkizinchi kuni:
1) Hijriy 273- yil. Ibn Moja rohimahulloh vafot etdilar.
2) Hijriy 455- yil. Alp Arslon Saljuqiylar voliysi etib tayinlandi.
Ramazonning o‘ninchi kuni:
1) Payg‘ambarlikning 10-yili, hijratdan 3 yil avval. Xadiyja roziyallohu anhu vafot etdilar.
2) Hijriy 485-yil. Nizomul mulk Abul Hasan Aliy ibn Ishoq o‘ldirildi.
Ramazonning o‘n birinchi kuni:
1) Hijriy 3-yil. Rosululloh sollallohu alayhi vasallam Zaynab binti Xuzayma roziyallohu anhoga uylandilar.
2) Hijriy 9-yil. Saqif qabilasi elchilari Rosululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlarida bo‘ldi.
3) Hijriy 95- yil. Sai’d ibn Jubayr vafot etdilar.
4) Hijriy 624- yil. Chingizxon vafot etgan.
5) Hijriy 922- yil. Sulton Salim Damashqni fath qildi.
Ramazonning o‘n ikkinchi kuni:
1) Hijriy 597- yil. Ibn Javziy rohimahulloh vafot etdilar.
Ramazonning o‘n uchinchi kuni:
1) Hijriy 15-yil. Umar roziyallohu anhu Shomni egalladilar
2) Hijriy 40- yil. Abu Luboba roziyallohu anhu vafot etdilar.
Ramazonning o‘n to‘rtinchi kuni:
1) Hijriy 132-yil. Abbosiylar Umaviylar poytaxti Damashqqa hujum qilishdi.
2) Hijriy 612- yil. Ibn Atoulloh Sakandariy tavallud topdilar.
Ramazonning o‘n beshinchi kuni:
1) Hijriy 3-yil. Hasan ibn Aliy roziyallohu anhu dunyoga keldilar.
2) Hijriy 37-yil. Muhammad ibn Abu Bakr roziyallohu anhu Misrga voliy etib tayinlandilar.
3) Hijriy 383- yil. Abu Bakr Xorazmiy vafot etdilar.
4) Hijriy 543- yil. Fahriddin ar-Roziy dunyoga keldilar.
Ramazonning o‘n yettinchi kuni:
1) Hijriy 2-yil. Katta Badr g‘azoti bo‘lib o‘tdi.
2) Hijriy 2-yil. Ruqayya (roziyallohu anho) binti Rosululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar.
3) Hijriy 85-yil. Mo‘minlar onasi Oyisha roziyallohu anho vafot etdilar.
4) Hijriy 124- yil. Muhammad ibn Muslim az-Zuhriy vafot etdilar.
Ramazonning o‘n sakkizinchi kuni:
1) Hijriy 21- yil. Xolid ibn Valid vafot etdilar.
2) Hijriy 560- yil. Muhyiddin ibn Arabiy dunyoga keldi.
Ramazonning yigirmanchi kuni:
1) Hijriy 8-yil Makka fath qilindi.
2) Hijriy 652- yil. Sayfuddin Qutuz dunyoga keldilar.
Ramazonning yigirma birinchi kuni:
1) Hijriy 40- yil. Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhu vafot etdilar.
2) Hijriy 95- yil. Hajjoj ibn Yusuf as-Saqofiy dunyoga keldi.
3) Hijriy 1353- yil. Fors yurti Eron davlati deb o‘zgartirildi.
Ramazonning yigirma uchinchi kuni:
1) Hijriy 9-yil Musulmonlar «Lot» nomli butni buzib tashlashdi.
2) Hijriy 26- yil. Yazid ibn Muoviya tug‘ildi.
Ramazonning yigirma to‘rtinchi kuni:
1) Hijriy 20- yil. Amr ibn Os masjidini qurish boshlandi.
Ramazonning yigirma beshinchi kuni:
1) Hijriy 8-yil. Xolid ibn Valid roziyallohu anhu «Uzzo» nomli ibodatxonani buzib tashladilar.
2) Hijriy 129-yil. Abu Muslim Xurosoniy Umaviylarga qarshi qo‘zg‘olon boshladi.
3) Hijriy 544- yil. Faxruddin ar-Roziy tavallud topdilar.
4) Hijriy 658- yil. «Ayni jolut» jangi bo‘lib o‘tdi.
Ramazonning yigirma oltinchi kuni:
1) Hijriy 762- yil. Badruddin Ayniy rohimahulloh dunyoga keldilar.
Ramazonning yigirma yettinchi kuni:
1) Hijriy 927- yil. Belgrad fath etildi.
Ramazonning yigirma sakkizinchi kuni:
1) Hijriy 2-yil. Zakot farz bo‘ldi.
Ramazonning yigirma to‘qqizinchi kuni:
1) Hijriy 1425- yil. Yosir Arafot vafot etdi.
Ramazonning o‘ttizinchi kuni:
1) Hijriy 256- yil. Imom Buxoriy vafot etdilar.
2) Hijriy 384- yil. Imom ibn Hazm dunyoga keldilar.
Toshkent Islom instituti talabasi
Muhammad Ali Muhyiddin.
Savol: Hozirgi kunda ayrim odamlar qabristonlardan o‘zlari, oilasi uchun yer sotib olib, sag‘ana qildirib qo‘yishmoqda. Bu ishlari to‘g‘rimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Qabristonlar omma foydalanishi uchun hukumat tarafidan berilgan umumiy joy hisoblanadi, hech kimning shaxsiy mulki emas.
Shunga ko‘ra unga kimdir egalik qilishi, u joydan yer sotishi yoki sotib olishi mumkin emas. Bizdan avvalgi avlodlar, ota-bobolarimiz qabristondan biror narsani olishga, hatto qurigan giyoh olishdan ham cho‘chiganlar.
Hozirda ham ayrim odamlar qabristondagi meva va o‘t-o‘lanlardan foydalanish haqida ko‘p savol berishlari bejizga emas, ana shu hadikdan paydo bo‘lgan. Ammo ming afsuski, ayrim odamlar tomonidan kimlar bilandir til biriktirib, yer sotib olish holati oz bo‘lsa-da, paydo bo‘lmoqda. Bundan ehtiyot bo‘lish lozim. Chunki bu nohaqdan yer olish hisoblanadi. Bu haqda Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam qattiq ogohlantirib, bunday deganlar: “Kim bir qarich yerni nohaqdan olsa, qiyomat kuni uni yetti qavat yer yutadi”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Sa’id ibn Zayd roziyallohu anhudan qilingan rivoyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir qarich yerni zulm ila olsa, qiyomat kuni uning bo‘yniga yetti qavat yer osib qo‘yiladi”, deganlar (Muttafaqun alayh).
Bu ishning qanchalik og‘ir ekanini tushunmagan odamlar turli vositalar bilan bir qarich bo‘lsa ham birovning yerini o‘ziga qo‘shib olishga harakat qiladilar. Islomda bu ish zulm hisoblanadi va katta gunoh sifatida qoralanadi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.