Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Yanvar, 2025   |   6 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:34
Asr
15:28
Shom
17:12
Xufton
18:31
Bismillah
06 Yanvar, 2025, 6 Rajab, 1446

Muborak Ramazon oyida Jannatga 122 eshik

15.05.2019   31732   5 min.
Muborak Ramazon oyida Jannatga 122 eshik

Muborak Ramazon oyida Jannatga 122 eshik

  • Har bir amalni faqat Alloh taoloning roziligini ko‘zlab bajarish. (Ixlosli bo‘lish).
  • Alloh taologa tavba qilish.
  • Yangi chiqqan oyni ko‘rganda duo qilish.
  • Iymon va savob umidida ro‘za tutish.
  • Iymon va savob umidida kechalarini bedor o‘tkazish.
  • Iymon va savob umidida qadr kechasida bedor bo‘lish.
  • Oxirgi o‘n kunida yanada jiddu jahd qilish.
  • Umra qilish.
  • E’tikofda o‘tirish.
  • Ro‘zadorga iftorlik qilib berish.
  • Qur’oni karimni tilovat qilish.
  • Qur’oni karimni o‘rganish va o‘rgatish.
  • Alloh taoloni zikr qilish.
  • Istig‘for aytish.
  • Tahoratni mukammal ado etish.
  • Tahorat olgandan keyin shahodat kalimasini aytish.
  • Doimiy tahoratli bo‘lib yurish.
  • Musvok ishlatish.
  • Tahorat olgandan keyin ikki rakat namoz o‘qish.
  • Azon eshitandan keyin uning duosini o‘qib qo‘yish.
  • Azon va iqomat orasida duo qilish.
  • Doimiy besh vaqt namozni ado etish.
  • Namozlarni o‘z vaqtida ado etish.
  • Xususan bomdod va asr namozlarining vaqtiga yanada rioya qilish.
  • Juma namozini doimiy ado etish.
  • Juma kuni duolar ijobat bo‘ladigan lahzalarni o‘rganib, shu vaqtlarda duo qilish.
  •  Juma kuni “Kahf” surasini o‘qish.
  • Masjidga borish.
  • Haram masjidida va Nabaviy masjidida namoz o‘qish.
  • Qubo masjidida namoz o‘qish.
  • Doimo jamoat bilan namoz o‘qishga rioya qilish.
  • Birinchi safda namoz o‘qishga intilish.
  • Doimo “Zuho” namozini ado etish.
  • Kundalik o‘qilib boriladigan sunnat namozlarini qoldirmaslik.
  • Nafl namozlarni uyda ado etish.
  • Ko‘p sajda qilish.
  • Masjidda bomdod namozini o‘qib bo‘lgandan keyin o‘z joyida quyosh chiqquncha zikr qilib o‘tirish.
  • Janoza namozi va dafn marosimiga qatnashish.
  • Yosh farzandlarni namoz o‘qishga o‘rgatish.
  • Yoshlarni ro‘za tutishga o‘rgatish.
  • Har bir farz namozidan keyin Alloh taoloni zikr qilish.
  • Ro‘zador og‘iz ochishini kechiktirmasligi.
  • Og‘iz ochish amalini shom namozidan avval bajarish.
  • Agar topilsa, xurmo bilan og‘iz ochish.
  • Doimo iftorlik duosini o‘qishga rioya qilish.
  • Iftorlik paytida duo qilish.
  • Boshqa paytlarda ham ko‘proq duo qilish.
  • Saharlik qilish.
  • Ovqat yeb, ichimlik ichib bo‘lgandan keyin Alloh taologa hamd aytish.
  • Zakotni ado etish.
  • Alloh yo‘lida infoq-ehson qilish.
  • Sadaqa berish.
  • Birovlarga oshkora qilmay sadaqa berish.
  • Masjidlar qurilishiga moddiy yoki ma’naviy ko‘mak berish.
  • Salomni keng yoyish va miskinu faqirlarga taom yedirish.
  • Yo‘ldan odamlarga aziyat beradigan narsalarni olib tashlash.
  • Ota-onaga yaxshilik qilish va ularga itoat etish.
  • Ayol kishi eriga itoat etishi.
  • Haloldan kasb qilish.
  • Doimo ahli-oila nafaqasidan xabardor bo‘lish. 
  • Yetim-yesirlarga va miskinu bechoralar nafaqasidan xabardor bo‘lish.
  • Yetimni o‘z kafilligiga olib, uning nafaqasiga qarash.
  • Yetimning boshidan silab, unga mehr-shafqat ko‘rsatish.
  • Do‘stu birodarlarning ehtiyojlarini ravo qilish.
  • Alloh yo‘lidagi do‘stlardan hol-ahvol so‘rab ko‘rgani borib turish.
  • Kasallarni holidan xabar olish.
  • Qarindosh-urug‘lar garchi, aloqalarni uzgan bo‘lsalar-da, ular bilan bordi-keldi qilish.
  •  Musulmon ko‘nglini ko‘tarib, xursand qiladigan ishlarni amalga oshirish.
  • Qiynalib qolgan kishining ishini yengillatish.
  • Zaifhol kishilarga nisbatan rahm-shafqatli bo‘lish.
  • O‘zaro nizo chiqqan, bir-biri bilan yuzko‘rmas bo‘lib ketgan insonlarning orasini isloh qilish.
  • Go‘zal xulqli bo‘lish.
  • Hayoli bo‘lish.
  • Rostgo‘y bo‘lish.
  • Bosiq, kechirimli, muloyim bo‘lish.
  •  Ko‘rishganda qo‘l berib salomlashish.
  • Ochiq yuzli bo‘lish.
  • Savdoda bag‘rikeng bo‘lish.
  • Alloh taolo harom qilgan narsalardan ko‘zni tiyish.
  • Yaxshilikka chaqirib, yomonlikning oldini olish.
  • Solihlar, yaxshi insonlar bilan birga bo‘lish.
  • Til va boshqa a’zolarni nomaqbul ishlardan saqlash.
  • Payg‘ambar alayhissalom ko‘p salovot aytish.
  • Yaxshilik qilish va ezgu ishlarga dalolat qilish.
  • Insonlar Alloh taoloni tanishiga sababchi bo‘lish.
  • Insonlarning ayblarini berkitish.
  • Sabrli bo‘lish.
  • Biror bir gunoh ish sodir etganda, ikki rakat namoz o‘qib tavba qilish.
  •  Hayvonu jonzotlarga ham shafqatli bo‘lish.
  • Insonlardan ta’ma qilmaslik.
  • Ko‘p tahlil (ya’ni, “Laa ilaaha illalloh”) va tasbeh aytish.
  • Sadaqayi joriya qilish.
  • Savdo-sotiqda rostgo‘y bo‘lish.
  • Musulmonlar g‘am-tashvishini aritish.
  • Musulmon va boshqalarga ziyon bermaslik.
  • O‘zgalarga yordam qo‘lini cho‘zish.
  • Ota-onaning do‘stlari bilan ham bordi-keldi qilib aloqani uzmaslik.
  • Shirin so‘zli bo‘lish.
  • Qo‘l ostidagi ishchi-xodimlarga shafqatli bo‘lish.
  • Bir solih amalni oz-oz bo‘lsa-da, bardavomlik ila bajarish.
  • Qo‘ni-qo‘shnilarga yaxshi munosabatda bo‘lish.
  • Mehmonlarni izzat-ikrom qilish.
  • Ota-onaning haqqiga duo qilish.
  • Do‘stu birodarining haqqiga g‘oyibona duo qilish.
  • Musulmonlarning haqqiga duo qilish va Alloh taolodan ularning gunohlarini kechirishini so‘rash.
  • Masjidlarni tozaligiga hissa qo‘shish.
  • Turmush o‘rtog‘i bilan yaxshi munosabatda bo‘lish.
  • O‘z ahli-oilasiga ta’lim-tarbiya berish.
  • Biror kishiga jabr qilgan bo‘lsa, undan rozilik olish va zimmasidagi o‘zgalarning moddiy va ma’naviy haqlarini ado etish.
  • Yomonlik ketidan uni yuvib yuboradigan yaxshilik qilish.
  • Omonatga xiyonat qilmaslik va ahdga vafo qilish.
  • Kattani hurmat, kichikni izzat qilish.
  • O‘zgalarning g‘am-qayg‘usi va dardiga sherik bo‘lish.
  • Tilni yomon so‘zlardan saqlab faqat yaxshi so‘zlarni aytish.
  • Musulmonlar obro‘sini saqlash.
  • Qalbni baxillik va hasaddan pok tutish.
  •  Insonlar orasida adolat bilan hukm qilish.
  • Musulmonlarga yaxshi ishlarda ko‘maklashish.
  • Boshiga kulfat yog‘ilgan kishiga yordam berish.
  • Yaxshilikka chaqirayotgan kishining chaqirig‘iga labbay deyish.
  • Yaxshi ish qilgan kishiga minnatdorchilik bildirish va munosib mukofotlash.
  • Shavvol oyidan olti kun ro‘za tutish. 

 

Ko‘kaldosh o‘rta maxsus islom bilim yurti mudarrisi BARATOV G‘iyosiddin manbalar asosida tayyorladi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar

Odam alayhissalom jannatdan Hindistonga tushganmi?

6.01.2025   569   4 min.
Odam alayhissalom jannatdan Hindistonga tushganmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Odam va Havvo alayhissalom man qilingan daraxt mevasini tanovul qilganlaridan keyin, Alloh ularni yerga tushirdi.

“So‘ng shayton unga vasvasa qilib: “Ey Odam, men senga abadiyat daraxtini va yo‘q bo‘lmas mulku davlatni ko‘rsataymi?”, dedi.

Bas, undan yeyishlari bilan avratlari ochilib qoldi va o‘zlarini jannat yaproqlari bilan to‘sa boshladilar. Odam Parvardigoriga osiy bo‘lib, yo‘ldan ozdi.

So‘ngra Parvardigori uni saylab — O‘ziga yaqin qilib, tavbasini qabul etdi va to‘g‘ri yo‘lga hidoyat qildi.

Alloh aytdi: “Undan har ikkingiz tushingiz. Ayrim zurriyotlaringiz ayrimlariga dushmandir. Bas, sizlarga Men tarafdan hidoyat kelganida kim Mening hidoyatimga ergashsa, yo‘ldan ozmas va baxtsiz bo‘lmas” (Toha, 120-123).

Odam va Havvo alayhumissalomlarning qayerga tushgani haqida Qur’oni karimda ma’lumot kelmagan.

Ayrim ulamolar hadislarga tayangan holda, Odam alayhissalom Hindistonga tushirilgan, degan fikrni aytadilar.

Masalan, Ibn Asokir “Tarixi Dimashq” (7/437) kitobida Odam alayhissalomning Hindistonga tushgani va jannatdan chiqarilganidan keyin o‘zini yolg‘iz his qilgani haqida hadis rivoyat qilgan.

Shuningdek, boshqa hadislar ham rivoyat qilingan, ammo bularning aksarini ulamolar zaif deganlar.

Ayrim ulamolar va salaflar Odam alayhissalom Hindistonga, Havvo onamizni esa Jidda shahriga tushganlar, deb aytganlar. Odam alayhissalom o‘z juftini qidirish jarayonida Muzdalifaga yetib kelganlar. Bu yer “izdalafa” so‘zidan olingan bo‘lib, “yaqinlashish” ma’nosini anglatadi.

Bunday rivoyatlar “Mustadrak, Imom Hokim” (2/542), “Musannaf, Imom Abdurrazzoq” (5/93-116), “Tarixi Tabariy” (1/121) kabi manbalarda uchraydi.

Biroq, aksar ulamolar bu haqdagi ma’lumotlar ahli kitoblar rivoyatlariga asoslangan deyishgan.

Tabaroniy, Abu Nuaym va Ibn Asokirlar Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilishicha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Odam alayhissalom Hindistonga tushgan”, deganlar.

Imom Tabaroniy Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumodan rivoyat qiladi: “Alloh Odamni tushirganda Hind yeriga tushirgan. U keyin Makkaga kelgan. So‘ngra Shomga borib, o‘sha yerda vafot etgan”.

Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf “Islom tarixi” kitobida, tarixchilar Odam Ato va Momo Havvo yer yuzining qaysi hududiga tushganlari to‘g‘risida ixtilof qilgani haqida yozadi. Bu borada turli-tuman va juda ko‘p gaplar aytilgan. Odam Ato va Momo Havvo Arabiston yarimoroliga tushirilgan, degan fikr egalari ko‘pchilikni tashkil etadi. Yana Hindistondagi tog‘ yaqiniga tushirilgan, deganlar ham bor, deyilgan o‘sha kitobda.

“Durri Mansur” kitobida va Ibn Asokir Ibn Abbos roziyallohu anhumo qilgan rivoyatda va boshqa bir qancha manbalarda Odam va Havvo jannatdan chiqarilganda Yer yuzining qaysi mintaqasiga tushgani haqida turli naqllar bor:

Odam va Havvo Makka bilan Toif o‘rtasidagi Dajna degan joyga tushgan;

Odam Safo tog‘iga, Havvo Marva tog‘iga tushgan. Bu ikki tog‘ ham Makka shahrida hozirgi Haram hududida joylashgan.

Odam Hind diyoriga, Havvo Jidda shahriga tushgan. Odam Havvoni istab, uni Makka shahridagi Muzdalifada topgan. Shu bois, uni Jam’ deb ham ataladi. Chunki Odam va Havvo shu yerda jamlangan, uchrashgan. Uning Muzdalifa deb nomlanishi esa Havvoning Odamga yaqin kelishi, uchrashishi uchundir. Ulamolar Hindiston tomondagi joyni Sarandib, ya’ni Shri-Lanka oroli, Bavz nomli tog‘ deganlar. Shri-Lankani 1972 yilgacha yevropaliklar Seylon deb atashgan.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi
katta o‘qituvchisi.