Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446

Ro‘zani buzmaydigan amallar

14.05.2019   36521   3 min.
Ro‘zani buzmaydigan amallar

Tanlovga!

  1. Agar ro‘zador kishi ro‘zaligini unutgan holda taom yesa, biror narsa ichsa yoki o‘z ahli bilan g‘uslni vojib qiluvchi ishga kirishsa – ro‘zasi buzilmaydi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sallollohu alayhi vasallam aytdilar: “Agar (bir kishi) unutib bir narsa yesa, ichsa, ro‘zasini tugal qilsin. Albatta uni Alloh taolo taomlantiribdi, serob qilibdi”. (Buxoriy rivoyati)

  1. Uyqusida ehtilom bo‘lsa, ro‘zaga zarar yetkazmaydi. Chunki, bu haqiqiy suratda oilaviy aloqa hisoblanmaydi. Unutib narsa yeganning holatidan ham ko‘ra bu holat tez-tez sodir bo‘ladi.

Abu Said Xudriydan rivoyat qilinadi: “Rosululloh solallohu alayhi vasallam aytdilar: “Uch narsa ro‘zadorning og‘zini ochmaydi: “Hijoma, qusish va ehtilom”. (Sunani Termiziy)

  1. Agar bir ayolga nazar solsa va erkaklik quvvati to‘kilsa yoki shu haqida o‘ylasa va suyuqlik to‘kilsa – ro‘za buzilmaydi. Chunki, bu ko‘rinishda suyuqlikning to‘kilishi ehtilom singari bo‘lib, haqiqiy aloqa sababidan emasdir.
  2. Kunduzi xushbo‘ylansa, ro‘zani buzmaydi. Xushbo‘ylik badanning sirtiga suriladi, ichiga emas. Xuddi cho‘milishga qiyos qilinadi.
  3. Kunduzi ko‘ziga surma qo‘ysa ham ro‘za ochilmaydi.

Anas ibn Molikdan rivoyat qilinadi: “Bir kishi Payg‘ambarimiz salollohu alayhi vasallamning oldilariga kelib ko‘zi og‘riyotganidan shikoyat qilib: “Ro‘zador holatimda surma qo‘ysam bo‘ladimi?” dedi. U zot: “Ha”, dedilar. (Sunani Termiziy)

Termiziy aytadilar: “Ahli ilmlar ro‘zador uchun surma qo‘yish borasida har xil fikr aytganlar. Ba’zilar makruh degan – Sufyon, Ibn Muborak va Ahmadlar, ba’zilar esa ruxsat berishgan – Shofe’iy, Anas, Hasan, Ibrohimlar”. (Sahih Buxoriy)

  1. Agar ro‘zador birovni g‘iybat qilsa, ma’no va surat jihatidan haqiqiy buzuvchi bo‘lmaganligi bois, ro‘zasi buzulmaydi. Ammo harom ishni qilgani uchun uchun gunohkor bo‘ladi. Quyidagi hadis ko‘pchilikni shunday gumon qilishiga sabab bo‘ladi: “Kim yolg‘on gapni tashlamasa va unga amal qilishdan tiyilmasa, uning yeb-ichishni tark qilganiga Alloh taoloning hech qanday hojati bo‘lmaydi”. (Sunani Termiziy) Yolg‘on, g‘iybat so‘z aytib, ro‘zam buzuldi deya, og‘zini ochib yuborgan kishi ulamolarning ijmosiga ko‘ra ham qazo, ham kafforat tutib beradi.
  2. Qusqi g‘olib kelsa, yuqorida aytilganidek ro‘zani buzmaydi.
  3. Ro‘zador erkak o‘z old avratiga dori quysa, Abu Hanifa va Muhammad nazdilarida ro‘zani ochmaydi. Ayol kishining avrati bu hukmga kirmaydi.
  4. Ro‘zadorning halqumiga chang, pashsha kabi narsalar kirsa, ro‘zaga ziyon bermaydi. Chunki, bundan saqlanishning iloji yo‘q.

10. Agar junub bo‘lib tong ottirsa, ro‘zani buzmaydi. Chunki, Oisha roziyallohu anhodan qilingan rivoyatda Payg‘ambarimiz junub bo‘lib tong ottirganlar, g‘usl qilib ro‘zalarini tutganlar. Ramazon kechasining barchasi tong otgunga qadar er-xotin aloqalariga halol qilingandir.

11. Kunduzi tishlari orasidagi no‘xatdan kichik taomni yutib yuborsa, ro‘zaga ta’sir qilmaydi. Chunki, ozgina naradan saqlanishning iloji yo‘q. Agar no‘xatdan katta narsani yutib qo‘ysa yoki o‘sha kichik narsani og‘zidan chiqarib turib yana qayta og‘ziga solsa – ro‘za buzilishiga sabab bo‘ladi. Vallohu A’lam.

 

“Fiqhul hanafiy va adillatu” kitobidan

N.Saidakbarova tarjimasi

 

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Muazzam kunlar og‘ushidamiz

05.06.2025   8511   4 min.
Muazzam kunlar og‘ushidamiz

Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.


Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.


Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.


Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan  ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.


Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!


Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.


Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.


Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni,  yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.


Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.


Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.


Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.

Xolmurod MAMAJONOV,

Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari