Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446

Saharlikda “to‘yib ovqat yeb olish kerak”mi?!

13.05.2019   39418   3 min.
Saharlikda “to‘yib ovqat yeb olish kerak”mi?!

     Tanlovga!

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Payg‘ambarimiz Muhammad sallollohu alayhi vasallam o‘z hadis shariflarida quyidagicha marhamat qilganlar: “Saharlik qilinglar, albatta unda baraka bordir”. (Buxoriy va Muslim rivoyati)

Boshqa bir rivoyatda esa “Kim ro‘za tutishni istasa, biror narsa bilan bo‘lsa ham saharlik qilib olsin”, deyilgan. (Ahmad rivoyati)

Saharlik ham dunyoviy, ham uxroviy foydalarni o‘z ichiga oladi:

- Ibodatlarni taqvo bilan qilish, subh paytida qiroat, zikr hamda istig‘for bilan mashg‘ul bo‘lishga yordam beradi. Qorni och odam esa bu narsalarga dangasalik qiladi, hosizlanadi.

- Saharlik husni xulqqa chaqiradi. Qorni och ldam esa odatda jahldor bo‘lib qoladi.

- Ro‘za tutishda dangasalik va beparvolikdan asraydi.

- Saharlik – sunnatga ergashishdir. Saharlikda Nabiy sallollohu alayhi vasallam sunnatlariga ergashaman, toat-ibodatlarimga kuch to‘playman, deb niyat qilgan kishi katta ajrlarga ega bo‘ladi.

- saharlik tunning oxirida bo‘lgani uchun duo va zikrlar qabul bo‘lishi umid qilinadi.

- Saharlik qilgan kishi ahli kitoblarga o‘xshamaydi. Chunki, hadisda bunday aytilgan: “Bizning va ahli kitoblarning ro‘zasidagi farq saharlik qilishdadir”.

- Bomdod namozini jamoat bilan ado qilishga sabab bo‘ladi.

Saharlikning afzal payti bomdod paytiga yaqin qilinganidir. To‘g‘ri, uni erta qilib olsa ham, saharlik qilmay niyat qilib yotsa ham bo‘ladi. Bu sunnatga xilofdir. Erta saharlik qilgan odam odatda uxlab, bomdodni qazo qilib qo‘yadi.

(Shu o‘rinda bir gap: “Kim ro‘za tutishni istasa, biror narsa bilan bo‘lsa ham saharlik qilib olsin”, hadisi xalq orasida noto‘g‘ri talqin qilinadi. Ya’ni kim saharlik vaqtiga uxlab, ulgurmay qolsa, hech bo‘lmaganda suv ichib olishi kerak, deyishadi. Bu mutlaqo noto‘g‘ri. Saharlik vaqti o‘tgach, narsa yeyish ro‘zani buzilishiga sabab bo‘ladi. Nabodo, kishi saharlik vaqtiga uxlab, taqvimdagi og‘iz yopish vaqtdan kech uyg‘onsa, hech narsa yemay, niyat qilib qo‘ya qoladi. Ovqat yemay ro‘zadorga aylangani, ovqat yeb ro‘zani buzgandan ming karra afzaldir!)

Xo‘sh, saharlikda qanday taomlar iste’mol qilinadi? Kuchli va to‘yimli taomlarmi? Mutaxassislar quydagi tavsiyalarni berganlar:

  • Ko‘katlar. Ma’lumki ko‘katlar vitaminlarning koni.
  • Xurmo. Uning foydali xususiyatlari ko‘pligi va to‘yimliligi uchun saharlikda yeyish sog‘lik uchun rosa foydali.
  • Sut va sutlik mahsulotlar. Ularda protein va suyaklarni mustahkamlovchi kalsiy moddasi juda ko‘p.
  • Suv. Suvni ham me’yorda juda ko‘p ham, juda kam ham qilmayichiladi.
  • Meva va sabzavotlar. Vazn to‘plashdan himoya qiladi hamda organizmga foydali ozuqalarni yuboradi.
  • Yengil hazm bo‘ladigan taomlar, sho‘rvalar.

Saharlikda kuchli tuzlangan, dudlangan, gazli, yog‘li, o‘ta shirin hamda badhazm narsalarni yemaslik lozim. Maslan, kunda osh, qozon kabob, norin, manti, honim, beshbarmoq singari kuchli taomlarni yeyish oshqozonning zo‘riqishiga olib keladi.

Ma’lumki, ro‘za tutilganda oshqozon yil davomida uchrgan qiyinchiliklardan xalos bo‘ladi, dam oladi va o‘z-o‘zini tozalaydi. Oddiy tilda aytganda, “hashar” sodir bo‘ladi. Shu bois, hamma o‘zining jismoniy salohiyatidan kelib chiqqan holda saharlikni o‘rtacha qilgani, dasturxonda meva-sabzavotlar hamda xurmo arimasligi lozim.

 

Xadichai Kubro ayol-qizlar bilim yurti

 o‘qituvchisi N.Saidakbarova tayyorladi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

09.06.2025   3476   4 min.
Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

Har yangi kunning tongini ko‘rganingizda qalbingizni zikr ila to‘ldiring. Iymon zikrlariga quloq tutar ekansiz, borliq Yaratgan Zot sari talpinayotganini his qilasiz. Alloh taolo aytadi: «...Mavjud bo‘lgan barcha narsa hamd bilan Unga tasbeh aytur...»[1]. Balki uyda, balki ko‘chada, qayerda bo‘lsangiz-da, Allohning zikriga shoshiling. Zikrlarni ko‘paytirganingiz sari Allohga bo‘lgan muhabbatingiz ortib boradi, osmonlaru yerning Xoliqi bo‘lgan Alloh taolodek buyuk Zot suyanchig‘ingiz ekanini anglaysiz...

Ushbu misralarni doim yodda tuting:

Gar ersa qalblar Xoliqin zikridin mosuvo,
Alar jasad ichidin joy olgan tosh kabi go‘yo.

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.
Toshda na mehr va na his bor. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Robbini zikr qiladigan bilan zikrdan yiroqda bo‘lgan kishi xuddi tirik bilan o‘lik kabidir” [2],  deganlar.

Yana Nabiy alayhissalom: “Sizlarga amallaringizning eng xayrlisi va Sultoningiz huzurida eng pokiza, darajangizni yuqorilatadigan, sizlar uchun tillo-kumushlarni ehson qilgandan-da, dushmaningizga yo‘liqib, uning boshini tanasidan judo qilishingiz, u ham sizning kallangizni bo‘yningizdan uzib tashlashidan-da yaxshiroq amal qaysi ekanini bildirib qo‘yaymi?!” dedilar. Sahobalar: ”Ha, ey Allohning Rasuli”, deyishdi. U zot: U Allohning zikridir”,3] dedilar.

Ubayd ibn Umayr aytadilar: “Mo‘minning amal daftaridagi hamd ila tasbeh – u bilan dunyo tog‘laricha tillo sudralib yurishidan xayrlidir”.

Nabiy alayhissalom yana boshqa bir hadisda: «Alloh taoloning fazilat izlab kezib yuruvchi farishtalari bo‘lib, ular zikr aytib o‘tirilgan davralarni izlab yurishadi. Shu asnoda zikr bo‘layotgan davrani topishsa, farishtalar zikr halqasidagilar bilan birgalikda o‘tirishadi va bir-birlarini qanotlari bilan o‘rab olishadi, shu tarzda zikrdagi kishilar bilan dunyo osmonining orasi farishtalar bilan to‘lib ketadi. Zikr halqasidagi kishilar tarqalib ketishsa, farishtalar osmonga ko‘tarilib ketishadi.

Keyin Alloh taolo hammasini bilib turgani holda, ulardan: “Qayerdan keldinglar? – deb so‘raydi. Ular: “Biz yerdagi bandalaring oldidan keldik. Ular Senga tasbeh aytyaptilar, takbir, tahlil aytib, Senga maqtov yo‘llayaptilar va O‘zingdan so‘rashyapti”, deb javob qaytarishadi.

Alloh taolo: “Ular Mendan nimani so‘rayapti?” – dey­di. Farishtalar javoban: “Sendan jannatingni so‘rashyapti”, deyishadi.  Alloh taolo: “Ular jannatimni ko‘rishganmi?” – deya farishtalardan yana savol so‘raydi. Farishtalar javob berib: “Yo‘q! Ey Yaratgan Zot!” – deyishadi. Alloh subhanahu va taolo yana: “Mabodo ular jannatimni ko‘radigan bo‘lsalar, holat qanday bo‘ladi-ya?” – deydi. Farishtalar: “Ular yana Sendan panoh tilashyapti”, deyishadi. Alloh taolo savol tariqasida: “Nimadan panoh berishimni so‘rashyapti?” – deydi.

Ular: “Jahannamingdan, ey Yaratgan Zot!” – deb javob qaytarishadi. “Ular do‘zaximni ko‘rganmi?” – deb so‘raydi Alloh taolo. Javob qaytarib: “Yo‘q!” – deyishadi ular.

Alloh taolo: “Ular do‘zaximni ko‘rishsa qanday bo‘larkin?” – deydi.

Farishtalar: “Ular yana Sendan mag‘firat qilishingni so‘rashyapti”, deyishadi.

Alloh taolo: “So‘zsiz ularning gunohlarini kechirdim, ularga so‘rovlarini ato etdim va panoh tilagan narsalaridan ularni O‘z panohimga oldim”, deydi.

Farishtalar: “Ey Yaratgan Zot! Ular orasida falonchi, o‘ta xatokor qul ham bor. U o‘tib keta turib ularning oldiga o‘tirib oldi”, deyishadi. Alloh taolo shunday deya marhamat qiladi: “Uni ham kechirdim! Ular hammajlislari badbaxt bo‘lmaydigan kishilardir”, deydi»[4]dedilar. 

 


[1]  Isro surasi, 44-oyat.
[2]  Imom Muslim rivoyati.
[3]  Imom Termiziy rivoyati.
[4]  Imom Muslim rivoyati.