Kunlarning birida do‘stimning uyiga mehmon bo‘lib bordim, suhbat qurib o‘tirgan edik chamasi to‘rt yoshlik bolasi kelib uning bo‘yniga osilib, ota bugun biz jannatda bir qasr qurmadikku dedi. Men xato eshitdim deb o‘yladim. U yana shu gapini takrorladi. Qolgan farzandlari kelib ukalari aytgan gapni takrorlashdi. Shunda men xayratda qoldim va kuzattim. Do‘stim menga farzandalarim bilan qanday qilib jannatda qasr qurishimizni ko‘rishni xohlaysanmi dedi. Men esa albatta xohlayman dedim. Shunda ular jamlanib o‘tirishdida, Ixlos surasini 10 marta o‘qishdi. Tugagach farzandlar alhamdulillah bugun biz jannatda bir qasr qurdik deb xursand bo‘lishdi.
So‘ng do‘stim farzandlaridan u qasrda nima bo‘lishini xohlaysizlar deb so‘radi. Bolalar bizni xursand qiladigan ko‘p narsalar bo‘lishligini xohlaymiz dedilar. Do‘stim ularga “La havla vala quvvata illaa billah” ni aytdi, ular ham bu duoni takrorlashdi.
Do‘stim yana bolalariga savol berdi. Qiyomatda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamni ko‘rishni va uzotning havzlaridan suv ichishni xohlaysizlarmi? dedi. Ular ha deyishdi. Shunda do‘stim ularga tashahhuddan keyin o‘qiladigan “Allohumma solli ala Muhammad va alaa aali Muhammad” ni o‘qib berdi, farzandalari esa takrorlashdi.
So‘ng bolalar xursand bo‘lib, biri dars qilishga, biri o‘yinini davom ettirishga yana biri ishini tugatish uchun tarqaldilar.
Men esa do‘stimning farzandlariga Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning sunnatlarini bu shaklda o‘rgatganligidan juda xayratlanib, men ham farzandlarimga shu shaklda o‘rgatsam bo‘lar ekan deya, uyga qaytdim.
Aziz do‘stim sizning ham bu tarbiya shaklini aziz farzandalaringizga o‘rgatish imkoningiz bor.
Toshkent shaharidagi “Shayx Zayniddin” jome’ masjidi imom xatibi Abduraxmanov Yaxyo
Imom Abu Mansur Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlashga oid O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori yurtimizda ilmiy-ma’rifiy merosga, xususan, islomiy ilmlarning rivojiga ulkan hissa qo‘shgan allomalarga bo‘lgan e’tiborning yorqin namunasidir. Bu qaror nafaqat Imom Moturidiy ibratli hayot yo‘li va moturidiylik ta’limotini keng yoyish, balki diniy bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifatga asoslangan jamiyatni shakllantirishda ulkan ahamiyat kasb etadi.
Qaror chora-tadbirlar dasturida nazarda tutilgan amaliy ishlar doirasida allomaning tug‘ilib, ijod qilgan va mangu qo‘nim topgan Samarqandda o‘tkaziladigan “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusidagi xalqaro hamda “Moturidiylik ta’limoti va hozirgi zamon” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi, ilmiy maqolalar tanlovi, allomaning nodir qo‘lyozma va nashr nusxalari, kitoblari ko‘rgazmasi, Abu Mansur Moturidiy majmuasini qayta ta’mirlash va obodonlashtirish Davlatimiz rahbarining buyuk allomalarga munosib e’tibor qaratayotgani, Islom sivilizatsiyasining jahon ilm-fanidagi o‘rnini yanada mustahkamlashga intilayotganini yaqqol namoyon etadi.
Shuningdek, xorijlik tadqiqotchilar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha, imom-xatiblar hamda diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida “Moturidiylik ta’limoti bilimdoni” tanlovini o‘tkazish, madaniy-ma’rifiy uchrashuv va seminar-treninglar, davra suhbatlari tashkil etish, yubileyga bag‘ishlangan esdalik suvenirlarini muomalaga chiqarish, xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan noyob qo‘lyozma asarlar va boshqa madaniy boyliklarning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish, badiiy-publitsistik film, mediamahsulotlar, audiovizual asarlar yaratish, ularni mahalliy va xorijiy ommaviy axborot vositalarida e’lon qilish, internet tarmog‘i va ijtimoiy tarmoqlarda keng targ‘ib qilish Imom Moturidiyning boy ilmiy merosini chuqur o‘rganish va uning ta’limotini keng ommaga yetkazishda muhim qadam bo‘ladi, albatta.
Ayniqsa, Imom Moturidiyning “Ta’vilot al-Qur’on” va “Kitob at-tavhid” asarlari va moturidiylik ta’limotiga oid manbalarning o‘zbek va xorijiy tillardagi ilmiy-izohli akademik tarjimalarini nashr etish, olimning merosiga oid ilmiy-tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash kelajak avlod uchun katta manba bo‘lib xizmat qiladi, insha Alloh.
Moturidiylik ta’limotining asosiy tamoyillaridan hisoblangan mo‘tadillik va bag‘rikenglik bugungi dunyo tinchligi, birdamligini ta’minlashda juda muhim. Shu nuqtayi nazardan, mazkur qaror xalqaro maydonda ham O‘zbekistonning ma’rifat va ilmga bo‘lgan e’tiborini, diniy bag‘rikenglik va hamjihatlikni targ‘ib etishga qaratilgan sa’y-harakatlarini yanada kuchaytiradi.
Xulosa qilib aytganda, Qaror Imom Moturidiy merosini asrab-avaylash va uning ta’limotini keng targ‘ib qilish, shu bilan birga, yoshlarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash hamda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni mustahkamlashga ulkan hissa qo‘shadi.
Muhammadolim Muhammadsiddiqov,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari,
professor