Joriy yilning 21-22 dekabr kunlari Turkiya Respublikasining Istambul shahrida Yevrosiyo Fatvo kengashining III-yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Yig‘ilish “Zamonaviy davrda fatvo mavzusida duch kelinayotgan muammolar hamda dolzarb iqtisodiy masalalar” mavzusi ostida bo‘ldi.
Mazkur yig‘ilishda Yevropa, Rossiya, Kavkaz, Markaziy Osiyo, Afg‘oniston kabi bir qator davlatlardan Fatvo masalalari bo‘yicha mutasaddi ulamolar ishtirok etishdi. O‘zbekistondan O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo bo‘limi mudiri Homidjon Ishmatbekov qatnashdi.
Yig‘ilish kun tartibidan:
- hozirgi kunda diniy masalalarga javob berishda uchrayotgan uslubiy muammolar;
- qonuniy jihatdan tartibga solingan masalalarda fatvo berish siyosati;
- ba’zi zamonaviy iqtisodiy masalalar va ularning shar’iy ahkomlari kabi mavzular o‘rin olgan edi.
Yig‘ilishning birinchi kunida kun tartibidagi birinchi va ikkinchi masala yuzasidan ulamolar o‘zaro fikr almashdilar. Jumladan, hozirgi zamonda Fatvo berish masalasida ba’zi bir kishilar tomonidan biror-bir mazhabning usuliy qoidalariga rioya qilmagan holda, umumiy qoidalardan kelib chiqib fatvo berish mo‘min-musulmonlar orasida ziddiyatli holatlarni keltirib chiqarayotganligini ta’kidlab o‘tdilar.
Xususan, internet tarmog‘i orqali aholidan berilayotgan savollarga javob berayotgan kimsalar savol berayotgan jihatning ijtimoiy, iqtisodiy ahvolini hatto diniy saviyasini ham bilmay turib javob berishlari to‘g‘ri emasligi aytib o‘tildi.
Ikkinchi kuni hozirgi zamonda uchrayotgan ba’zi iqtisodiy-tijoriy masalalar (oltin asosidagi veksel savdosi va uni ijaraga olish-berish, foreks, raqamli kriptopullar savdosi, tarmoqli savdo va h.k.z) ustida bahs va munozara olib bordilar hamda ularning shar’iy hukmlari bo‘yicha bir to‘xtamga keldilar.
Eslatib o‘tamiz, Yevroosiyo fatvo kengashi 2016 yilning oktyabr oyida Yevroosiyo Islom kengashining IX-yig‘ilishida ta’sis etilgan. Uning asosiy vazifasi yevroosiyo hududida istiqomat qilayotgan musulmonlarning hayotida uchrayotgan diniy masalalarni hamkorlikda hal etishdan iboratdir.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Savol: Umraga borgan kishi, yetti marta tavofni qilib bo‘lgach, toliqib qolib, Safo va Marva orasida sa’yni qilmay, mehmonxonaga ketib qolsa, nima qilishi lozim bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu odam mehmonxonada biroz orom olgach, haramga qaytib, sa’yni qilishi vojib bo‘ladi. Chunki Safo va Marva orasida yetti marta sa’y qilish umraning vojiblaridan sanaladi. Shuning uchun umra qilayotgan odam tavofdan keyin sa’yni tugatmaguncha ehromdan chiqa olmaydi. Agar sa’ydan oldin sochini oldirib, ehromdan chiqqan bo‘lsa, o‘z vaqtidan oldin ehromdan chiqqani uchun, zimmasiga bir jonliq so‘yish vojib bo‘ladi. Shu bilan birga sa’yni qilishi ham lozim bo‘ladi. Agar keksa yoki bemorligi tufayli o‘zi yurishga qiynalsa, aravada sa’y qilsa ham joiz bo‘laveradi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.