Ibn Qayyim rahimahulloh aytadi: “Sahobai kiromlar urushda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni o‘z tanalari bilan himoya qilar edilar. Ular u zot alayhissalomning atroflarida urushib, o‘ldirilardilar”.
Banu Diynor qabilasidan bo‘lgan bir ayol. Uning eri, akasi va otasi Uhudda shahid bo‘ldi. Unga yaqinlari halok bo‘lgani haqida xabar berilganda, u “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga nima bo‘ldi?” deb so‘radi. Odamlar “Ey Ummu Falon, u zot yaxshilar” deyishdi. Ayol odamlardan “U zot alayhissalomni menga ko‘rsatinglar. Ko‘zim bilan ko‘rayin” deb iltimos qildi. Ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ishora qilishdi. Ayol sevikli Payg‘ambarimiz alayhissalomni ko‘rgach, “Siz (ni ko‘rganim)dan keyin boshqa barcha musibatlar arzimasdir” dedi.
Ibn Murdavayhi rahimahulloh Oisha onamiz roziyallohu anhodan rivoyat qiladilar: “Bir kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga keldi va “Ey Rasululloh, albatta, siz men uchun o‘zimdan ham sevikliroqsiz. Siz men uchun ahli oilamdan ham sevikliroqsiz. Siz men uchun bolamdan ham sevikliroqsiz. Men uyda o‘tirgandim. Sizni esladim. Sizni ko‘ray deb sabrim chidamay, huzuringizga keldim. Endi sizga nazar solay” dedi”.
Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhu aytadilar: “Jonim qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga yaqin bo‘lish men uchun oilam, qarindoshlarimga yaqin bo‘lishdan ko‘ra mahbubroqdir”.
Ibn Murdavayhi rahimahulloh rivoyat qiladilar: “Umar ibn Xattob roziyallohu anhu Nabiy sollallohu alayhi vasallamning amakilari Abbosga qarata: “Islomni qabul qiling! Allohga qasamki, sizning islomni qabul qilishingiz men uchun Xattobning musulmon bo‘lishidan ko‘ra mahbubroqdir” dedilar.
Umar roziyallohu anhu bu gapni aytishlariga sabab shuki, Nabiy sollallohu alayhi vasallamning amakilari Abbos roziyallohu anhuning musulmon bo‘lishlari Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni ko‘proq xursand bo‘lishlariga sabab bo‘lardi.
Imom Muslim rahimahulloh Amr ibn Oss roziyallohu anhudan rivoyat qiladilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan ko‘ra biror kishi men uchun sevikliroq emas va ko‘zimga ulug‘vorroq bo‘lib ko‘rinmaydi ham. U zot alayhissalomni ulug‘laganimdan biror marta ko‘zim bilan u zotning yuzlariga tikilib qaray olmaganman. Agar mendan u zotni vasf qilib berishni so‘ralsa, bu ishni qilolmayman. Chunki men u zotning yuzlariga tikilib qaray olgan emasman”.
Is'hoq Tujaybiy rahimahulloh aytadilar: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam Rafiyqul A’loga ko‘chganlaridan so‘ng sahobai kiromlar qachon u zotni eslasalar, boshlari egilib, badanlari titrab, barchalari yig‘lab yuborar edilar”.
Qozi Iyoz rahimahulloh aytadilar: “Shuningdek, tobeinlardan ham ko‘plari shunday edilar. Ba’zilari u zot alayhissalomni yaxshi ko‘rganlaridan, sog‘inganlaridan shunday bo‘lsalar, ba’zilari u zot alayhissalomning haybat va viqorlaridan shunday qilishardi”.
Mus’ab ibn Abdulloh rahimahulloh aytadilar: “Agar imom Molikning huzurida Nabiy sollallohu alayhi vasallam zikr qilinsalar, u kishining ranglari o‘zgarar, egilib qolar edilar. Hatto bu hol birga o‘tirganlarga og‘ir kelardi. Bir kuni Imom Molik rahimahullohga shu ishlari haqida aytildi. Shunda u zot “Agar sizlar ham men ko‘rgan narsani ko‘rganingizda, mendan sodir bo‘lgan ish uchun meni koyimagan bo‘lardingiz.
Muhammad ibn Munkadirni ko‘rganman. U qurrolarning sayyidi edi. Agar undan biror hadis so‘rasak, u shunaqa yig‘lardiki, bizning rahmimiz kelib ketardi.
Ja’far ibn Muhammadni ko‘rganman. U sertabassum, hazilkash odam edi. Agar uning yonida Nabiy sollallohu alayhi vasallam zikr etilsalar, rangi sarg‘ayib ketardi. Uning faqatgina tahoratli holdagina Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan hadis rivoyat qilishini ko‘rganman. Bir muddat uni ziyorat qilganimda, uni faqat uch xislatdan biri ustida ko‘rganman: yo namoz o‘qiyotgan, yo sukut qilib o‘tirgan yoki Qur’on o‘qiyotgan holatda bo‘lardi. Foydasiz gaplarni umuman gapirmas edi. U Alloh azza va jalladan qo‘rqadigan olimlar va obidlardan biri edi.
Abdurrohman ibn Qosim Nabiy sollallohu alayhi vasallamni zikr qilgan paytda, yuziga nazar solinsa, uning yuzidan xuddi qon chiqayotgandek bo‘lardi (ya’ni qizarib ketardi). Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning haybatlaridan uning og‘zidagi tili qurib qolardi.
Omir ibn Abdulloh ibn Zubayrning ziyoratiga bordim. Uning oldida Nabiy sollallohu alayhi vasallam zikr qilinsalar, yig‘layverib, hatto ko‘zida yosh qolmas edi.
Zuhriyni ko‘rdim. U odamlarga ulfat, qadrdon kishi edi. Agar uning huzurida Nabiy sollallohu alayhi vasallam zikr qilinsalar, go‘yo u seni, sen esa uni tanimaydigandek bo‘lib qolar edi.
Safvon ibn Sulaymning oldiga borib turardim. U g‘ayratli obidlardan edi. Agar Nabiy sollallohu alayhi vasallam zikr qilinsalar, yig‘lardi. Yig‘isi davom etaverganidan odamlar o‘rnilaridan turib, uning oldidan ketardilar”.
Imom Molik rahimahulloh Hadisi sharif o‘qiyotganlarida ranglari o‘zgardi. O‘qib bo‘lganlaridan keyin shogirdlari “Boya hadis o‘qiyotganingizda yuzingizda biroz o‘zgarish bo‘ldi. Buning sababi nima, ustoz?” deb so‘rashdi. Imom Molik rahimahulloh “Chayon chaqib oldi” deb javob berdilar. Shogirdlari hayratlarini yashirolmay, “Nega unda hadis o‘qishni to‘xtatmadingiz?” deb so‘rashganda, buyuk imom mana bu olamshumal javobni bergan ekanlar: “RASULULLOH SOLLALLOHU ALAYHI VASALLAMNING SO‘ZLARINI BO‘LGIM KЕLMADI!”
Alloh taolo bizga ham shunday muhabbat ato etsin! Qiyomatda, Jannatda u zot alayhissalom bilan birga bo‘lishimizni nasib etsin!
Internet ma’lumotlaridan
Nozimjon Iminjonov tarjimasi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَذْكُرِ اسْمَ اللهِ، وَإِنْ نَسِيَ أَنْ يَذْكُرَ اسْمَ اللهِ فِي أَوَّلِهِ فَلْيَقُلْ بِسْمِ اللهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Qachon birortangiz taom yesa, Allohning ismini zikr qilsin. Agar avvalida Allohning ismini zikr qilishni unutib qo‘ysa, «Bismillahi avvalahu va axirohu» desin», dedilar» (Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilganlar).
Ba’zan taom tanovul qilish paytida inson shoshilib, «Bismillah»ni aytish esidan chiqib qoladi. Bir oz yeganidan keyin «Bismillah»ni aytmagani esiga tushib qoladi. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning ushbu hadisi shariflariga binoan, ana shunday vaqtda «Bismillahi avvalahu va axirohu» demog‘i lozim.
Bu jumlaning ma’nosi «avvalida ham, oxirida ham Bismillah» degani bo‘lib, taomning barakasini qaytaradi va unga shayton sherik bo‘lishini qirqadi.
وَعَنْهَا قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَأْكُلُ فِي سِتَّةٍ مِنْ أَصْحَابِهِ فَجَاءَ أَعْرَابِيٌّ فَأَكَلَهُ بِلُقْمَتَيْنِ، فَقَالَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَمَا إِنَّهُ لَوْ سَمَّى كَفَاكُمْ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَصَحَّحَهُ.
Yana o‘sha kishidan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam o‘zlarining oltita sahobalari bilan taom yemoqda edilar. Bir a’robiy kelib, ikki luqmada (hammasini) yeb qo‘ydi. Shunda u zot sollallohu alayhi vasallam: «Agar u tasmiya aytganida, hammangizga yetar edi», dedilar» (Termiziy rivoyat qilgan va sahih, degan).
Bu hadisi sharifda har bir odam taomni «Bismillah»ni aytib yesa, u barakali bo‘lishiga dalolat bor.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam va u kishining olti sahobalari albatta «Bismillah»ni aytib, so‘ng taom yeyishni boshlaganlar. Ammo haligi a’robiyning «Bismillah»ni aytmay taom yegani barakani qochirdi.
وَكَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ جَالِسًا وَرَجُلٌ يَأْكُلُ فَلَمْ يُسَمِّ حَتَّى لَمْ يَبْقَ مِنْ طَعَامِهِ إِلَّا لُقْمَةٌ، فَلَمَّا رَفَعَهَا إِلَى فِيهِ قَالَ: بِسْمِ اللهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ، فَضَحِكَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثُمَّ قَالَ: مَا زَالَ الشَّيْطَانُ يَأْكُلُ مَعَهُ، فَلَمَّا ذَكَرَ اسْمَ اللهِ اسْتَقَاءَ مَا فِي بَطْنِهِ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالنَّسَائِيُّ.
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam o‘tirgan edilar. Bir kishi taom yer edi. U tasmiya aytmadi. Faqat bir luqma taom qolgandagina «Bismillahi avvalahu va axirohu» dedi. Shunda Nabiy sollallohu alayhi vasallam kuldilar va:
«Shayton u bilan taom yeb turdi. Allohning ismini zikr qilganida qornidagi narsani qusib yubordi», dedilar» (Abu Dovud va Nasoiy rivoyat qilganlar).
Bu ham barchamiz uchun dars. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bor joydagi har bir o‘tirish, harakat va sakinat hammaning diqqat e’tiborida bo‘lishi ma’lum.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam o‘tirgan joyda bir odam «Bismillah»ni aytmay, taom tanovul qila boshladi. Hamma damini ichiga yutib, nima bo‘lar ekan, deb kutib turdi.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam esa indamas edilar. Haligi kishi esa taom yeyishda davom etar edi. Endi nima bo‘ladi? Atigi bir luqma taom qolganda birdan esiga tushib qolib:
«Bismillahi avvalahu va axirohu» dedi».
Shunda Nabiy sollallohu alayhi vasallam kuldilar va: «Shayton u bilan taom yeb turdi. Allohning ismini zikr qilganda qornidagi narsani qusib yubordi», dedilar».
Demak, taomni «Bismillah»ni aytmay yegan odam bilan birga shayton ham uning taomidan qo‘shilishib yeb turar ekan.
Bu esa ham gunoh, ham taomning barakasini qochirishdir. Shuning uchun bu masalaga juda ehtiyot bo‘lmoq kerak. Mabodo avvalida aytish esdan chiqib qolgan bo‘lsa ham, eslagan zahoti aytish lozim.
Allohning ismini zikr qilib, so‘ng taom yeyishni boshlash islomiy ovqatlanish madaniyatining boshida turadi.
Albatta, taom Alloh taolo tomonidan bandaga beriladigan ulkan ne’mat ekanligi hech kimga sir emas. Doimo Allohni eslab turishi lozim bo‘lgan banda uchun ne’matga erishgan paytda ne’mat beruvchi Zotni eslash zarurati yana ham ortadi. Ana shunday paytda Allohni – ne’mat beruvchi Zotni esidan chiqargan odam xato qilgan bo‘ladi. Agar o‘zi eslab, xatosini to‘g‘rilasa, yaxshi. Agar uning esiga tushmasa, atrofdagilar unga eslatib qo‘yishlari lozim. Chunki Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam doimo shunday qilganlar.
«Hadis va hayot» kitobi 16-juzidan