Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Iyun, 2025   |   24 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:40
Shom
20:03
Xufton
21:41
Bismillah
20 Iyun, 2025, 24 Zulhijja, 1446

Yigitga yalqovlik yarashmas

16.08.2018   9188   3 min.
Yigitga yalqovlik yarashmas

Ona yurtning ravnaqi bilim kasb, hunar etagini tutgan g‘ayratli yoshlar bilandir. Yigitlari jasur, pahlavon; qizlari hayo va iboli, ilmda peshqadam yurtni dunyo tanib, barcha havas qiladi.

Ibodatli, duogo‘y keksalar o‘z tajriba va bilimlarini yoshlarga o‘rgatib tursa, yoshlar esa ularning pand-nasihatlarini qulog‘iga olsa, bu yurt farzandlari jasur, qizlari vafodor suyukli yor bo‘ladi.

Shu bois yoshlar dangasa, yalqov degan illatni o‘zlaridan otishlari, ilmli, hunarmand, usta dehqon degan sharafli nom olib, ko‘kraklarini kerishlari kerak.

Bundan ellik yillar oldin yoshligidan diniy va dunyoviy ilmni yaxshi egallagan shijoatli bir inson bo‘lardi. Bu inson yoshligida madrasani tugatib, so‘ngra hunar o‘rganishga kirishib, bir necha kasb egallagandi. Tibbiyot bilan ham shug‘ullanib, odamlarga turli malhamlar tayyorlab, necha bemorlar dardlariga darmon bo‘lardi. Umrining bir daqiqasini ham bekor o‘tkazmay, qishloqdagi to‘y-ma’rakalarga bosh bo‘lar, yoshlarga odob-axloq, muomala odoblarini o‘rgatardi. O‘zi nihoyatda rostgo‘y, sabrli, halol insonligi bois hayotida aslo xorlik, yetishmovchilik degan narsani bilmagan. Undan bu ishlarga qanday vaqt topishini so‘rashganida:

“Avvalambor vaqtni, o‘tayotgan umrni qadrlash kerak! Uning bir lahzasini ham behuda o‘tkazmaslik, umr qo‘ldan ketsa, uni boshqa ortga qaytara olmaslikni anglash lozim. Ruh qushi jasaddan ajrab Haqqa uchsa, ilm o‘rganish, kasb-hunar qilish va boshqa biror narsaga imkon bo‘lmaydi. Harakat qilay desang, ilojing yo‘q! Hatto ustingda o‘rmalab yurgan hasharotlarni “kisht” deb haydashga quvvating bo‘lmaydi. Im­kon qo‘ldan ketgach, omad yuz o‘girgach, afsusdan ne foyda, g‘animat umrni suvga oqizishdan kimga foyda, kimga zarar?” deb javob bergan ekan.

Ha, ruh qushi tanni tark etmasdan yalqovlik­ni tashlab, oldinga intilmoq kerak. Umrimiz­ning oltin javohirini o‘z qo‘limiz bilan sin­dirmaylik.

Mardikor bozoriga bordim, oldimga bir nechta barvasta yigit yugurib kelib: “Nima xizmat?” dedi.

“Menga kompyuter ustasi, mohir elektrik, yaxshi kafelchi kerak, ichingizda shu kasb egalari bormi?” dedim. “Aka, siz aytgan kasbimiz bo‘lganda mardikor bozorda yurarmidik!” dedi bir yigit. “Siz qarib chol bo‘lganingiz yo‘q, hammangiz yoshsiz, bir yillik umringizni kasbga bag‘ishlasangiz, bir umr rohatda yashaysiz!” dedim ularga.

Azizlar! Bolalarimizni ko‘p erkalamay, ularni yoshligidan biror hunar egasi qilsak, bir umr bizdan minnatdor bo‘lib yashaydi. Ilmsiz, hunarsiz bo‘lsa, ota-onani bir umr ayblab o‘tadi.

Ey aziz farzand! Aslo yalqov bo‘lma, dangasalik illatini o‘zingdan ot. Agar yuqorida aytganimdek, bir-ikki yil shogirdlikka tushib bir kasbning etagidan tutsang, umringning oxirigacha birovga mute bo‘lmasdan rohatda yashaysan. O‘zganing qo‘liga mute bo‘lmaysan, o‘g‘rilik qilmaysan, haloldan mol topasan. Ozgina sinovlarga bardosh bermasdan ustozlar o‘giti, otangning pandini olmasang, boshingga sinovlar yog‘iladi. Keyingi pushaymon o‘zingga dushman!

***

Yurtning kamoli yoshlar bilandir,

Imoni mustahkam boshlar bilandur.

Avlodlari yalqov, dangasa yurtning,

Kelajagi sinar, toshlar bilandur.

 

Oldinga intil bolam, faqat oldinga,

Nokas-la do‘st bo‘lma, yetgin qadringga.

Nojins, pastlar bilan nodon do‘st bo‘lar,

Qoch, yo‘qsa topilmas davo dardingga.

 

Bir joyda o‘tirma nasibang kutib,

Yel-yugur bir kasbning etagin tutib,

Kalxatdek o‘limtik-o‘laksa yema,

Burgutdek halol ye, o‘ljangni tutib.

 

“Qasamini buzgan qiz” kitobidan

Ibratli hikoyalar
Boshqa maqolalar

Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!

20.06.2025   1680   3 min.
Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!
2025 yilning 26 iyun kuni – yangi 1447 hijriy yil – Muharram oyi boshlanishining 1 kunidir. Ashuro kuni 2025 yilning 5 iyul, shanba kuniga to‘g‘ri keladi.

Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.


Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).


Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).


Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).

Sufyon ibn Uyayna rahmatullohi alayh: “Bu hadisni oltmish yil tajriba qildim va faqatgina yaxshilik ko‘rdim”, deganlar.


Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).


Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).

Ulamolarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu niyatlariga e’tiboran, Ashuro kuniga qo‘shib bir kun oldingi yoki bir kun keyingi kunda ham ro‘za tutmoq afzal deydilar.

Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.

Davron NURMUHAMMAD