Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyun, 2025   |   17 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
13 Iyun, 2025, 17 Zulhijja, 1446

Biz odam savdosiga qarshimiz!

30.07.2018   5728   3 min.
Biz odam savdosiga qarshimiz!
Odam savdosi holati haqida aholining xabardorligini oshirish, jabrlanuvchilarni qo‘llab-quvvatlash va ularning huquqlarini himoya qilish, bu mudhish jinoyatning oldini olish maqsadida BMT Bosh Assambleyasining 2013 yildagi rezolyutsiyasi bilan 30 iyul – “Butunjahon odam savdosiga qarshi kurashish kuni”, deb e’lon qilingan.
 
O‘zbekistonda ham bu sanaga alohida e’tibor qaratilmoqda. Boisi global muammolardan hisoblangan odam savdosi jinoyati mamlakatimizda hamon uchrab turibdi.
 
Inson huquqi, erkini cheklash, hatto uning hayotiga zomin bo‘luvchi bu illat zamirida chirkin boylik orttirishdek mudhish maqsad yashiringan. Shuning uchun ham har yili millionlab odamlar bu illat domiga tushib qolayotir. Odamfurushlar asosan aldov, zo‘ravonlik yo‘li bilan yoshlar va ayollarni o‘z girdobiga tortmoqda.
 
Turli yo‘llar bilan xorijiy davlatlarga olib ketilib, og‘ir majburiy mehnatga majbur etilgan, eng yomoni, tuban ishlarga mahkum etilgan odamlar, ayniqsa xotin-qizlarni qutqarish, yurtimizga qaytarish borasida mamlakatimizda davlat organlari bilan bir qatorda jamoat tashkilotlari ham faoliyat yuritmoqda.
 
Respublika “Istiqbolli avlod” ijtimoiy axborot markazi shu yo‘nalishda 2001 yildan beri faoliyat yuritmoqda.
 
– Xalqaro hamkorlik asosida markazimizda +99895 1439494 raqamli “Dolzarb aloqa tarmog‘i” tashkil etilgan, − deydi markaz direktori Nodira Karimova. − Ko‘pincha odam savdosi jabrlanuvchilari mazkur tarmoqqa murojaat qiladi. Ularga yordam berish uchun markaz psixologlari, huquqshunoslari doimo aloqada. Jabrlangan fuqaro joyi aniqlangach, huquqni muhofaza qiluvchi organlar bilan hamkorlikda uni qaytarish chorasi ko‘riladi. Xorijdan qaytarilgan jabrlanuvchilarning sog‘lig‘ini tiklash, ularga ruhan dalda bo‘lish imkoniyatlari ishga solinadi. Keyingi bosqichda – markazimizda ochilgan o‘nga yaqin hunar to‘garaklari orqali ularga kasb-hunar o‘rgatiladi va ishga joylashtirish chorasi ko‘riladi. Mana shunday amaliyot tufayli o‘tgan yillarda minglab opa-singillarimiz hayotda to‘g‘ri yo‘l topishga muvaffaq bo‘lishdi.
 
2018 yilning birinchi yarmida “Dolzarb aloqa tarmog‘i”ga 1,5 mingdan ziyod qo‘ng‘iroqlar bo‘ldi. Yuzga yaqin arizalar asosda 200 ga yaqin odamning o‘z uyiga qaytishiga ko‘maklashildi.
 
Aytib o‘tish kerakki, 2018 yil 12 aprelda Markaziy Osiyo va O‘zbekistonda odam savdosiga qarshi kurashish mintaqaviy forumi doirasida Xalqaro odam savdosiga va boshqa turdagi zo‘ravonlikka qarshi kurashish tarmog‘i tashkil etildi. “Istiqbolli avlod” ham mazkur tarmoq a’zosi hisoblandi.
 
Tarmoqning missiyasi: odam savdosi va zo‘ravonlikning boshqa shakllariga qarshi kurashish bo‘yicha advokatlik hamda huquqiy va ijtimoiy-iqtisodiy xizmat ko‘rsatish orqali inson huquqlarini ta’minlashning barqaror tizimini yaratishdir.
 
Markaz Odam savdosiga qarshi kurashish bo‘yicha Respublika idoralararo komissiyasi bilan ham faol hamkorlik qilmoqda. Mazkur hamkorlik doirasida Butunjahon odam savdosiga qarshi kurashish kuni munosabati bilan bugun poytaxtimizdagi “Anhor Lokomativ“ madaniyat va istirohat bog‘ida “Biz odam savdosiga qarshimiz!“ shiori ostida aksiya o‘tkaziladi. Aksiyada odam savdosining oldini olish bilan bog‘liq teatrlashtirilgan tomoshalar va konsert dasturi namoyish etiladi.
 

 

Muattar Ro‘ziboyeva, O‘zA
HORIJDAGI YURTDOSHIM
Boshqa maqolalar

Nima uchun “arafot” deb nomlangan?

04.06.2025   5728   4 min.
Nima uchun “arafot” deb nomlangan?

Arafot so‘zi lug‘atda – bilish, tanish ma’nolarini bildiradi.

Makka shahridan 20 km, Minodan 10 km, Muzdalifadan esa 6 km, Namira masjididan 1,5 km uzoqlikda joylashgan. Uzunligi 11-12 km va kengligi 6,5 km bo‘lgan vodiy. U qattiq katta toshlardan iborat. Janubiy tomonda 168 ta zinasi mavjud.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Odam Ato bilan Havvo onamiz jannatdan chiqarib yuborilganlaridan keyin bir-birlari bilan shu yerda uchrashganlar, deyiladi.

Boshqa bir rivoyatda Jabroil alayhissalom Ibrohim alayhissalomga ushbu makonda haj amallarini o‘rgatib: “Arofta?” (“O‘rgandingizmi?”) deganlarida, Ibrohim alayhissalom: “Ha”, deganlar. Shundan keyin Arafot deb nomlanib qolgan.

Arofat tepaligida bir baland joy borki, u yerni “jabalul rohma”, ya’ni “rahmat tog‘i” deyiladi. Arafa kuni hojilarga yog‘iladigan behisob rahmat va barakalar sababli “rahmat tog‘i” deb nomlanadi. Ushbu tog‘ Ilol, Nobit hamda Quriyn deb ham ataladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafotlaridan 93 kun oldin, hijratning 10 yili Madinadan hajga kelib, arafa kuni shu tepalikka chiqqanlar va oq tuyalarini cho‘ktirib, uning ustida turib “Vidolashuv va’z”ini aytganlar. Bu joy uzoqdan ko‘rinib turishligi uchun ustun shaklida ko‘tarilib, oqqa bo‘yab qo‘yilgan.

Arafotda hajning asosiy arkoni ado etiladi. Arafa kuni bomdod namozi o‘qilgandan so‘ng Minodan Arafotga qarab yo‘lga tushiladi. Zilhijja oyining 9-kuni, ya’ni arafa kuni hojilar shu tepalikka chiqib, to quyosh botgunga qadar ibodat bilan mashg‘ul bo‘ladilar. Arafotda ma’lum muddat turmagan kishining haji haj hisoblanmaydi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Haj Arafotdir”, deganlar (Imom Termiziy va Nasoiy rivoyati).

Arafotga chiqishdan oldin g‘usl qilib olinsa yaxshi bo‘ladi.

Arafotga chiqishda va u yerda turganda doim takbir, tahlil, hamd va talbiya (“labbayka”) aytiladi. Arafotda duolar ijobat bo‘ladi. Shuning uchun hojilar ko‘proq duoda, zikrda, tilovatda, iltijoda, chin dildan tazarruda bo‘lishga intilishlari lozim.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Duolarning yaxshisi – Arafot kungi duodir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).

Arafotda quyidagi oyat nozil bo‘lgan: “Bugun Men sizlar uchun diningizni komil qildim, Men sizlarga ne’matimni to‘kis qilib berdim va sizlar uchun Islomni din qilib tanladim” (Moida surasi, 3-oyat).

Arafotda va Rahmat tog‘ida quyidagi duolarni o‘qish tavsiya etiladi:

“Subhanallohi va bihamdihi. Subhanallohil ’aziym”.

Laa ilaha illa anta. Subhanaka inni kuntu minaz-zolimiyn.

Laa havla va laa quvvata illa billahil ’aliyil ’aziym”.

Robbana atina fid-dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina ’azaban-nar.

Allohumma aslih li diniyallaziy huva ’ismati amri va aslih li dunyayallati fiha ma’ashiy va aslih liy axirotiyallati fiha ma’adiy, vaj’alil hayata ziyadatalli min kulli xoyrin, vaja’lil mavta rohatalli min kulli sharrin.

A’uzu billahi min jahdil balai va darkish-shaqoi va su’il qazoi va shatamatil a’dai.

Arafotda peshin va asr namozlari bir azon va ikki iqomat bilan qo‘shib qasr qilib o‘qiladi. Hajning amiri xutba o‘qiydi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Arafa kuni, Alloh bandalarni do‘zaxdan ko‘p ozod qilganchalik boshqa biror kun yo‘q!” (Imom Muslim rivoyati).

Boshqa hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Alloh huzurida Arafot kunidan yaxshiroq kun yo‘q. Alloh taolo dunyo osmoniga (farishtalarga maqtanib) yer ahli bilan faxrlanib aytadi: “Mening chang bosgan bandalarimga qarang! Mening rahmatimdan umidvor bo‘lib,  barcha joylardan keldilar. Vaholanki, ular mening azobimni ko‘rmaganlar. Alloh taolo biror kunda  Arafa kunidek bandani do‘zaxdan ozod qiladigan kun yo‘q, deydi”.

Alloh taolo hajingizni mabrur, sa’yingizni mashkur va gunohingizni mag‘fur qilsin!

Davron NURMUHAMMAD