Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyun, 2025   |   17 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
13 Iyun, 2025, 17 Zulhijja, 1446

Biz odam savdosiga qarshimiz!

30.07.2018   5735   3 min.
Biz odam savdosiga qarshimiz!
Odam savdosi holati haqida aholining xabardorligini oshirish, jabrlanuvchilarni qo‘llab-quvvatlash va ularning huquqlarini himoya qilish, bu mudhish jinoyatning oldini olish maqsadida BMT Bosh Assambleyasining 2013 yildagi rezolyutsiyasi bilan 30 iyul – “Butunjahon odam savdosiga qarshi kurashish kuni”, deb e’lon qilingan.
 
O‘zbekistonda ham bu sanaga alohida e’tibor qaratilmoqda. Boisi global muammolardan hisoblangan odam savdosi jinoyati mamlakatimizda hamon uchrab turibdi.
 
Inson huquqi, erkini cheklash, hatto uning hayotiga zomin bo‘luvchi bu illat zamirida chirkin boylik orttirishdek mudhish maqsad yashiringan. Shuning uchun ham har yili millionlab odamlar bu illat domiga tushib qolayotir. Odamfurushlar asosan aldov, zo‘ravonlik yo‘li bilan yoshlar va ayollarni o‘z girdobiga tortmoqda.
 
Turli yo‘llar bilan xorijiy davlatlarga olib ketilib, og‘ir majburiy mehnatga majbur etilgan, eng yomoni, tuban ishlarga mahkum etilgan odamlar, ayniqsa xotin-qizlarni qutqarish, yurtimizga qaytarish borasida mamlakatimizda davlat organlari bilan bir qatorda jamoat tashkilotlari ham faoliyat yuritmoqda.
 
Respublika “Istiqbolli avlod” ijtimoiy axborot markazi shu yo‘nalishda 2001 yildan beri faoliyat yuritmoqda.
 
– Xalqaro hamkorlik asosida markazimizda +99895 1439494 raqamli “Dolzarb aloqa tarmog‘i” tashkil etilgan, − deydi markaz direktori Nodira Karimova. − Ko‘pincha odam savdosi jabrlanuvchilari mazkur tarmoqqa murojaat qiladi. Ularga yordam berish uchun markaz psixologlari, huquqshunoslari doimo aloqada. Jabrlangan fuqaro joyi aniqlangach, huquqni muhofaza qiluvchi organlar bilan hamkorlikda uni qaytarish chorasi ko‘riladi. Xorijdan qaytarilgan jabrlanuvchilarning sog‘lig‘ini tiklash, ularga ruhan dalda bo‘lish imkoniyatlari ishga solinadi. Keyingi bosqichda – markazimizda ochilgan o‘nga yaqin hunar to‘garaklari orqali ularga kasb-hunar o‘rgatiladi va ishga joylashtirish chorasi ko‘riladi. Mana shunday amaliyot tufayli o‘tgan yillarda minglab opa-singillarimiz hayotda to‘g‘ri yo‘l topishga muvaffaq bo‘lishdi.
 
2018 yilning birinchi yarmida “Dolzarb aloqa tarmog‘i”ga 1,5 mingdan ziyod qo‘ng‘iroqlar bo‘ldi. Yuzga yaqin arizalar asosda 200 ga yaqin odamning o‘z uyiga qaytishiga ko‘maklashildi.
 
Aytib o‘tish kerakki, 2018 yil 12 aprelda Markaziy Osiyo va O‘zbekistonda odam savdosiga qarshi kurashish mintaqaviy forumi doirasida Xalqaro odam savdosiga va boshqa turdagi zo‘ravonlikka qarshi kurashish tarmog‘i tashkil etildi. “Istiqbolli avlod” ham mazkur tarmoq a’zosi hisoblandi.
 
Tarmoqning missiyasi: odam savdosi va zo‘ravonlikning boshqa shakllariga qarshi kurashish bo‘yicha advokatlik hamda huquqiy va ijtimoiy-iqtisodiy xizmat ko‘rsatish orqali inson huquqlarini ta’minlashning barqaror tizimini yaratishdir.
 
Markaz Odam savdosiga qarshi kurashish bo‘yicha Respublika idoralararo komissiyasi bilan ham faol hamkorlik qilmoqda. Mazkur hamkorlik doirasida Butunjahon odam savdosiga qarshi kurashish kuni munosabati bilan bugun poytaxtimizdagi “Anhor Lokomativ“ madaniyat va istirohat bog‘ida “Biz odam savdosiga qarshimiz!“ shiori ostida aksiya o‘tkaziladi. Aksiyada odam savdosining oldini olish bilan bog‘liq teatrlashtirilgan tomoshalar va konsert dasturi namoyish etiladi.
 

 

Muattar Ro‘ziboyeva, O‘zA
HORIJDAGI YURTDOSHIM
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Qurbon hayiti – mehr-oqibat ayyomi

04.06.2025   5292   5 min.
Qurbon hayiti – mehr-oqibat ayyomi

Yurtimizda hayit bayramlari qadimdan o‘zgacha shukuh, xalqimizga xos mehr-muruvvat, bag‘rikenglik va saxovat ifodasi bo‘lib kelgan. Ayniqsa, so‘nggi yillarda Yangi O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan Ramazon va Qurbon hayitini keng miqyosda nishonlanishi va dam olish kuni deb e’lon qilinishi muqaddas dinimizga bo‘lgan chuqur hurmat va e’tiborning natijasidir.
 

Qurbon hayiti – musulmonlarning eng mo‘tabar bayramlaridan biri hisoblanib, Zulhijja oyining o‘ninchi kuni nishonlanadi. Bu muborak kunlarda Alloh taoloning ko‘plab xayru barakasi yer yuzidagi bandalari uzra yog‘iladi. Qurbon hayiti haj ibodatlari tamom bo‘lganligi munosabati bilan hamda Alloh yo‘lida qurbonlik qilish pallasi bo‘lgan ayyomdir. Qurbon hayiti namozi o‘qilgach, imkoni bor insonlar qurbonlik qilishlari vojib amallardandir.


Qur’oni Karimning “Kavsar” surasida: “Bas, Robbingiz uchun namoz o‘qing va (tuya) so‘yib, qurbonlik qiling”- deyiladi. (Kavsar surasi, 2-oyat).


Qurbonlik haqida Baro ibn Ozib raziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shunday deganlar:

عَنْ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "اِنَّ اَوَّلَ مَا نَبْدَاُ بِهِ فىِ يَوْمِنَا هَذا اَنْ نُصَلِّىَ ثُمَّ نَرْجِعَ فَنَنْحَرَ فَمَنْ فَعَلَ فَقَدْ اَصَابَ سُنَّتَنَا وَمَنْ ذَبَحَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَاِنَّمَا هُوَ لَحْمٌ قَدَّمَهُ لِاَهْلِهِ لَيْسَ مِنَ النُّسُكِ فىِ شَيْءٍ" (رواه الإمام البخاري).

ya’ni: “Darhaqiqat, bugungi kunda ishimizni avval iydul azho (qurbon hayiti) namozini o‘qish, so‘ngra (uylarimizga) qaytib, qurbonlik bilan boshlashimiz kerak. Kimki, shularni bajarsa, u sunnatimizga muvofiq ish qilibdi. Kimdakim, hayit namozidan oldin so‘ysa, u qurbonlik emas, balki o‘z ahli uchun taqdim qilgan go‘shtdir” (Imom Buxoriy rivoyati).


Aytish joizki, hanafiy mazhabi bo‘yicha qurbonlik qilish – vojibdir. Qurbonlik qilish hur, balog‘at yoshiga yetgan, oqil, muqim, ya’ni safarda bo‘lmagan va garchi bir yil aylanmagan zakot nisobiga ega bo‘lgan musulmon shaxsga vojib bo‘ladi. Qurbonlikni Zulhijja oyining o‘n, o‘n bir va o‘n ikkinchi kunning (ya’ni, hayitning birinchi, ikkinchi va uchinchi kunning) Shom namozi vaqti kirgunigacha amalga oshiriladi.


Shuningdek, Qurbon hayiti kuni musulmonlar bir-birlarini qutlab, so‘yilgan qurbonliklarini o‘zaro baham ko‘radilar, bu esa albatta, mehr-muruvvat va saxovat hislarini yana-da orttiradi.


Qur’oni karimda bu haqda: “Yaxshi ko‘rgan narsalaringizdan ehson qilib bermaguningizgacha, sira yaxshilikka (jannatga) erisha olmaysizlar. Har qanday narsani infoq qilsangiz, albatta Alloh uni bilur”. (Oli Imron surasi, 92-oyat) 


Insonlarning o‘zaro mehr-muruvvatli va saxovatli bo‘lishlari haqida Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam bunday marhamat qilganlar: “To mo‘min bo‘lmaguningizgacha jannatga kirolmaysizlar, to bir-birlaringizga mehr-muruvvatli bo‘lmaguningizgacha komil mo‘min bo‘la olmaysizlar”. (Imom Muslim rivoyati)


Mazkur oyat va hadislar barchamizni o‘zaro mehr-muruvvatli bo‘lishga chaqiradi. Avvalo mehribon ota-onalarimiz hamda yoshi ulug‘ yaqinlarimizni Hayit ayyomi bilan tabriklab duolarini olib, so‘ngra farzandlarimizni ham ko‘ngillarini shod qilishimiz fazilatlidir.


Qurbon hayiti kunlarida biz e’tibor beradigan yana bir jihat – mehrga tashna insonlarga bayram shodligini va yaxshi kayfiyat ulashishdir. Bu borada yurtimizda keng ko‘lamli ishlar amalga oshiriladi, bayram arafasida kam ta’minlangan va ko‘makka muhtoj oilalar holidan xabar olinadi.


Ming afsuslar bo‘lsinki, “guruch kurmaksiz bo‘lmaganidek” hayit kunlari bir qator bid’atlar ko‘zga ko‘rinadi, xususan, yaqinlari vafot etgan xondonlarda dasturxon tuzalib “yangi hayit” marosimini o‘tkazish, nikoh to‘ylari bo‘lib o‘tgan xonadonlarda “hayit yo‘qlovi” kabi isrofgarlik amallarini haligacha davom ettirayotgan ayrim insonlar topiladi. Ularga hayit kunlarini qanday o‘tkazish borasida tushuntirishlar olib borish bizning zimmamizdagi vazifalardan biridir.


Qurbon hayiti - ulug‘ bayramdir. Bu kunlarda yana ham mehribon va muruvvatli bo‘lib, yetimlar boshini silab, yoshi ulug‘lar, kasalmandu muhtojlardan xabar olinadi, ularning ko‘ngillariga ham bayram shukuhini olib kiramiz. Bu kunda gina-kudratlarni unutib, kechirimli bo‘lishimiz maqsadga muvofiqdir.


Bu yil ham Qurbon hayiti bayrami munosabati bilan mamlakatimizning barcha hududlarida alohida tayyorgarlik ishlari amalga oshirildi. Masjidlar, diniy markaz va xonadonlarda maxsus tadbirlar o‘tkazildi. Har yili bo‘lgani kabi, bu yil ham yurtimizda katta shodlik va farah bilan kutib olinadigan ushbu kun, xalqimizning birligi, mehr-oqibati va bag‘rikengligining yana bir bor yorqin ifodasi bo‘ldi.


Alloh taolodan so‘raymizki, Qurbon hayiti yurtimizda tinchlik va farovonlikda xayru barakali o‘tsin!


Abduqahhor domla Yunusov, 

Toshkent shahar bosh imom-xatibi

Maqolalar