Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Sentabr, 2025   |   28 Rabi`ul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:49
Quyosh
06:08
Peshin
12:21
Asr
16:35
Shom
18:28
Xufton
19:40
Bismillah
20 Sentabr, 2025, 28 Rabi`ul avval, 1447

Bemorni borib ko‘rish – musulmonning musulmondagi haqqi

27.07.2018   12198   7 min.
Bemorni borib ko‘rish – musulmonning musulmondagi haqqi

Kasal ko‘rish savobi ulug‘ fazilatli amallardandir. Barro roziyallohu anhu:

«أمرنا رسول الله صلّى الله عليه وسلم باتباع الجنائز وعيادة المريض»

“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarni janozaga qatnashish va kasalni borib ko‘rishga buyurdilar”, dedilar.

Imom Termiziy, kasal ko‘rishning naqadar savobli amal ekani haqida Ali roziyallohu anhudan quyidagi rivoyatni keltiradilar: Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَعُودُ مُسْلِمًا غُدْوَةً إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُمْسِىَ وَإِنْ عَادَهُ عَشِيَّةً إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُصْبِحَ وَكَانَ لَهُ خَرِيفٌ فِى الْجَنَّةِ»

“Qaysi bir musulmon, musulmon birodari kasal bo‘lganida ertalab borib ko‘rsa, hatto kech kirgunga qadar unga yetmish ming farishta salovat aytib turadi. Agar (qaysi bir musulmon) musulmon birodari kasal bo‘lganida kechasi borib ko‘rsa, hatto tong otgunicha unga yetmish ming farishta salovat aytib turadi va u uchun jannatda bir bo‘ston bo‘ladi”, dedilar.

Kasal ko‘rishga borgan shaxs, kasalni holatini hisobga olmoqligi, uning oldida o‘zoq qolib ketmasligi, unga ozor beradigan narsalardan ehtiyot bo‘lmog‘i, shu bilan birga uning ko‘ngliga uni xursand qiladigan manzur so‘zlarni aytib, tavbaga targ‘ib qilishi va Alloh taolodan uni tezroq sog‘ayib ketishini so‘rab duo qilmog‘i lozim.

Chunki ozgina e’tibor va mehr, kasalni tezroq oyoqqa turishiga sabab bo‘lishi mumkin. Kasal ko‘rishga kelgan kishi ilm ahlidan bo‘lsa, kasalning ruxsati bilan unga Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qilganlari singari dam solib qo‘yishi ham joiz.

Agar kasal o‘ta og‘irlashib qolmagan bo‘lsa, quyidagi rivoyatga ko‘ra “Ulug‘ Arshning Robbi, Ulug‘ Allohdan senga shifo berishini so‘rayman”, deya yetti marta aytish mustahabdir.

أن النبي صلّى الله عليه وسلم قال: «من عاد مريضاً لم يحضره أجله، فقال عنده سبع مرات: أسأل الله العظيم رب العرش العظيم أن يشفيك، عافاه الله تعالى من ذلك المرض»

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kimda kim kasal ko‘rishga borsa va uning ajali hozir bo‘lmagan bo‘lsa, uning huzurida yetti marta: “Ulug‘ Arshning Robbi, Ulug‘ Allohdan senga shifo berishini so‘rayman”, desa, Alloh taolo unga o‘sha kasalidan shifo beradi”, dedilar.

Abu Dardo va Abu Zarr roziyalohu anhumodan qilingan rivoyatga ko‘ra, bemor huzurida Qur’on oyatlarini tilovat qilishlikda bemorga yengillik bo‘lishi haqida aytilgan.

قال رسول الله صَلّى الله عَلَيْهِ وَسَلّم: «ما من ميت يموت فيقرأ عنده يس إلا هوّن الله عليه»

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Qaysi bir mayyit (ya’ni, Muhtazar — o‘lim alomatlari zohir bo‘lgan, ammo, joni tanani tark etmagan kimsa) vafot topadigan bo‘lsa-yu, bas, uning huzurida “Yosin” tilovat qilinsa, Alloh unga yengillik beradi”.

Abu Shayx “Fazoilul Qur’on” va Abu Bakr Marvaziy “Janoiz” kitobida Ibn Abbos roziyallohu anhu Ro’d surasini o‘qishni yaxshi ko‘rganlarini va bu mayyitdan yengillik bo‘lishi haqida aytganlarini zikr qilganlar. Sha’biy esa: “Ansorlar mayit huzurida "Baqara" surasini tilovat qilishni yaxshi ko‘rishlarini aytgan”.

Bundan tashqari “Fotiha, Ixlos, Falaq va Nas” suralarini o‘qish ham mustahabdir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam kasal huzuriga kirsalar: “Zarari yo‘q, inshaalloh (gunohlardan poklovchi va xatolarga kafforot) pokizalik”, derdilar.

Kasal inson ham o‘ziga yetgan dardga sabr qilishi va bu kasallik sababidan Alloh taolo uni gunohlardan poklab, darajasini ko‘tarishini umid qilmog‘i lozim.

Yuqoridagi hadisi sharifning to‘lig‘i quyidagicha keltirilgan. Albatta bunda barchalarimiz uchun go‘zal ibrat bor. Zero, yaxshi so‘zlarni aytish va yaxshi gumonda bo‘lish, mo‘minlarning go‘zal sifatlaridir. 

عن بن عباس أن رسول الله صلى الله عليه وسلم دخل على أعرابى يعوده فقال لا بأس عليك طهور إن شاء الله قال قال الأعرابي بل هي حمى تفور على شيخ كبير كيما تزيره القبور قال فنعم إذا

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam kasal yotgan bir a’robiyni ko‘rishga keldilar va: “Zarari yo‘q, inshaalloh pokizalik”, dedilar. Shunda a’robiy (tushkun kayfiyat va umidsiz holda, Alloh taologa nisbatan yomon gumon qilib): “Pokizalik?! Yo‘q unday emas, balki qari chol uchun qabrga olib ketmoqchi bo‘lgan qattiq istima”, dedi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Xo‘p, unday bo‘lsa”, dedilar.

Ibn Hajar rahimahulloh o‘z kitoblarida hadisning quyidagicha davomi borligini zikr qilganlar:

أما إذا أبيتَ فهي كما تقول، قضاءُ الله كائن

“Ammo, agar yuz o‘girsang,bas, u sen aytganingdek. Allohning qazosi bo‘lguvchidir” dedilar. Ertasiga qolmasdan u kishi vafot etdi.

Mazkur hadisi sharifdan, kasal ko‘rishga borgan kishi ham, kasal bo‘lgan bemor ham, doimo yaxshi so‘zlarni aytishi va Alloh taolo haqida go‘zal gumonda bo‘lishi matlub ekanini bilishimiz mumkin. Qolaversa bemorning holidan xabar olish va uni ziyorat qilish kishining jannatga kirishiga sabab bo‘ladigan amallardandir.

عن أبى هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم  من أصبح اليوم منكم صائما قال أبو بكر أنا قال من عاد منكم اليوم مريضا قال أبو بكر أنا قال من شهد منكم اليوم جنازة قال أبو بكر أنا قال من أطعم اليوم مسكينا قال أبو بكر انا قال مروان بلغني أن النبي صلى الله عليه وسلم قال ما اجتمع هذه الخصال في رجل في يوم إلا دخل الجنة

Abu Hurayraroziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun ro‘za tutdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun kasalning holidan xabar oldi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun janozada ishtirok etdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun miskinga taom berdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar.

Marvon: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kishida bir kunda bu xislatlar jam bo‘lsa, u jannatga kiradi”, deb aytganlari menga yetib keldi, dedi.

 

Olimxon YUSUPOV

Hadis maktabi rahbari

 

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida

20.09.2025   3639   3 min.

Mamlakatimizning bir guruh diniy-ma’rifiy soha vakillaridan iborat delegatsiya Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida amaliy tashrif bilan bo‘lib turibdi.

Delegatsiya tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim Muhammadsiddiqov, Ta’lim va ilmiy-tadqiqot bo‘limi xodimi Muhammadamin Nasriyev, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor Zokirjon Ro‘ziyev va bir nechta soha mutaxassislari bor.

Dastlab Iordaniya Hoshimiylar Podshohligi Vaqf, islom ishlari va muqaddas qadamjolar vaziri o‘rinbosari Abdulloh A’qiyl hamda Podshoh Abdulloh II nomidagi Imomlar tayyorlash va malakasini oshirish markazi vakili Ismoil Habbat bilan muloqot o‘tkazildi. Samimiy muloqotda tomonlar o‘rtasida soha mutaxassislarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, ilmiy tadqiqot hamda o‘quv-uslubiy, shuningdek, ekstremizm hamda radikalizmning oldini olish yo‘nalishida amaliy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish muhokama qilindi. Shuningdek, Iordaniya oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talabalar uchun stipendiya, grant ajratish va yotoqxona bilan ta’minlash masalalari haqida so‘z yuritildi. Suhbat davomida ikki tomonlama hamkorlik aloqalarini rivojlantirish yuzasidan erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishchi rejasini tasdiqlash kerakligi ta’kidlandi.

Tashrif davomida Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti rektori Ja’far al-Fanatseh bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvda Ikki mamlakat oliy diniy ta’lim muassasalarida hamkorlik qilish mumkin bo‘lgan ta’lim yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklarini aniqlash, o‘quv dasturlarini o‘rganish va bir-biriga muvofiqlashtirish haqida so‘z yuritildi. Pedagoglar, ilmiy tadqiqotchilar va mutaxassislarni o‘zaro jalb qilish, malaka oshirish va stajirovka, mahorat darslarini yo‘lga qo‘yish, hamkorlikda ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirishga kelishib olindi. Suhbatda Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Toshkent islom instituti o‘rtasida Anglashuv memorandumlarini imzolash masalasi bo‘yicha so‘z yuritildi.

Iordaniya xalqaro islom fanlari universitetida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talaba-yoshlar bilan ham uchrashuv tashkil etildi. Tadbirda “O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi”, “O‘zbekiston – bag‘rikeng diyor” mavzularida fikr almashildi. Mamlakatning mavjud qonunlari va universitet ichki tartib qoidalariga rioya etish tushuntirildi, Iordaniyada yurtimiz allomalari ilmiy merosi va turizm salohiyati targ‘ibotini amalga oshirish tavsiya qilindi.

Delegatsiya a’zolari mazkur universitetning Shariat va qonun fakulteti dekani, professor Shayx Saloh Abulhoj va hanafiy mazhabi mutaxassislari bilan uchrashdilar. Muloqot chog‘ida Shayx Saloh Abulhoj yurtimiz vakillarini Iordaniyada ko‘rib turganidan mamnunligini bildirdi. Uchrashuvda Samarqand shahrida o‘tkazilishi rejalashtirilgan UNESCO Bosh konferensiyasi 43-sessiyasining mazmun-mohiyati haqida ma’lumot berildi.

Bundan tashqari, vakillarimiz tomonidan O‘zbekistonning islom sivilizatsiyasida tutgan o‘rni, buyuk allomalarni yetishtirib chiqargan yurt ekani, o‘zbek xalqining bag‘rikeng va mehmondo‘stligi Iordaniyalik professor-o‘qituvchilarga tanishtirildi.

Manba: https://www.iiau.uz

Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida Diniy-ma’rifiy soha vakillari Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida