Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyul, 2025   |   16 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:18
Quyosh
05:00
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:35
Bismillah
11 Iyul, 2025, 16 Muharram, 1447

Namozdan so‘ng Qur’on tilovati fazilati

24.07.2018   30525   5 min.
Namozdan so‘ng Qur’on tilovati fazilati

Ibodatlar orasida afzali – Qur’oni karim tilovatidir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ummatlarini bunga qiziqtirganlar. Qur’oni Karim sohibini shafoat qiladi. Shayton vasvasalaridan qo‘rg‘on bo‘ladi. Uning tilovati gunohlarni o‘chiradigan, savoblarni ko‘paytiradigan go‘zal amaldir. Ammo keyingi vaqtlarda namozlardan keyin o‘qiladigan Qur’on tilovatini bid’at deydigan, uni eshitishdan yuz o‘giradigan kishilar paydo bo‘lmoqda. Tilovat o‘qilib turgan holatda odobsizlik bilan chiqib ketayotganlar bo‘lib, ular Rasululloh(sollallohu alayhi vasallam davrlarida qilinmagan ekan, degan asosi yo‘q gaplarni aytib, o‘zlarini oqlashga urinadilar.

Hanafiy mazhabi ulamolari namozdan keyin tilovat qilish qanday amal va unga keltirilgan hujjatlar, tilovatning odoblari qanday bo‘lishi kerak?  degan savollarga javob berib o‘tganlar.

Eng avvalo fiqh va hadis kitoblarida «Namozdan keyingi zikrlar» bobi mavjud bo‘lib, ularda namozdan keyin zikr qilish, Qur’oni karim suralari yoki oyatlarining tilovati buyurilgani ma’lum qilinadi. Bu dalillar asosida namozdan keyin o‘tirib zikrga yoki Qur’on tilovatiga mashg‘ul bo‘lish bid’at amal bo‘lmasligini tushunamiz. Bundan esa bid’at degan fikrga borish gunoh ekani ma’lum bo‘ladi. Hadislarda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhoni har kuni Qur’oni karim haqqini ado etishga buyurganlar. Buni 200-250 oyat o‘qish yoki 100 oyat va Ixlos surasini uch bora o‘qish bilan ado etish, deb tushuntirganlar. Qur’oni karimdagi ko‘pgina suralar va ba’zi oyatlarning fazilatlari zikr qilingan. Ushbu tilovatning Qiyomat kuni shafoat qilishi, savoblar ko‘paytirib yozilishi, hojatlarning ravo bo‘lishi, bemorlarga shifo bo‘lishi, duolarning ijobat bo‘lishi, tetiklik va aqlga musaffolik berishi va boshqa ko‘pgina fazilatlari bayon qilingan. Shunday suralardan Yosin, Fath, Ar-Rohman, Voqea, Duxon, Mulk, Naba’, Kahf va boshqalarni sanash mumkin. Oyatlardan Al-Kursiy, Baqara surasining oxirgi ikki oyati, Tavba surasining oxirgi ikki oyati, Hashr surasining oxirgi uch oyati va boshqalar bor.

Mo‘min kishi har kuni Qur’oni karim haqqini ado etish uchun alohida vaqt ajratishi kerak. Ammo ko‘pincha imkon topilmaydi. Yoki shunchaki bu vazifa borligi yoddan ko‘tariladi. Har qanday xastalikni davolovchi mohir tabib kabi ulamolarimiz besh vaqt namozda quyidagi suralarning tilovatini tavsiya qiladilar: Bomdoddan keyin Yosin surasi – 83 oyat, Peshindan keyin Ar-Rohman surasi – 78 oyat yoki Fath surasi – 29 oyat, Asrda Naba’ (Amma) surasi – 40 oyat, Shomdan so‘ng Voqea surasi – 96 oyat, Xuftondan so‘ng Mulk surasi – 30 oyat. Jami 350 oyat atrofida har kuni o‘qiladi. Demak, mo‘minlar namozdan so‘ng ushbu suralarning tilovati sababli Qur’oni karimning har kunlik haqqini ado etish bilan birga mazkur suralarning fazilatlaridan ham bahramand bo‘ladilar.

Imom Ismoil Haqqiy rahmatullohi alayh mashhur «Ruh ul-bayon» asarida Toho surasining 124-oyatini shunday tafsir qiladilar:

«Kim Mening eslatmamdan yuz o‘girsa, bas, uning uchun tang (baxtsiz) turmush (qabr azobi) bo‘lishi muqarrar va Biz uni Qiyomat kunida ko‘r holda tiriltirurmiz».

«Qur’oni karimdagi «zikr» lafzi Qur’on, namoz, tasbeh-tahlillar va boshqa shu kabi ma’nolarda keladi. Ya’ni Meni doimo yodiga solib turuvchi shu Kitobdan va Menga chaqiruvchi bo‘lgan mana shu elchimdan yuz o‘girishidir. Zero, unga bu dunyoda nihoyatda tor va qiyinchilik mashaqqatlari ko‘p bo‘lgan hayot bordir. Oyatda ikki masdar, ya’ni o‘zak so‘zlar bir-biriga sifat bo‘lib keltirilgan. Bu esa mubolag‘ani, ya’ni hayot torligining qo‘sha-qo‘sha mashaqqatlari borligini ifodalaydi. Buning sababi, banda dunyo orzu-havaslari bilan aldanib qoladi. Vaholanki, dunyoga intilish insonni halokatga yetaklaydi. O‘zini nazorat qila olmagani bois orzu-havaslari, boylik va boshqa ziynatlar bilan ovora bo‘lib qolishi kuchayadi. Uning kamayib qolishidan yoki yo‘qotishdan xavfda bo‘ladi, ko‘ngil xotirjamligi olinadi. Zikrdan yuz o‘girmagan kishida esa buning aksi bo‘ladi. U oxirat talabida ekan, iymonining barakasi bilan bu dunyoda unga kenglik va xotirjamlik beriladi. Bilginki, hayotning torligi, mashaqqatlarga boyligi ma’siyat-u gunohlarning jazosi va uqubatidan bo‘lishi mumkin».

«Kim Mening zikrimdan yuz o‘girsa, ya’ni Meni yod etishni lozim tutmay, Mening hidoyatimga yurmasa, to‘g‘ri yo‘ldan yurishni xohlamasa, bas, unga juda mashaqqatli hayotni berurmiz».

Bu mashaqqatlar uning qalbini azoblash bilan bo‘ladi, har bir ishiga, yo‘llariga parda tashlab qo‘yish, eshiklarni unga yopib qo‘yish bilan amalga oshiriladi. Zero, Allohning zikri qalb kalitidir, undan yuz o‘girish esa qalb eshigini yopishdir.

Zokirjon Sharifov

Qur'oni karim
Boshqa maqolalar

Indoneziya OAV O‘zbekiston olimlarining Jakartaga ilmiy safarini yoritdi

09.07.2025   3758   4 min.
Indoneziya OAV O‘zbekiston olimlarining Jakartaga ilmiy safarini yoritdi

O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi, Musulmonlar idorasi, Imom Buxoriy, Imom Moturudiy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari hamda O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi mas’ul xodimlaridan iborat ilmiy guruhning Indoneziyaga tashrifi ushbu mamlakatning yetakchi bosma va elektron nashrlari tomonidan keng yoritildi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.

 

 

Jumladan, Indoneziyaning "CNN Indonesia" axborot agentligi "O‘zbekiston delegatsiyasi Indoneziyaga tashrif buyurdi" sarlavhali maqolani e’lon qildi. Unda Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universitetida "Movarounnahrdan Janubi-Sharqiy Osiyoga: hadis ilmlari va intellektual aloqalar" mavzusida ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tgani va mazkur anjumanda O‘zbekistondan yetakchi olimlar ishtirok etgani ma’lum qilingan.

 

"Tadbir ilmiy muloqot shaklida tashkil etilgan bo‘lib, uning doirasida Imom Buxoriy merosini o‘rganish, Mavarounnahr ulamolarining Indoneziya orollarida islom dinini tarqatishda tutgan o‘rni, hadisshunoslik yo‘nalishida hamkorlikni rivojlantirish kabi masalalar muhokama qilindi", – deb yozgan axborot agentligi.

 

O‘zbekiston delegatsiyasining tashrifi doirasida bo‘lib o‘tgan qator tadbirlar ikki mamlakat o‘rtasida islomiy ma’rifat, ta’lim, diniy bag‘rikenglik va tarixiy merosni asrab-avaylash sohalarida aloqalarni yanada mustahkamlashi ta’kidlangan.

 

Maqolada xabar qilinishicha O‘zbekiston ilmiy-ma’rifiy doiralari vakillari Indoneziya xalq manfaatlari va huquqlarini himoya qilish vaziri Muxaymin Iskandar, ekologiya vaziri o‘rinbosari Dias Xendrapriono, Ulamolar Kengashi va "Nahdatul ulamo" tashkiloti rahbariyati bilan uchrashuvlar o‘tkazdi.

"Businessreview" veb-sayti "Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligi diniy mo‘tadillik va islom ta’limi tizimini mustahkamlaydi" sarlavhali maqolani e’lon qildi.

 

 Nashrda Imom Buxoriy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligida Indoneziya poytaxtida ilmiy-amaliy konferensiya tashkil etilgani qayd etilgan.

 

 Materialda yozilishicha, anjumanda Mavorounnahr tarixi, Imom Buxoriy merosi, Markaziy Osiyo ulamolarining Indoneziyada islom ta’limotini tarqatishda tutgan o‘rni kabi mavzular muhokama qilindi.

 

Ushbu mamlakatdagi "Aspirasi Nusantara" elektron nashri Imom Moturidiy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari "Nahdlatul ulamo" tashkiloti faoliyati bilan tanishgani haqida yozdi. Ma’lum qilinishicha, shu yil 2 iyul kuni O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Davron Maxsudov hamda Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari Shahzod Islomov Indoneziyadagi eng yirik tashkilot "Nahdlatul ulamo" rahbariyati bilan uchrashdi.

 

"Nahdlatul ulamo" tashkiloti qoshidagi Ilmiy markaz rahbari Abshor Abdullo Imom Moturidiy ta’limoti sunniy kalom ilmida mo‘tadil, aql va mantiqqa tayanadigan yo‘nalish ekanini qayd etdi" – deb yozgan elektron nashr.

 

Tomonlar ta’lim sohasida aloqalarni kengaytirish, talabalar almashuvini amalga oshirish va ziyorat turizmi yo‘nalishida dasturlar ishlab chiqish kabi mavzularda fikr almashdilar.

 

Indoneziyaning "Jakarta Merdeka" onlayn portali esa "Bogor Botanika bog‘ida do‘stlik daraxti ekildi" sarlavhali maqolani e’lon qilindi. Unda O‘zbekiston delegatsiyasi a’zolari Bogor shahridagi Indoneziya Milliy Botanika bog‘ida daraxt ekish marosimida ishtirok etgani va Indoneziya ekologiya vaziri o‘rinbosari bilan uchrashuv o‘tkazgani ma’lum qilingan.

 

 "Vazir o‘rinbosari Dias Xendrapriono Imom Buxoriy to‘plagan hadislar orasida tabiatni asrashga oid nasihat va tavsiyalar ko‘p ekanini ta’kidladi. Bu esa islom ta’limotida ekologik bilim va ong asosiy o‘rin tutishining yaqqol dalilidir", – deb yozilgan "Jakarta Merdeka" maqolasida. 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati