Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446

Til ro‘zasi

23.05.2018   48009   4 min.
Til ro‘zasi

Alloh taologa hamdu sanolar bo‘lsin. Payg‘ambarimiz Muhammad (sollallohu alayhi va sallam)ga salavot va salomlar bo‘lsin.

Tilning ham o‘ziga xos ro‘zasi bor. Uni bilgan  inson lag‘vdan saqlanadi, uzoq bo‘ladi. Til ro‘zasi Ramazon oyida bo‘lgani singari boshqa oylarda ham bo‘lishi zarurdir. Tilga Ramazon oyida ta’lim-tarbiya berib, dunyo-oxiratga manfaatli, hayotga foydali narsalarni gapirishga o‘rgatiladi. O‘z o‘rnida so‘zlab, o‘z o‘rnida jim turish, vaqtida sukut saqlashga odatlantiriladi.

Tilninig zarari buyuk, xatari ulkandir. Til vahshiy yirtqichdek jarohatlaydi, ilondek zaharlaydi, olovdek yondiradi. Qilich bilan berilgan jarohat shifo topishi mumkin, tilning jarohatiga davo yo‘qdir. Ibn Abbos (roziyallohu anhu) o‘z tillariga: “Ey til, yaxshilikni so‘zlab, uni g‘animat bil. Yomon so‘zda sukut qil, salomat bo‘lasan”, degan ekanlar. Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): “Kim ikki jag‘i va ikki soni orasidagi narsaga kafil bo‘lsa, uni jannatga kirishiga men kafil bo‘laman”, dedilar. Alloh taolo g‘iybatdan, chaqimchilik, yolg‘on, uyatsiz so‘zlar, lag‘v va harom so‘zlardan tilini tiygan mo‘minga rahmatini yog‘dirsin.

Salafi solih ulamolar Qur’on va sunnat bilan odob berardilar. Ularning so‘zlari muloyim, nutqlari zikr, nazarlari ibrat, jim turishlari tafakkur edi. Inson Qahhor sifatli Rabga duch kelishdan qo‘rqsa, tilini zikr va shukrga ishlatib, behayo, uyatsiz, axloqsiz va lag‘v so‘zlardan tiyadi. Shuning uchun Ibn Mas’ud (roziyallohu anhu): “Yer yuzida saqlash zarur bo‘lgan narsa tildir”, degan. Taqvodor zotlar gapirmoqchi bo‘lsalar, so‘zlari ortidan keladigan mashaqqat va natijasini o‘ylab sukut saqlab turaverganlar. Boshqalarga ozor berish harom. Ozor berishning turli-tuman ko‘rinishlari bor. Shuning uchun Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): “Kimning tili va qo‘lidan musulmonlar salomat bo‘lsa, u komil mo‘mindir”, dedilar (Imom Muslim). Bu hadisdan inson kamolotga yetishi uchun til, qo‘l va barcha a’zolar bilan ozor berishdan saqlanishi lozimligi tushuniladi. Boshqa a’zolarga nisbatan til orqali g‘iybat, bo‘hton, yolg‘on, chaqimchilik, tilyog‘lamalik, masxara, so‘kish, behayo so‘zlar, sirni ochish kabi gunohlar va ozorlar ko‘p sodir bo‘ladi. Shuninig uchun hadisda til zikr qilingan. Ba’zida uning xataridan jim turish bilangina najot topish mumkin.

Tilning ro‘zasi yomon, zararli gaplardan tiyilishi, jim turishidir. Inson jim turish bilan halokatdan saqlanish bilan bir qatorda ajr-savoblarga ham ega bo‘ladi. Manbalarda jim tura olish insonga berilgan najot topish omilidir, deyiladi. Inson hayotida jim turish bilan dunyo va oxirat saodatiga erishishi mumkin. Anas ibn Molik (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Jim turish hikmatdir. Jim turuvchilar esa juda kamdir”, dedilar” (Imom Bayhaqiy). Boshqa bir hadisda: “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Kim jim tursa, najot topadi”, dedilar” (Imom Termiziy).

Ulamolar aytadi: “Tinglash vaqtida jim turish fazilat, sinov kelganida jim turish sabrdir, deyilgan”. Bishr ibn Horis Hofiy aytadi: “So‘zlovchi jim turuvchidan ko‘ra taqvoli bo‘lolmaydi. O‘z o‘rnida so‘zlab, o‘z o‘rnida sukut qilgan olimgina undan afzal bo‘lishi mumkin”. Sahl ibn Abdulloh: “Alloh taoloni tanuvchilar ilmli bo‘lsalar ham jim turadilar va izn bilan gapiradilar. Shuning uchun ularda lag‘v bo‘lmaydi”, deydi. Donishmandlar: “Inson so‘zlashni o‘rganishiga ikki yil kifoya qilsa, jim turishni o‘rganishiga ellik yil kerak bo‘ladi”, deydi. 

Barcha sunnatlar qatorida o‘z o‘rnida sukut saqlay bilishga ham odatlanmog‘imiz lozim. Bunga erishishning oson yo‘li ro‘za tutishdir. Yeb-ichishdan saqlanish bilan bir qatorda ko‘zni nomahramdan, quloqni g‘iybatdan va barcha a’zolarni gunohdan tiyish, xususan, tilni bo‘hton, chaqimchilik, mazah qilish kabi ma’siyatlardan tiyish ro‘zaning savobini mukammal qiladi. Ushbu Ramazon oyi mazkur amallarni bajarib jim turishni o‘z odatimizga aylantirib olishimizga qulay fursatdir. Ey ro‘zadorlar, tillaringizni zikr bilan namlang. Unga taqvoni o‘rgating va gunohlardan poklang. Ey Rabbimiz, bizga to‘g‘ri so‘zlovchi til, salomat qalb va chiroyli xulq bergin! Ramazon oyida barchamizning maqsadlarimiz hosil bo‘lsin.     

       Bahriddin PARPIYEV

 

Ramazon-2018
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekistonlik hojilar xalqimizni duo qilmoqda

02.06.2025   7740   2 min.
O‘zbekistonlik hojilar xalqimizni duo qilmoqda

 
 

Prezident Shavkat Mirziyoyev 31 may kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy shayx Nuriddin Xoliqnazar bilan telefon orqali muloqot qildi. 


Hozirgi muborak kunlarda aziz yurtdoshlarimiz Haj ziyorati uchun Makkai mukarramada bo‘lib turishibdi. Davlatimiz rahbari ular uchun yaratilgan sharoitlar, nuroniylarning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi.


Muftiy hazratlari Haj amallarini sidqidildan, mukammal ado etish uchun barcha tashkiliy choralar ko‘rilganini ta’kidladi.


Ayni paytda 15 ming nafar hojilarimizning barchasi Saudiya Arabistoniga yetib borgan. Ularga 300 dan oshiq guruh rahbari, 50 nafar oliy toifali shifokor, 10 dan ziyod oshpazlar va boshqa mutaxassislar hamrohlik qilmoqda.


Bu yil, O‘zbekiston tomonining talabiga muvofiq, Arafot hududidagi chodirlar yopiq tarzda barpo etildi. Ularning atrofi issiq o‘tkazmaydigan panellar bilan o‘ralgan, sovutish tizimi o‘rnatilgan, gilam va to‘shaklar solingan. Bu hozirgi yoz kunlarida ziyoratchilarga qo‘shimcha qulaylik yaratadi.  


Bir so‘z bilan aytganda, bu yilgi haj mavsumiga yanada yuqori darajada tayyorgarlik ko‘rilib, barcha zarur sharoitlar hozirlandi. Bundan qalbida shukronalik hissi jo‘shgan yurtdoshlarimiz muqaddas joylarda turib, Yaratgandan mamlakatimiz tinchligi, xalqimiz farovonligini so‘rab duolar qilmoqda.


Muftiy Nuriddin Xoliqnazar Prezidentimizga ulug‘ ibodat fayzi bilan yurgan hojilarimizning salomi va duolarini yetkazdi. Davlatimiz rahbari barcha ziyoratchilarga salom yo‘llab, yurtimizga sog‘-omon kelishlarini tiladi. 


Suhbat samimiy va ko‘tarinki ruhda o‘tdi. Muhtaram hojilar O‘zbekistonga qaytgach, mahallalarda ijtimoiy muhitini mustahkamlash, ehtiyojmand insonlarga ko‘mak berish, yoshlarni ilm-ma’rifatga targ‘ib etishda namuna ko‘rsatishlariga umid bildirildi. 

President.uz

 

 


 

Dunyo yangiliklari