Alloh taolo ro‘zaning hikmatlarini bayon qilar ekan, taqvo sifatiga alohida ahamiyat bergan. Chunki kishi ro‘zador bo‘lsa-yu, ammo uning haqqini ado etmasa, ya’ni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytib o‘tganlaridek barcha a’zolarini gunohdan tiymasa, unday kishi ochlik va chanqoqlikdan o‘zga narsaga ega bo‘lmaydi.
Zero, Islomda har bir amaldan buyuk bir maqsad ko‘zlanadi va shu maqsad amalga oshar ekan, unga ajr-savoblar bitilib, bu dunyo hayoti ham tom ma’noda farovon bo‘lib boraveradi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hadisi shariflarida kishilarni yaxshilik qilishga undab, hattoki kishi o‘z oila a’zolariga qilgan yaxshiligiga ham savob berilishi haqida ta’kidlab o‘tadilar. Vaholanki bu narsa oila boshlig‘ining zimmasidagi burchi edi. Yoki bo‘lmasa ochiq chehra ila xushmuomalada bo‘lish go‘zal axloq ekanini va bu sifat egasini qiyomat kunida savoblari og‘ir bo‘lishiga xizmat qilishi haqidagi hadislarini olaylik.
Bularning birida yaxshilikka targ‘ib bo‘lsa, ikkinchisida yaxshilikka targ‘ib hamda yomonlikdan go‘zal va nozik tarzda qaytarish bo‘lmoqda. Ya’ni yaxshilik qilishga qodir bo‘lmagan kimsa, kishilarning kayfiyatiga salbiy ta’sir etadigan tundlik va badqovoqlikdan o‘zini saqlab ochiq chehralik bo‘lishga chaqirilmoqda. Bas shunday ekan, ro‘za ham bizning jismimizga shifo bo‘lishi bilan birga, o‘ziga xos qiyinchilik va mashaqqat sinovlarini ham olib keladi. Chunki hayot qonuni o‘zi shunday tuzilgan. Bemor bir darddan forig‘ bo‘lishni istasa, albatta tabibning achchiq dorilariga sabr qiladi. Pirovardida esa jismi sog‘lom bo‘lib maqsadiga yetishadi.
Ro‘zani ham shunga qiyoslaydigan bo‘lsak, ochlik va tashnalik jismimizdagi ortiqcha tuz va yog‘larni kamaytirib, tun-kun, yillab dam olish nimaligini bilmay ishlab turadigan oshqozonimizga bir muddat dam beradi. Natija esa barchamizga ma’lum, ya’ni uni qo‘lga kiritish maqsadida uzoq safarlarga otlanganimiz va ko‘plab mablag‘larimizni sarflaganimiz “sog‘lik-salomatlik” deb atalgan ne’matga ega bo‘lamiz.
Muborak ramazon ro‘zasini, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytganlaridek munosib tutishimiz va bundagi vaqtinchalik mashaqqatga besabrlik qilmaslik uchun qalblarimizga huzur olib kelgan ba’zi bir hadislarni siz azizlar e’tiboringizga havola etmoqchimiz.
Maqsadimiz, ro‘za ochligi-yu chanqoqligi asab tolalarimizni tarang qilganda quyidagi hadislar butun vujudimizga malham bo‘lsa-yu ramazonning ulug‘ ajrlaridan bebahra qolmasak.
Rasululloh sallallohu alayhi vasallam, hadisi qudsiyda shunday deb marhamat qildilar:
“Odam bolasining ro‘zadan boshqa barcha amali o‘zigadir. Ro‘za Mengadir, uning mukofotini ham O‘zim beraman”
Kelayotgan ramazon oyini barchamiz uchun savobli va mazmunli qilsin. Shu oyning sharofatidan qolgan oylarimizni ham barokatli, xayrli qilib, yurtimiz va butun dunyoda tinchlik, xotirjamlik va yaxshiliklarni bardavom aylasin!
Maqsudbek Madirimov,
Hazorasp tumanidagi “Hazrati Shayx Muhammad Amin” jome masjidi imom-xatibi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Har birimiz hayotda muvaffaqiyat qozonish istagida bo‘lamiz-u, lekin unga yetisha olmaymiz. Buning sababi esa “muvaffaqiyat”ni yetib bo‘lmas bir ro‘yo deb o‘ylashimizdir. Aslida biz muvaffaqiyatga eltuvchi omillarga bee’tibor bo‘lamiz, natijada muvaffaqiyatsizliklarimiz ko‘payib boraveradi.
Muvaffaqiyat – bu yaxshidan yanada yaxshirog‘i tomon intilishimizdir. (Barkamollik Alloh taoloning O‘zigagina xosdir). Birortasi sizga “Hayotdagi maqsadimga erishdim” desa, bilingki, u odam qulay boshlabdi. Kishi muvaffaqiyat sari harakat qilishi zarur. Zero, Alloh azza va jalla hech bir odamning ajrini zoye qilmas. Badi’uz zamon Hamazoniy bunday deydilar:
Vojib manga tirishmog‘im, qilmoq jahd,
Shart bo‘lmag‘ay najohni idrok etmak.
Hayot bo‘stonidan muvaffaqiyat mevalarini terish ilinjidagi kishiga oid mana bu nasihatlar sizga ham asqatadi. Bu nasihatlar ikki dunyo saodatini topish uchun chaqiriqdir. Zero, oxirat diyorida kishi ochiq-oydin xusronga yuz tutar ekan, uning dunyo hayotidagi zafaridan ne naf?!
Alloh taologa taqvoni lozim tuting, shuning o‘zi xayrli oziqa va a’lo nasihatdir. Zero, Alloh taolo Taloq surasining 2–3-oyatlarida: «...Kim Allohga taqvo qilsa, U Zot uning yo‘lini ochib qo‘yur. Va unga o‘zi o‘ylamagan tarafdan rizq berur...», deya marhamat qiladi va yana xuddi shu suraning 4-oyati so‘ngida ham: «...Kim Allohga taqvo qilsa, U Zot uning ishida osonlik qilib beradur!» – deya taqvo qilishga amr qilgan.
Qalbingiz avval Alloh taolo va Uning Rasuliga, keyin esa ota-onangiz va atrofingizdagilarga muhabbat ila to‘lib-toshsin. Zero, muhabbat kishini yoshartiradi, umrni uzaytiradi, xotirjamlik baxsh etadi. Nafrat esa qalbni qoraytiradi. Muhabbat jarohatga malham bo‘lib xizmat qiladi hamda qalbga mehr va yaqinlik taftini soladi.
O‘zingizga bo‘lgan muhabbatingiz boshqalarga nisbatan kichikroq, ozroq bo‘lsin. Alloh taolo Hashr surasining 9-oyatida ansoriylarni maqtab: «...Va gar o‘zlarining hojatlari bo‘lsa ham, (ularni) o‘zlaridan ustun qo‘yarlar...», deya marhamat qiladi. Odamlarga yaxshilik ilinib farahmand bo‘ladigan kishilar haqiqiy baxtiyor insonlardir. Badbaxtlar esa faqat o‘z manfaatlarini ko‘zlaydilar. Oxir-oqibatda hech qanday savobga erishmaydilar.
Qalbingizni muhabbat, bag‘rikenglik, g‘amxo‘rlik kabi tuyg‘ular bilan to‘ldirish uchun harakat qiling. Hech shak yo‘qki, badbaxtlarning qalblari hasad, g‘azab va nifoq ila limmo-lim bo‘ladi.
O‘tgan ishlarga qayg‘urmang! Noxushliklarga ko‘z yosh to‘kish foyda bermaydi. Birovlarning musibatlaridan kuladiganlar esa o‘zlariga jabr qiladilar. Ko‘zadagi to‘kilgan sutga ayyuhannos solgandan ko‘ra, uning o‘rnini qoplash payida bo‘ling. Bu borada Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning mana bu muborak so‘zlarini doimo yodda tuting: “Senga biror ish sodir bo‘lsa, “agar bunday qilganimda, mana bunday bo‘lardi-da” deya ko‘rma, faqatgina “Alloh taqdir qilgan ekan, O‘zi xohlagani bo‘ldi” deb
aytgin. “Agarda” shaytonga yo‘l ochib beradi”[1].
Nafsingizni yaxshi gumon qilishga o‘rgating! Zero, yaxshi gumonda bo‘ladiganlar tunda osmonga tikilib, oyning nazokatini ham ko‘ra oladilar. Badgumonlar esa samoga tashlagan nazari ortida zulmatdan boshqa narsani ko‘ra olmaydilar. Boshqalarni o‘zidan ko‘ra yaxshiroq deb o‘ylaydiganlardan bo‘ling. Yaxshilikka yo‘yuvchilar boshqalarning muhabbatiga sazovor bo‘ladilar. Badgumonlar esa o‘z atrofidagilarni go‘yo quvib-soladilar.
Haliymiy aytadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam yaxshi gumonni xush ko‘rardilar. Chunki badgumonlik Alloh taolo xususidagi yomon o‘ylovdir. Nekgumonda bo‘lish esa Alloh taolo xususidagi yaxshi o‘ydir. Mo‘min hamma holatda ham Alloh taolo xususida yaxshi gumonda bo‘lishga ma’murdir”.
Boshqa bir hadisda Muoviya ibn Hakam roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Men: “Yo Allohning Rasuli, bizning oramizda shumlanadiganlar bor”, dedim. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “U ko‘ngillariga kelgan narsa xolos. Bu narsa ularni (biron ish qilishdan) to‘smasin”, dedilar».
Hasson Shamsiy Poshoning "Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar" nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Muslim rivoyati.