Ramazon – musulmonlar uchun chinakam shodiyona. Bu oyda savob amallarni ko‘paytirib ulug‘ ajrlarga ega bo‘laylik. Siz azizlarga ramazon oyi uchun beshta maslahatni tavsiya qilamiz.
Birinchi
Juda ko‘p taom yemang, suvni ham kamroq iching. Saharlik qilayotganda kishi kun bo‘yi och yurishini o‘ylab ko‘p yeb qo‘yadi. Natijada oshqozon faoliyati qiyinlashib, kishi dangasa va behafsala bo‘lib qoladi. Yodda tuting, ramazon ochlik oyi emas, balki iymon-e’tiqod sinaladigan oydir. Keling, ramazon oyini payg‘ambarimiz (s.a.v) tavsiya qilganlaridek nafsimizni jilovlab, oshqozonimizning uchdan birini ovqatga, uchdan birini suvga qolgan uchdan birini havoga to‘ldiraylik.
Ikkinchi
Saxiylikni ko‘paytiring. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v) doimo saxiy bo‘lganlar. Ayniqsa, ramazon oyida saxovatlari yanada oshib ketgan. Bu muqaddas oyda kim saxovatpeshalik qilsa unga ulug‘ savoblar yoziladi. Iloji boricha ramazonning har kunida saxiylik qiling. Birgina Qadr kechasida qilingan xayr-saxovatga Allox juda ko‘p savoblarni va’da qilgan. Saxovatli bo‘laylik, inshoalloh ulug‘ ajrlar egasiga aylanaylik.
Uchinchi
Besh mahal namozga qoim bo‘ling. Ramazon oyida kechalari taroveh namoziga odamlar yog‘ilib keladi. Ammo kunduzlari namoz o‘quvchilar bir oz siyraklashgandek bo‘lib qoladi. Albatta taroveh namozining ajri ulug‘, Biroq yodda tuting, Alloh taolo bizga kunda besh mahal namoz o‘qishni farz qilgan. Farz amalni mukammal ado etishda sustkashlik qilmang.
To‘rtinchi
Ramazon – Qur’on oyi! Bu muqaddas oyda ko‘pchilik Qur’onni bir necha bor xatm qilish payida bo‘ladi. Ba’zilarimiz Qur’onni uch marotaba, ba’zilarimiz besh marotaba xatm qilamiz. Bu ajoyib musobaqaga o‘xshaydi. Ayniqsa, oyatlar ma’nosi tushunib o‘qilganda savobi yanada ulug‘ bo‘ladi. Shu muqaddas oyda Qur’on o‘qib qalbimizni nurga to‘ldiraylik.
Beshinchi
Taqvodor bo‘laylik. Alloh taolo bandalariga taqvo qilishni buyurib, Baqara surasining 183-oyatida quyidagicha marhamat qiladi: “Ey, imon keltirganlar! Sizlardan oldingi (ummat)larga farz qilingani kabi* sizlarga ham ro‘za tutish farz qilindi, shoyad (u sababli) taqvoli bo‘lsangiz”.
Oyatda aytilganidek ro‘zadorlik ortidan taqvodor bo‘lishga chaqirilmoqda. Taqvodor odam o‘z nafsini jilovlaydi. Shubhali narsalardan uzoq bo‘ladi. Taqvo so‘zi ko‘p tillarda mavjud emas. Uning asl ma’nosi “Alloxdan qo‘rqish, U belgilagan hadlardan oshmaslik va oxiratni o‘ylab yashashdir”. Taqvo faqat Allohdan qo‘rqqanimiz barobarida unga bo‘lgan cheksiz muhabbatimiz sabab bo‘lsa yanada yaxshi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Alloh taolo Qur’oni karimda: “Ey Odam avlodi! Sizlarga avratlaringizni berkitadigan libos va patlar (ziynat kiyimlari)ni tushirdik. (Ammo) taqvo libosi – bu yaxshiroqdir. Bu(lar) Allohning mo‘jizalaridandir. Shoyad, (buni) eslab ko‘rsalar!” (A’rof surasi, 26-oyat) deydi.
Biroq bugun ayrim yigit-qizlarning kiyinishlarida ochiq-sochiqlikni ko‘ramiz. Achinarlisi, ayolning erkakka xos kiyinishi urf bo‘ldi.
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumo rivoyat qilgan hadisda: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam (kiyinishda) o‘zini ayollarga o‘xshatadigan erkaklarni va erkaklarga o‘xshab kiyinadigan ayollarni la’natladilar”, deyiladi (Imom Buxoriy rivoyati).
Libos sohibining didi, dunyoqarashi va tarbiyasidandir. Bilib-bilmay ma’nosi salbiy bo‘lgan yozuvli yoki “moda” deya yirtiq-yamoq kiyinish insonni obro‘sizlantiradi. Shuning uchun ham milliy qadriyatlarimizda, dinimizda kiyinish madaniyatiga alohida ahamiyat berilgan.
Libos xarid qilayotganimizda tasvirlariga e’tibor berish kerak. Masalan, ayrim futbolkalarda kalla suyagi, tamaki, spirtli ichimliklar tasviri bor. Ba’zilaridagi xorij tilida yozilgan yozuvning ma’nosidan uyalib ketasiz. Afsuski, bolalarimiz menga shu yoqdi, deya xarid qilib olishadi. Masalan, yo‘l bo‘yidagi kiyim do‘koni yonidan o‘tib ketayotsam, o‘g‘lining xarxashasidan bezor bo‘lgan ona: “Buni qanday kiyasan, kunlar sovuq bo‘lsa, qara, hamma joyi yirtiq?! Shu ahvoldagi kiyim yana qimmat”, deydi. Mening nazarimda bu bola kimgadir havas qilib, shu libosni olish niyatida. Na salomatligiga, na madaniyatiga manfaatli bo‘lmagan bunday liboslarni olib bermaslik uchun bolamizning qiziqishlarini o‘rganishimiz, yo‘lga solishimiz kerak.
Xo‘sh, bu holga qanday chek qo‘yish mumkin?
Tarbiya oiladan boshlanadi. Ota-ona farzandiga ibrat bo‘lishi kerak. Bolamiz uchun kiyimlar xarid qilishda e’tiborli bo‘laylik. Nobop kiyingan tanish-notanishlarga nasihat qilish, kezi kelsa, dakki berishdan aslo erinmaylik. Bola kiyinishida kimga taqlid qilyapti? Buni nazorat qilaylik.
Yana shularni ham bilib qo‘yish foydalidir: kiyimni o‘ng tomondan boshlab kiyish – sunnat amal. Libos kiyganda aytiladigan duo ham bor: “Alhamdu lillahillaziy kasaaniy haza va rozaqoniyhi min g‘oyri havlin minniy valaa quvvah”. Ya’ni, “Barcha hamdu sanolar mening o‘zimda hech qanday kuch-qudrat va imkoniyat bo‘lmagan holda bu libosni menga kiydirgan hamda rizq qilib bergan Allohga xosdir”.
Yulduzxon ABDURAHMONOVA,
Qo‘qon shahridagi “Ashurali Zohiriy” mahallasi otinoyisi.