Alloh taolo Qur’onda مَيِّتٌ (“mayyit” ko‘rinishida bo‘lib, “yo” harfi harakatli va tashdidli) lafzini zikr qilganda, buning ma’nosi “Hali o‘lmagan, ammo yaqinda o‘ladigan tirik kimsa” degani bo‘ladi. Ushbu so‘zdagi “yo” harfi harakatli bo‘lganidek, u inson ham harakatdadir, tirikdir. Bunga misol:
إِنَّكَ مَيِّتٌ وَإِنَّهُم مَّيِّتُونَ
“Albatta, sen ham o‘lguvchisan, ular ham o‘lguvchidirlar” (Allohdan boshqa har bir tirik jon o‘ladi. Hamma ham o‘ladi. O‘lmaydigan hech kim yo‘q. Faqat Alloh taoloning O‘zigina qoladi.) (Zumar surasi, 30-oyat).
Ammo مَيْتَ (“mayta” ko‘rinishida bo‘lib, “yo” harfi sukunli) lafzini zikr qilganda, buning ma’nosi “Ruhi ajragan, o‘lgan, vafot etgan” degani bo‘ladi. So‘zdagi “yo” harfi sukunli, harakatsiz bo‘lganidek, u kimsa yoki jonzot ham harakatsizdir, o‘lgandir. Bunga misol:
حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ
“Sizlarga o‘limtik...harom qilindi” (Moida surasi, 3-oyat).
Qur’on lug‘atidagi bu ajoyiblikni, harf harakatining voqelikka munosibligini ko‘ring!
Shayx Solih Turkiyning “Min rovai’il Qur’an”
nomli maqolasidan
Nozimjon IMINJONOV
tarjimasi
#haj
64-CAVOL:
Assalomu alaykum. Men piyoda haj qilmoqchiman, shu masalaga dinimizda nima deyiladi?
JAVOB:
Va alaykum assalom. Piyoda haj qilish to‘g‘risida mazhabboshimiz Imom Abu Hanifa rahimahulloh makruh, deganlar. Chunki piyoda haj qilishda safar mashaqqati odamning xulqiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, kishi fe’lini tajang qilib qo‘yadi. “Majma’ul anhur” kitobida: “Ulovda haj qilish piyoda haj qilishdan afzaldir va fatvo ham shungadir”, deyiladi.
Hozirgi kunda vatandoshlarimizning xavfsizligi va qulayligini hisobga olib, faqat uyushgan holda va havo yuli orqali haj safari qilinadi. Har bir hojining xavfsizligi, sog‘ligi va ibodatlarni to‘liq bajarishi maxsus ishchi guruh diqqat-e’tiborida bo‘ladi.
Demak, yakka tartibda piyoda va avtomobillarda haj safari qilish maqsadga muvofiq emas. Chunki piyoda safar qilinganda bir nechta xorijiy davlatlar chegaralari kesib o‘tiladi va yo‘lning xavfsizligiga hech kim kafolat bera olmaydi.
Hukumatimiz tomonidan barcha qulayliklar yaratilib turganda bir paytda, jonimizni xavfga qo‘yib, piyoda haj qilaman, deyish ma’qul emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
fatvo hay’ati. @diniysavollar