Xushu’ va Qur’on tilovat qila turib yig‘lash
«Xushu’» arabcha so‘z bo‘lib, «qo‘rqish, o‘zini past olish, ovozini pasaytirish» ma’nolarini anglatadi. Odatda bu so‘z namozga nisbatan ishlatiladi, lekin boshqa ibodatlardagi ixlosni ifodalashda ham qo‘llaniladi. Qiroatdagi xushu’ esa, ixlos bilan o‘zini kamtar olib, chin dildan tadabbur bilan tilovat qilishdir.
Qur’on odoblaridan yana biri qiroat asnosida qalbning qayg‘uli bo‘lishi (yig‘lashi)dir. Alloh taolo aytadi: «Agar Biz ushbu Qur’onni biror tog‘ga nozil qilganimizda, albatta, siz u (tog‘)ni Allohning qo‘rquvidan egilib-yorilib ketgan holida ko‘rgan bo‘lur edingiz. (Lekin ayrim insonlarning dillari tog‘ning toshidan ham kattiqroq bo‘lgani sababli ularga Qur’on oyatlari ham ta’sir qilmas). Biz bu misollarni odamlar uchun, shoyad ular tafakkur qilsalar, deb keltirmoqdamiz» (“Hashr” surasi, 21-oyat).
Yana bir oyati karimada Alloh taolo aytadi: «Iymon keltirgan zotlar uchun Allohning zikri sababli va nozil bo‘lgan Haq – Qur’on (tilovat qilinishi) sababli qalblari erib, qo‘rqish (vaqti) kelmadimi? (Shuningdek, ular uchun) ilgari Kitob ato etilgan, so‘ng (ular bilan payg‘ambarlar o‘rtasidagi) muddat uzaygach, dillari qotib ketgan kimsalar (ya’ni, yahudiy va nasroniylar) kabi bo‘lib qolmaslik (vaqti kelmadimi)?! Ular (ya’ni, yahudiy va nasroniylar)dan ko‘plari fosiq-itoatsizdirlar» (“Hadid” surasi, 16-oyat).
Ushbu oyati karimada mo‘minlar sifatlanishi lozim bo‘lgan ikki fazilat haqida so‘z bormoqda: Alloh taoloning nomi zikr qilinganida va Qur’on tilovat qilinganida haqiqiy mo‘minning dili eriydi, qalbi qo‘rquvga tushadi va ko‘zlariga yosh keladi. Toshbag‘irlik va Allohning amriga itoatsizlik fosiqlarning xulqlaridandir.
Oyatning davomida Alloh taolo shunday marhamat qiladi: «(Ey mo‘minlar), bilinglarki, albatta, Alloh o‘lgan yerni tiriltirur» ((“Hadid” surasi, 17-oyat)
Ya’ni, Alloh qurib-qaqshab yotgan yerni yomg‘ir suvi bilan tiriltirgani kabi, sizlarning dillaringizni ham O‘zining zikri va Qur’on tilovati bilan yumshatadi.
Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar: «Qur’onni tilovat qilinglar va (bu bilan) ko‘zlaringiz namlansin. Agar yig‘lay olmasangiz, yig‘ini o‘zingizga lozim tuting» (Ibn Moja rivoyati, sanadi hasan).
Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: «Agar qiroat qilingan paytda ko‘zlaringiz yig‘lamasa, qalbingiz yig‘lasin. Qalbning yig‘isi g‘amginlik va Alloh taoloning azamatidan qo‘rqib turishidir».
Yig‘lashni o‘ziga lozim tutishning usullaridan biri qalbga g‘am-qayg‘u tushishidir. O‘sha g‘am-qayg‘u yig‘lashga, ko‘zdan yosh chiqishiga sabab bo‘ladi. Buning uchun o‘qilayotgan oyatlardagi tahdid (ogohlantirish), va’id (qo‘rqitish), amr va qaytariqlarni tafakkur qilib, so‘ngra o‘sha amallarda noqislikka yoki sustkashlikka yo‘l qo‘yayotganini o‘ylashi lozim. Shunda ham ko‘zi yoshlanmasa, sof qalb egalari kabi bo‘la olmagani, Allohning kalomi tilovat qilinganida yig‘lay olmagani uchun yig‘lasin.
Qur’onni oyatlar ma’nosiga mos holda o‘qish
Kishini tadabbur qilishga undaydigan sabablardan yana biri o‘qiyotgan oyatlarning ma’nolarini anglab yetish, qalbi sokin, o‘zi hushyor bo‘lib, xayoli faqatgina qiroatda bo‘lishidir. Agar qalb talaffuz qilinayotgan so‘z yoki jumlalarning ma’nolarini tafakkur qilish va aniq qaytariqlarini anglab yetish bilan mashg‘ul bo‘lsa, qiroatning ta’sirchanligi ortadi. Agar qori o‘qiyotgan oyatlarida zikr qilingan amr-buyruqlarni bajarishda noqislikka yo‘l qo‘ygan bo‘lsa, Allohga istig‘for aytadi. Agar rahmat oyatini o‘qisa, xursand bo‘ladi va Alloh taolodan yaxshiliklar so‘rab duo qiladi. Agar jahannam va uning azoblari haqidagi oyatlarni o‘qisa, qalbi qo‘rquvga tushadi va panoh so‘raydi. Agarda Allohning ulug‘ligi, ayb-nuqsonlardan pok ekani ta’kidlangan oyatlarni o‘qisa, duo-iltijo qilib, Allohga tasbeh va sanolar aytadi.
Xuzayfa roziyallohu anhu aytadilar: «Bir kuni kechasi Nabiy sollallohu alayhi va hsallam bilan namoz o‘qidim. U kishi «Baqara»ni boshladilar va o‘qib tugatdilar. So‘ngra «Oli Imron»ni boshladilar va uni ham o‘qidilar. Keyin «Niso» surasini oxirigacha o‘qidilar. Ushbu suralarni birin-ketin shoshmay tilovat qildilar. Agar tasbeh zikr qilingan oyatdan o‘tsalar, tasbeh aytar, agar duo oyatidan o‘tsalar, duo qilar, agar panoh so‘rash oyatidan o‘tsalar, (barcha yomonliklardan Allohning) panoh berishini so‘rar edilar» (Imom Muslim rivoyati).
Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: «Agar Nabiy sollallohu alayhi vasallam «Sabbihisma robbikal a’la…» (A’lo surasi)ni o‘qisalar, uning ketidan: «Subhana robbiyal a’la», deb aytardilar» (Imom Ahmad va Abu Dovud rivoyati).
Agar Qur’on o‘quvchi mo‘minlarga ilohiy nido bo‘lgan «Ey iymon keltirganlar…» oyatidan o‘tsa, o‘sha yerda to‘xtab, Allohning amriga quloq tutadi. Ba’zilar ushbu nidodan so‘ng: «Labbayka robbiy va sa’dayka» (Ey Rabbim, men sening toatingdaman va amringga muntazirman) deb aytar, so‘ngra Alloh nimaga buyurib, qanday amallardan qaytarishini tafakkur qilar va qalban tasdiqlab, o‘z hayotlarida bunga og‘ishmay amal qilar edilar. Kishi shunday qilsa, Qur’onni to‘liq tartil qilgan bo‘ladi. Agar o‘qiyotgan oyatlarning ma’nolarini bilmay qolsa, uni biladiganlardan so‘rab oladi. Toki Allohning kalomini to‘g‘ri tushunib, unga chiroyli amal qilsin.
Agar o‘qilayotgan oyatda Alloh taolo o‘tgan qavmlarning qissalaridan xabar berayotgan bo‘lsa, ulardan o‘ziga ibrat olsin. Alloh ularga qanday hukm qilganini bilib, azobga giriftor bo‘lgan kofir – noshukr qavmlarning yo‘lidan saqlansin. Doimo Allohga shukr qilib, Uning toatida bo‘lsin. Agar o‘qilayotgan oyatda va’id (qo‘rqitish-ogohlantirish) kelgan bo‘lsa, qalbiga nazar solsin. Agar nahiy qilinayotgan biror illat topilsa, undan voz kechsin. Agar rajo (umidbaxsh) oyatlarni tilovat qilsa, Allohning rahmatidan noumid bo‘lmasin. Xavf oyatidan o‘tganda Alloh osiy bandalarni azoblashini fikr qilsin, toki uning qalbidagi xavf va rajo bir-biriga mutanosib bo‘lsin. Xuddi mana shu komil iymon belgisidir. Agar pand-nasihatlardan iborat bo‘lgan oyatlarni o‘qisa, ulardan o‘ziga o‘git olib, amal qilishga harakat qilsin. Agar yuqorida zikr qilinganlarni bajarsa, Qur’on odobi va haqlarini ado etgan bo‘ladi.
"Qur’oni karim fazilati va odoblari" kitobidan.
Muhammadsharif RUSTAMOV,
Marhamat tumani dagi “Ibrohim Halilulloh” masjidi imom-xatibi.
Manba: http://azon.uz
11-ya Vsemirnaya vistavka i sammit "Xalyal" v Stambule, v kotoroy primut uchastiye sotni mejdunarodnix kompaniy, proydet v dekabre.
Po soobsheniyu IQNA so ssilkoy na "Yeni Şafak", 11-y Vsemirniy sammit i vistavka "Xalyal" v Stambule budut vklyuchat v sebya spetsialniy razdel kosmetiki i sredstv lichnoy gigiyeni pod sobstvennoy torgovoy markoy, chto sozdast novie vozmojnosti dlya biznesa dlya mirovix proizvoditeley i pokupateley.
Ojidayetsya, chto meropriyatiye posetyat boleye 50 000 chelovek iz 110 stran mira.
Meropriyatiye, kotoroye proydet s 26 po 29 noyabrya v Stambulskom vistavochnom sentre, soberet mejdunarodnix proizvoditeley i pokupateley blagodarya nedavno sozdannomu sektoru xalyalnoy kosmetiki i sredstv lichnoy gigiyeni.
Organizatsiya i uchastiye v meropriyatii
11-y Vsemirniy sammit "Xalyal", kotoriy proxodit pod egidoy prezidenta Tursii, yavlyayetsya odnim iz vajneyshix mirovix forumov v industrii "Xalyal". Meropriyatiye organizuyetsya v sotrudnichestve s Ministerstvom torgovli Tursii, Agentstvom po akkreditatsii "Xalyal" i Institutom standartov i metrologii islamskix stran (SMIIC) Organizatsii islamskogo sotrudnichestva.
Vozmojnosti rinka chastnix torgovix marok
Spetsializirovanniy razdel chastnix torgovix marok svyajet proizvoditeley, obladayushix vozmojnostyami proizvodstva chastnix torgovix marok, s kompaniyami, stremyashimisya predstavit svoyu produksiyu na mejdunarodnix rinkax. Eta spetsializirovannaya oblast predostavit platformu dlya sozdaniya novix torgovix soglasheniy i delovix otnosheniy v bistro rasshiryayushemsya sektore chastnix torgovix marok. Eta initsiativa realizuyetsya na fone togo, chto mirovoy rinok chastnix torgovix marok demonstriruyet znachitelniy rost, v nastoyasheye vremya otsenivayetsya v 915 milliardov dollarov i, po prognozam, dostignet 1,6 trilliona dollarov k 2034 godu.
Strategicheskoye polojeniye Tursii
Rinok chastnix torgovix marok prodoljayet znachitelno rasshiryatsya kak na globalnom urovne, tak i vnutri Tursii, iz-za menyayushixsya potrebitelskix predpochteniy, povisheniya chuvstvitelnosti k senam i diversifikatsii proizvoditelyami svoyego portfelya brendov. Strategicheskoye geograficheskoye polojeniye Tursii, kvalifitsirovannaya rabochaya sila v proizvodstve i vseob’emlyushaya infrastruktura sepochki postavok stavyat stranu v polojeniye, pozvolyayusheye yey stat regionalnim sentrom po proizvodstvu produksii pod chastnimi torgovimi markami. Etot sektor, soxranyaya znachitelnoye prisutstviye na bistrorastushem rinke elektronnoy kommersii, yavlyayetsya vajnoy chastyu razvitiya vnutrenney i mejdunarodnoy torgovli.
Produkt pod chastnoy torgovoy markoy - eto produkt s torgovoy markoy, proizvedenniy tretey storonoy. Takim obrazom, sootvetstvuyushiy roznichniy prodaves vibirayet materiali, konsepsiyu, upakovku i dizayn produkta, v to vremya kak proizvoditel proizvodit produkt v sootvetstvii s etimi spetsifikatsiyami. Zatem produkt dostavlyayetsya roznichnomu prodavsu bez kakix-libo priznakov, ukazivayushix na uchastiye tretey storoni, i razmeshayetsya na polkax magazina.
Press-slujba Upravleniya musulman Uzbekistana