1-savol: Hozirda uyning tepasiga baraka keladi deb taqa osib qo‘yishadi. Shu ish mumkinmi?
Javob: Yo‘q, mazkur niyatda uyning tepasiga taqa osib qo‘yish aslo joiz emas. Bu ish xurofot ishlardan hisoblanadi.
2-savol: Marhumning yoki marhumaning vafotidan so‘ng uning fanzandlari qirq kun shom mahaligacha uyda bo‘lishlari kerak degan gap bor, shunga aniqlik kiritsangiz.
Javob: Bu gap bid’atchilarning o‘ylab topgan gapi.
3-savol: Inson vafot etganidan so‘ng u insonning xonasi chirog‘ini yoqib qo‘yishadi. Ayrimlar buni Islomda nur yaxshilik degan ma’noni bildirgani uchun amalga oshirilishini aytishdi.
Javob: Bu ham xalqimiz orasida tarqalib qolgan bid’at ishlardandir. Bunday ishlardan ko‘ra, ikki oyat Qur’on o‘qib, o‘tganlarga bag‘ishlash ming marta afzal. Bu kabi chiroq yoqishdan turli e’tiqodlar qilinsa, gunohi azim bo‘ladi.
4-savol: Biz tomonlarda aza bo‘lgan xonadonda ayollar mato, sochiq va choy, xullas shunga o‘xshash narsa ulashadilar, men ularga bunday narsalarni ulashish mumkin emas desam, quda-qarindoshnikiga borganda bizga berishgan, uni qaytarmasak bizga qarz bo‘lib qoladi deyishadi. Bunday holda vafot etgan kishi qarzdor bo‘ladimi? Bundan tashqari, vafot etgan odamga qo‘y so‘yib maraka qilish mumkinmi?
Javob: Siz aytgan tarqatishlar shariatimizda yo‘q narsalardir. Vafot etgan kishiga ehson sifatda qo‘y so‘yib muhtojlarga ziyofat qilib bersa bo‘ladi. Bundan vafot etgan odamga savob boradi. Biroq bu borada ham turli bid’at va xurofotlardan ehtiyot bo‘lish zarur.
5-savol: “Vitr” namozida “Qunut” duosini o‘qilishi yaxshimi yoki “Ixlos” surasini? “Qunut” duosi bid’atga kiradimi yoki yo‘qmi?
Javob: Vitr namozida “Qunut” duosini o‘qish vojibdir. Buni bid’at deb aytish bu xatolikdan boshqa narsa emas.
6-savol: Uyimizdagi katta opamga bir ayol shunday debdi: “Dasturxonda duo qilayotganingizda non qolib ketmasin. Agar qolib ketsa, qolgan non shaytonning nasibasi bo‘ladi, yeb bo‘lmaydi”, debdi, - “Dasturxonda pichoq turmasin duo qilinganda”, debdi. Bu bid’atmi yoki bor narsami?
Javob: Mazkur ayol noto‘g‘ri aytibdi. Bu ishlar aynan bid’at ishlardir. Bu gaplarga aslo ishonmanglar.
7-savol: Bizda ta’ziya bo‘lgan xonadon egalari sochini qirdirib oladi, ya’ni shu xonadon erkaklari bu qanday amal joizu najoizligi haqida ma’lumot bersangiz.
Javob: Amalning shariatga aloqasi yo‘q. Sizlardagi urf ekan. Buning nima e’tiqod va niyatda qilinishi bizga qorong‘u. Nima bo‘lganda ham bu bid’at amal bo‘lib qolaveradi. Chunki shariatda buning hech bir asosi yo‘q.
Savol-javoblar savollar.muslim.uz saytidan olindi
O‘MI Matbuot xizmati
Afv – o‘ch olishga qodir bo‘la turib, toyilish va xatolardan o‘tib kechirib yuborish demakdir. Buning yana bir ma’nosi adovat va nafrat kabi illatlarni qalbdan ketkazish bo‘lib, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu borada: “Qiyomat kunida jarchi nido qilib: “Allohning zimmasida savobi borlar tursin va jannatga kirsin”, deyiladi, dedilar. Sahobalar: “Allohning zimmasida ajri borlar kimlar?” – deb so‘rashdi. Nabiy alayhissalom: “Odamlarni afv qilib yuboruvchilar” [1], deb javob berdilar.
Agarda siz ham Allohning zimmasida ajri borlar qatorida bo‘lishni istasangiz sizga yomonlik qilgan, sizning haqqingiz borasida xato qilgan kishining xato va kamchiliklarini kechirib yuboring. Axir Alloh taolo: «...Bas, kimki afv etib (o‘rtani) tuzatsa, bas, uning mukofoti Allohning zimmasidadir. Albatta, U zolim (tajovuzkor)larni sevmas»[2], deydi.
Sizga nisbatan xato qilgan kishilarga yumshoq munosabatda va sabrli bo‘lish, sizni ulushingizdan mahrum qilganlarga ham ziqnalik qilmaslik, siz bilan aloqani uzmoqchi bo‘lganlar bilan ham aloqani ushlab qolish, uzilganlarini tezlik bilan qayta yo‘lga qo‘yish – bularning bari qandayin axloq ekanini ko‘ringki, ular o‘z sohibini qiyomat kunida yuksak martaba va maqomlarga erishtiradi.
Rivoyatlarda kelishicha, bir a’robiyni tuhmat qilgani sababli sultonning huzuriga keltirishibdi. U yo‘l-yo‘lakay «Mana mening kitobimni o‘qinglar» degan oyati karimani tilovat qilib boribdi. Atrofdagilardan biri unga qarata: “Bu qiyomat kuni aytiladi, bugun emas”, debdi. A’robiy javob berib: “Xudo haqqi, bu kun qiyomat kunidan-da yomonroq. Chunki qiyomat kunida mening yomonliklarim bilan birga yaxshiliklarim ham ko‘rsatiladi va hisobga olinadi. Bugun mening yomonliklarimni e’tiborga olyapsizlar-u, yaxshiliklarimni inobatga olarmidingiz?!” – debdi.
Siz otasiz! Farzandingiz bir marotaba xatoga yo‘l qo‘ydimi, bunday vaziyatda uning barcha yaxshiliklarini unutib yubormang.
Mabodo do‘stingiz sizga nisbatan bir gal xato ish qilib qo‘ysa, siz u bilan birga yelkama-yelka turib o‘tkazgan yaxshi kunlaringiz va uning chiroyli do‘stligi va sadoqatini esdan chiqarmang.
Muhammad ibn Abu Bakr rahmatullohi alayh bunday deydilar: “Ey inson! Sen va Robbing o‘rtasida O‘zidan boshqasi bilmaydigan xato va kamchiliklaring bor. Alloh ularni kechirib yuborishini xohlaysan. Agar rostdan ham shu gunohlaring afv etilishi ishtiyoqida bo‘lsang, u holda U Zotning bandalaridan o‘tgan xatolarni kechir va afv et. Alloh sening xatolaringdan kechishini istasang, sen ham bandalarining xatolarini o‘tib yubor”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Tabaroniy hasan sanad bilan rivoyat qilgan.
[2] Shuro surasi, 40-oyat.