Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Iyun, 2025   |   29 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:51
Peshin
12:31
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
25 Iyun, 2025, 29 Zulhijja, 1446

Cheksiz muhabbatga munosib zot

12.12.2017   6703   5 min.
Cheksiz muhabbatga munosib zot

Olamlarga rahmat bo‘lgan zotning vafotiga bir ming uch yuz sakson to‘rt yil bo‘libdi. Ummat sal kam o‘n to‘rt asrdan buyon hidoyat shamchirog‘ining muborak siymosisiz umr kechirmokda.

Sidratul muntahoni sayr qilgan ul pokiza jasadni o‘z xayollarida tasavvur kilgancha, qalbida rasuliga muhabbati bor ummat hamon qilayotgan har bir amalida u muborak zotning ta’limotlariga ergashmokda.

Alloh taolo biz insonlarga juda ham mehribondir. Odamzot jaholat botqog‘ida botayotgan, kufr va shirk daryosida cho‘kib borayotgan,  o‘z qo‘llari bilan yasagan toshlarga sig‘inib, gunoh, ma’siyat va razillikning eng yuqori cho‘qqisiga chiqib, bir oyog‘i jahannam olovining taftini sezib turgan bir paytda: «Alloh o‘z ichlaridan Allohning oyatlarini o‘qib beradigan, ularni (shirk va gunohlardan) musaffo qiladigan hamda ularga Kitob va Hikmatni ta’lim beradigan Payg‘ambarni yuborish bilan, mo‘minlarga in’om etdi... » (Oli-Imron surasi, 164-oyat).

Bu zotning qadrini ko‘ringki, olamlar Robbisi O‘zining yaratgan olamlari uchun aynan shu insonni rahmat qilib tanladi: «(Ey, Muhammad!) Biz Sizni (butun) olamlarga ayni rahmat qilib yuborganmiz» (Anbiyo surasi,107-oyat).

Alloh taoloning bu so‘zlarini tasdiqlab Rasuli akram sollallohu alayhi vasallamning o‘zlari ham: “Albatta men hadya qilingan rahmatman”, deganlar (Imom Bayhaqiy rivoyati).

Alloh taolo insoniyatni ikki dunyo saodatiga erishishi uchun nozil qilgan muborak Kalomida Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga xitob qilib: «Ayting (ey, Muhammad!): «Agar Allohni sevsangiz, menga ergashingiz. Shunda Alloh sizlarni sevadi va gunohlaringizni mag‘firat etadi. Alloh kechiruvchi va rahmlidir» (Oli Imron surasi, 31-oyat) deb buyurgan.

Ya’ni, agar biz, bizni yo‘qdan bor qilgan, O‘z ruhi pokidan nasiba berib inson degan sharafli nomga sazovor etgan, aziz va mukarram qilib qo‘ygan Parvardigorimizni yaxshi ko‘rsak hamda Alloh taolo ham bizni yaxshi ko‘rishini istasak va bandachiligimizga borib bilib-bilmay qilgan gunohlarimizni kechirishini xohlasak, yagona shart: hayotimizda qanday holatga duch kelishimizdan qat’i nazar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga ergashaylik!                     

«Payg‘ambar sizlarga keltirgan narsani olingiz, u sizlarni qaytargan narsadan qaytingiz va Allohdan qo‘rqingiz! Albatta, Alloh jazosi qattiq zotdir», (Najm surasi, 2-3-oyat) degan Zot Muhammad alayhissalomni biz uchun andoza qilib yaratdi. Agar kimda Allohning rahmatidan, oxirat kunidagi mukofotlardan hamda aytilgan va’dalarga bo‘ladigan vafolardan umid qilsa har bir amalida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan o‘rnak olishini Alloh taoloning O‘zi ta’kidlaydi: «(Ey, imon keltirganlar!) Sizlar uchun – Alloh va oxirat kunidan umidvor bo‘lgan hamda Allohni ko‘p yod qilgan kishilar uchun Allohning payg‘ambarida go‘zal namuna bordir» (Ahzob surasi, 21-oyat).

Inson bolasi borki, hayotida ishonchli do‘stga, uning to‘g‘ri va ishonarli pandu nasihatlariga muhtoj bo‘ladi. Bizning bu borada omadimiz kelgan. Chunki Rabbimiz azza va jalla: «Albatta, siz buyuk xulq uzradirsiz» (Qalam surasi, 4-oyat), deya ta’riflagan, sodiqul amiyn bo‘lgan, bashariyat sardori deya e’tirof etilgan zotning nasihatlari bisyor. Agar ularga amal qilsak ikki dunyoda ham farog‘atda bo‘lamiz. Bu xushxabarni Alloh taoloning O‘zi aytmoqda: «Sizlardan kim Alloh va Uning payg‘ambariga itoat etsa va ezgu amal qilsa, Biz uning mukofotini ikki hissa qilib berurmiz va uning uchun farovon rizq (jannat)ni tayyorlab qo‘ygandirmiz» (Ahzob surasi, 31-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning har bir gaplari bizni jahannam olovidan qutulishga va abadiy saodat sohibi bo‘lishga chaqiradi. 

Darhaqiqat, qiyomat kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘z ummatlari ichidan u zotga muhabbat qo‘ygan, u kishining sunnatlarida bardavom bo‘lgan ummatlari uchun Alloh taolodan mag‘firat so‘rab, ularga shafoatchi bo‘lib jannat tomon boshlayotgan vaqtda, shunday muborak zotga ummat bo‘lishdek baxtdan foydalanib qolmaslik bilan o‘z nafsiga zulm qilganlar: «U kunda zolim qo‘llarini (barmoqlarini) tishlab (pushaymon qilib), der: «Eh, qani edi, men ham payg‘ambar bilan birga bir yo‘lni tutganimda!», deydilar (Furqon surasi, 27-oyat). 

Bugun bizda imkon bor. Chunki biz hayotmiz. Shunday ekan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sunnatlariga imkon qadar amal qilishga harakat qilaylik. Zero, Alloh kalomida: «Kimki Alloh va Uning payg‘ambariga itoat etsa va Allohdan qo‘rqib, taqvo qilsa, bas, aynan o‘shalargina yutuq egalaridirlar», deb marhamat qiladi (Nur surasi, 52-oyat).

Yorbek ISLOMOV,

Uchko‘prik tumani

“Shoh muqaddam” jome masjidi imom-noibi

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar

Oftobda o‘tirmang!

23.06.2025   7651   4 min.
Oftobda o‘tirmang!

Yer yuziga eng yaqin bo‘lgan yulduz — Quyosh barcha mavjudotlar, jumladan, insonlar uchun hayotiy muhim sayyoradir. Quyosh barcha organik molekulalar hosil bo‘lishida ishtirok etib, insonlar ham quyosh nurisiz yashay olmaydi.

Quyosh nuri triptofan aminokislotasining serotonin gormoniga aylanishida yordam beradi. U bizga quvonch va o‘zimizga ishonch tuyg‘usini beradi, kayfiyatimizni ko‘taradi. Serotonin kuchli antidepressant bo‘lib, miya, mushaklar va ichki organlar faoliyatini yaxshilaydi.

Quyosh nuri orqali turli kasalliklarga davo topish mumkin, jumladan, immuniteti pasaygan, uyqusizlik, gormonal kasalliklar va mavsumiy affektiv kasalliklarga chalingan odamlar uchun quyoshda toblanish foydali bo‘ladi.

Bundan tashqari, quyosh ultrabinafsha nurlarining yana bir muhim xususiyati mavjud: u teri hujayralarida D vitamini ishlab chiqarishda faol ishtirok etadi.

D vitamini organizmga kalsiyning so‘rilishi uchun zarur element hisoblanadi. U osteoporoz rivojlanishining oldini oladi, suyak to‘qimalarining tiklanishiga yordam beradi va bolalarda suyaklar deformatsiyasi va o‘sish bilan muammolarning oldini oladi.

Quyosh nuri depressiyadan qutqaradi, undan hosil bo‘ladigan D vitamini nafas olish va gormonal kasalliklarning oldini oladi va keksayganda demensiya va ateroskleroz rivojlanishidan himoya qiladi.


Ammo uzoq muddatga quyosh nurlari ostida qolish tanaga zarar yetkazadi.

Quyosh nurlari birinchi navbatda teri va ko‘zlarga ta’sir qiladi. Xususan, yoz faslidagi o‘ta issiq havo sharoitida terining quyosh nuriga sezgirligi oshadi va fotodermatit kasalligi yuzaga keladi.

Ortiqcha quyosh nuri immunitetni zaiflashtiradi va teri hujayralarida mutatsiyaga sabab bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida teri saratoni — melanoma, retinoblastomaga olib keladi.

Quyosh ostida uzoq qolish homilador ayollar uchun xavflidir. Chunki ortiqcha nurlanish homila rivojlanishi uchun muhim bo‘lgan B9 vitamini, ya’ni foliy kislotasi miqdorini kamaytiradi.

Oftob nurlarining salbiy ta’sirlaridan yana biri, tomirlarni kengaytirishi va oyoqlarda varikoz, yuzda esa ingichka tomirlarning yorilishidan kelib chiquvchi qizil dog‘lar paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishidir.


Quyosh nurlari keyinchalik terining barvaqt qarishini keltirib chikaradi. Chunki bu nurlar teridagi to‘qimalarni bo‘shashtiradi va u tezda qurishib-burisha boshlaydi.

Har yili quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’siridan teri saratoni kasaliga uchrab minglab insonlar hayotdan ko‘z yummoqda.

Yosh bolalar uchun quyoshda yurish yanada xavflidir. Bolalik va yoshlik chog‘ida ko‘p quyoshda qorayganlarda yoshi o‘tgandan keyin teri saratoni kasaliga uchrash ehtimoli ortadi.

Ayniqsa, qorayishni “sog‘lik alomati” deb biluvchilar, bolalik chog‘idayoq keyingi yillarda teri saratoni bo‘lishiga kifoya qiladigan miqdorda quyoshning salbiy ta’sirini olishga ulgurgan bo‘ladilar. Yoz mavsumi tugashi bilan tana rangi ochilishiga qaramay, ultrabinafsha nurlari ta’siri ketmaydi.


Quyoshning zararlari haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatlarini 14 asr avval bunday ogohlantirganlar: “Oftobda o‘tirmang. Oftobda o‘tirish kishi tanasini buzib, kuritadi. Ya’ni, namligini tortib oladi, terisini buzadi. Terisi qurib, kiyimi ham eskiradi. U inson badanidagi yashiringan kasalliklarni yuzaga chiqaradi”.


Boshqa hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “...Albatta, haroratning shiddati jahannamning qaynab chiqqan issig‘idandir”, deganlar.

Shuning uchun, jazirama issiq kunlarda oftob ostida ko‘p qolishdan saqlaning hamda ko‘proq “Allohumma, ajirniy minan-naar” (Allohim, meni do‘zaxdan saqlagin) deb duo qilishni unutmang!

 

Davron NURMUHAMMAD